Τα ανατρεπτικότερα φινάλε του σινεμά

«Τι είδα μόλις;», αναρωτιέσαι κάποιες φορές βλέποντας ένα φιλμ, τρίβοντας τα μάτια σου από τη δυσπιστία. Και είναι πράγματι αυτά τα δαιμόνια plot twists που όχι μόνο σε συγκλονίζουν ως θεατή, αλλά κάνουν και την ταινία να θρονιάζεται στη μνήμη σου, αρνούμενη να την εγκαταλείψει εσαεί. Εκεί που είσαι σίγουρος δηλαδή πως έχεις καταλάβει ακόμα και την παραμικρή λεπτομέρεια της ταινίας και την παρακολουθείς με τονωμένη την αυτοπεποίθησή σου, έρχεται ο μαέστρος σεναριογράφος και σου δείχνει πόσο πιο έξυπνος είναι από σένα. Και μια στιγμή μάλιστα πριν πέσουν τα γράμματα του τέλους. Το φιλμ έκανε το αδιανόητο, σε κορόιδεψε για τα καλά δείχνοντάς σου κάτι που όχι μόνο δεν το είδες να έρχεται, αλλά δεν θα το περίμενες κιόλας με τίποτα. Τα πάνω έρχονται κάτω και τα κάτω πάνω, αν και η συνταγή δεν είναι πάντα πετυχημένη. Μια βεβιασμένη ανατροπή μπορεί να καταστρέψει ολότελα την ταινία, εκτρέποντάς τη από το μονοπάτι που έχτιζε με κόπο τόση ώρα. Όταν όμως επιστρατεύεται από ικανούς δημιουργούς, τότε η έκπληξη είναι τέτοια που εκτοξεύει μια καλή ταινία στην επικράτεια του αριστουργήματος. Κι αν ο τρόμος χρησιμοποιεί τις ανατροπές κατά κόρον, δεν είναι το μόνο είδος που αρέσκεται να παίζει με τις προσδοκίες του θεατή, βάζοντάς του συνεχώς τρικλοποδιές. Ή μία και καλή στο τέλος! Και τι να πρωτοθυμηθείς εδώ, από τον «Πλανήτη των πιθήκων» (1968), το «Καταραμένο σκιάχτρο» (1973), το «Chinatown» (1974) και το «The Vanishing» (1988) μέχρι την «Άφιξη» (2016), τον «Φόνο ενστίκτου» (1996), την «Εξιλέωση» (2007), το «Νησί των καταραμένων» (2010) και το «Παιχνίδι των λυγμών» (1992), όλα τους μας άφησαν με το στόμα ανοιχτό. Όπως έκανε εξάλλου και το ανεπανάληπτο «Oldboy» (2003) ή το εξαιρετικό «Memento» (2000). Ή ακόμα και το βαρύ πυροβολικό της έβδομης τέχνης, ο ίδιος ο «Πολίτης Κέιν» (1941). Αλλά και το ορόσημο «Ψυχώ» (1960) έπαιξε ξεδιάντροπα με τις προσδοκίες μας. Δεν είχαν όμως όλα την ανατροπή στο τέλος, όπως οι παρακάτω ογκόλιθοι του είδους δηλαδή. Κι αν πρέπει να το πούμε, θα υπάρξουν αναγκαστικά spoilers. Όσο μπορούμε βέβαια να μιλάμε για spoilers σε ταινίες δεκαετίας και εικοσαετίας…

Στο αλησμόνητο ορόσημο των ανατρεπτικών φινάλε, ο σακάτης Βέρμπαλ Κιντ (Κέβιν Σπέισι) είναι ο διαβόητος Κάιζερ Σόζε! Και όταν τελικά τον αφήνουν ελεύθερο οι αστυνομικοί, συνειδητοποιούν αμέσως πως η εξιστόρησή του ήταν ολότελα φτιαχτή, αποτελούμενη από τα θραύσματα πληροφοριών στον πίνακα ανακοινώσεων της αίθουσας που τον ανακρίνουν. «Το καλύτερο κόλπο που έκανε ποτέ ο Διάβολος»; Αναμφίβολα. Όταν δε πετά το μπαστουνάκι ο Βέρμπαλ και αρχίζει να περπατά κανονικά, ξέρεις πια πως ήσασταν όλοι τραγικά ευκολόπιστοι, ντετέκτιβ και θεατές…

Άλλη μια ξακουστά διαβόητη ανατροπή στο τέλος της ταινίας, όταν αποδεικνύεται πως ο αφηγητής (Έντουαρντ Νόρτον), το καταθλιπτικό και συμβιβασμένο αυτό ανθρωπάκι, είναι ο υπέροχος Tyler Durden (Μπραντ Πιτ). Οι δυο χαρακτήρες είναι οι δύο πλευρές μιας διχασμένης προσωπικότητας. Άντε να το περιμένεις αυτό. Ή να το ξεπεράσεις…

Στο υπέροχο φιλμ τρόμου, η Νικόλ Κίντμαν και τα δυο της παιδιά υποπτεύονται πως το σπίτι τους είναι στοιχειωμένο, καθώς μεταφυσικά γεγονότα λαμβάνουν χώρα όλη την ώρα. Μόνο στο τέλος αποδεικνύεται πως υπάρχει μια απόλυτα λογική εξήγηση για όλα τα τρομακτικά παραφυσικά: η Κίντμαν και τα φωτοευαίσθητα παιδιά της είναι τα φαντάσματα της ιστορίας! Η ανατρεπτική αποκάλυψη εδώ είναι εκτελεσμένη με αριστουργηματική ακρίβεια, καθώς όλα αποκαλύπτονται σε μια σεκάνς που επιτρέπει στον θεατή να ενώσει τα κομμάτια του παζλ με τον δικό του ρυθμό. Σπανίως ταινία τράβηξε τόσο φανταστικά το χαλί κάτω από τα πόδια μας…

Η σπαζοκεφαλιά του Χόλιγουντ μνημονεύεται για πολλούς και διάφορους λόγους και σίγουρα για αυτή τη σβούρα που περιστρέφεται ακατάπαυστα στο τέλος, συσκοτίζοντας τελικά ό,τι είχες δει μέχρι τότε. Αν το φινάλε είναι πραγματικότητα ή άλλο ένα όνειρο, αυτό θα συνεχίσει να απασχολεί τους κινηματογραφόφιλους εις το διηνεκές, κάνοντας τη σπαζοκεφαλιά του Νόλαν ένα σαδιστικό ταχυδακτυλουργικό που σου βάζει άλλη μια τρικλοποδιά πριν πέσουν οι τίτλοι τέλους. Πάνω που άρχισες να καταλαβαίνεις τι γίνεται κοντολογίς στην ιστορία του ονειροκλέφτη…

Αυτός ο οχτάχρονος που βλέπει και μιλάει με τα πνεύματα του άλλου κόσμου στοίχειωσε το σινεμά για κανέναν άλλο λόγο από το φινάλε του. Γιατί ο παιδοψυχολόγος (Μπρους Γουίλις) που προσπαθεί να το βοηθήσει να ξεπεράσει τις υπερφυσικές φοβίες του αποδεικνύεται στο ανεπανάληπτο φινάλε πως είναι νεκρός. «Βλέπω νεκρούς ανθρώπους» έλεγε ο μικρούλης Χάλεϊ Τζόελ Όσμεντ, γι’ αυτό και ήταν ο μόνος που έβλεπε τον γιατρό. Τέτοια έκανε κάποτε ο Νάιτ Σιάμαλαν…

Το συγκλονιστικότερο ίσως φινάλε του κινηματογράφου δεν ήταν μια κολοσσιαία ανατροπή για χάρη της καθαρής πρόκλησης, αλλά η κατάληξη μιας πλοκής που σκάρωνε εκπληκτικά η ταινία ήδη από την πρώτη της σκηνή. Η νταρκιά του Ντέιβιντ Φίντσερ για τα εφτά θανάσιμα αμαρτήματα μεθοδεύει το τέλος από την αρχή, έχοντας καλύψει τα πέντε από αυτά. Τα δύο τα κρατά ο serial killer (Κέβιν Σπέισι) για το τέλος, όταν ο ντελιβεράς παραδίδει αυτό το μακάβριο πακέτο που καθόρισε εκ νέου τι θα πει μυστήριο. Ο δολοφόνος διακατέχεται από ζήλεια για την ευτυχισμένη ζωή του αστυνομικού (Μπραντ Πιτ), κι έτσι πρέπει να τιμωρηθεί, αναγκάζοντας τον ντετέκτιβ να βιώσει την οργή, το τελευταίο θανάσιμο αμάρτημα, και να τον σκοτώσει, ολοκληρώνοντας το διεστραμμένο σχέδιο του παράφρονα. Αριστούργημα! Έστω κι αν δεν ευοδώνεται ποτέ…

Ο νεαρός τζεντάι Luke Skywalker έρχεται επιτέλους αντιμέτωπος με το πρόσωπο του κακού, τον ίδιο τον Darth Vader, σε μια τρομερή μάχη με φωτόσπαθα που θα του στερήσει το χέρι του. Στη δεύτερη ταινία της αρχικής τριλογίας του «Πολέμου των Άστρων» υπάρχει η ξακουστότερη και επικότερη ανατροπή του σινεμά, όταν ο Luke μαθαίνει πως ο πραγματικός του πατέρας είναι ο Darth Vader! Ο Darth Vader δεν σκότωσε τον πατέρα του Luke, είναι ο πατέρας του Luke, σε μια ανατροπή διαστάσεων αρχαιοελληνικής τραγωδίας. Παρά τα 38 του χρονάκια, αυτό το φινάλε δύσκολα θα ξεπεραστεί σε όρους ανατροπής…