Οι σύγχρονες δυτικές κοινωνίες αντιμετωπίζουν τις ανθρώπινες τρίχες με το ίδιο σοκ που επιδεικνύουν σε μια ενδεχόμενη εισβολή τρωκτικού στο σπίτι: με φωνές και ταραχές δηλαδή!

Πράγματι, μια χούφτα πεσμένων τριχών στο μπάνιο είναι αρκετή για να φέρει την καταστροφή στην οικογενειακή γαλήνη, αν και τα πολλαπλά οφέλη και οι πολυσύνθετες λειτουργίες της ανθρώπινης τρίχας περνούν συνήθως στα ψιλά του καυγά.

Κάποτε ωστόσο, όχι πολύ μακριά από σήμερα, το ανθρώπινα μαλλιά ήταν μια πολύτιμη πηγή πρώτων υλών και η ανθρωπότητα πάσχιζε να βρει ολοένα και αποδοτικότερες χρήσεις τους.

Κάποιες από τις αναμφίβολα πιο παράξενες χρήσεις της ανθρώπινης τρίχας συνδύαζαν επινοητικότητα και θεότρελη φαντασία…

Αναμνηστικά

Τα ιερά κειμήλια των θρησκειών είναι μια ιστορία παλιά όσο και ο χρόνος. Τα μακάβρια αναμνηστικά περιλάμβαναν από δόντια και κομμάτια υφάσματος μέχρι δάχτυλα, χέρια και τρίχες μαλλιών άγιων προσώπων, αν και στον Μεσαίωνα κυκλοφόρησαν τόσα πλαστά κειμήλια που το πράγμα άρχισε να γίνεται εκμετάλλευση. Η μοντέρνα αναβίωση του πατροπαράδοτου αυτού εθίμου είναι τα μαλλιά των διασημοτήτων. Μπορείς να βρεις online τα «αυθεντικά μαλλιά» πολλών διασημοτήτων, προσωπικότητες δηλαδή σαν τον Νιλ Άρμστρονγκ, τον Τζορτζ Ουάσιγκτον, τον Πολ ΜακΚάρτνεϊ, τη Μέριλιν Μονρόε, τον Κένεντι, ακόμα και την αυτού μεγαλειότητα Έλβις Πρίσλεϊ. Αν είναι αληθινά ή πλαστά, κορώνα-γράμματα…

Θυμίαμα

Οποιοσδήποτε έχει σκύψει πολύ κοντά σε τούρτα γενεθλίων ξέρει καλά την καυστική οσμή των καμένων μαλλιών. Και είναι στην Ινδία που χρησιμοποιούνται πράγματι οι ανθρώπινες τρίχες ως θυμίαμα, σε θρησκευτικές εκδηλώσεις δηλαδή που σκοπό έχουν να απωθούν τα κακά πνεύματα. Δεν χρησιμοποιούνται βέβαια μόνο ανθρώπινες τρίχες, καθώς το δυσώδες μείγμα περιλαμβάνει συχνά ακόμα και αλογότριχες ή κοπριά χοίρου. Καμένες ανθρώπινες τρίχες χρησιμοποιούνται ακόμα σε παραδοσιακές φυλές ως θεραπεία για τη λιποθυμία…

Λίπασμα

Το να ταΐζεις τις καλλιέργειες ανθρώπινες τρίχες και κόπρανα μπορεί να μοιάζει ακραία τακτική επιβίωσης, ήταν όμως στάνταρ διαδικασία στην αρχαία κινεζική αγροτιά. Κι αυτό γιατί οι τρίχες είναι γεμάτες θρεπτικά συστατικά, περιέχοντας 15% άζωτο (συγκρίνετέ το με το 4,6% του αζώτου που περιέχει η κοπριά). Οι ειδικοί αναγνωρίζουν σήμερα πολλές αναλογίες μεταξύ του αρχαίου κινεζικού -και τριχωτού- λιπάσματος και των σύγχρονων χημικών αντίστοιχων…

Κληρονομικό περιουσιακό στοιχείο

Μια φυλή της Κίνας έχει καταλήξει στην πιο εφευρετική κληρονομιά που υπάρχει στον πλανήτη: τα μαλλιά της γιαγιάς! Κάθε γυναίκα της φυλής Μιάο συνδυάζει τις μακριές τρίχες των προγόνων της με άλλες φυσικές ίνες για να φτιάξει την μπλεγμένη μάζα που βλέπουμε στη φωτογραφία. Η ακραία αυτή κόμη φοριέται ωστόσο μόνο σε εορταστικές περιστάσεις, καθώς η κληρονομιά των τριχών της προγιαγιάς θεωρείται σημαντικό περιουσιακό στοιχείο για τη γυναίκα…

Κέντημα

Άλλο ένα πανάρχαιο κινεζικό έθιμο, εδώ έχουμε κεντήματα με ανθρώπινες τρίχες αντί για κλωστή. Η καθαρότητα των πρώτων υλών επίτασσε να χρησιμοποιούνται αποκλειστικά ανθρώπινες τρίχες στο φυσικό τους μάλιστα χρώμα, ώστε το κέντημα πάνω στο μετάξι να μην έχει τίποτα το τεχνητό μέσα του. Οι πρώτες απεικονίσεις περιστρέφονταν γύρω από τη ζωή του Βούδα και ήταν μάλιστα ασπρόμαυρες, αν και πλέον το κέντημα με ανθρώπινα μαλλιά έχει απελευθερωθεί από τις παραδοσιακές δεσμεύσεις…

Ιατρικά ράμματα

Από τους Μάγια και τους αρχαίους Ρωμαίους μέχρι και τη σημερινή εποχή, η ανθρώπινη τρίχα έχει μακρά ιστορία στο πεδίο της συρραφής τραυμάτων. Στη δυτική πρακτική είναι πλέον παρελθόν, αν και στη στροφή του 20ού αιώνα χρησιμοποιούνταν ακόμα από γιατρούς Ευρώπης και Αμερικής. Υποτίθεται ότι δούλευε αρκετά ικανοποιητικά και δεν προκαλούσε μολύνσεις. Πλέον ζει αποκλειστικά στα αναπτυσσόμενα έθνη, εκεί που η έλλειψη συστημάτων υγείας καλεί σε δημιουργικές λύσεις. Ιατρικό κέντρο της Ινδίας που έλεγξε επιστημονικά τις δυνατότητες της τρίχας ως μέσο συρραφής τραυμάτων σε τριτοκοσμικές οικονομίες κατέληξε ότι τα αποτελέσματα είναι ενθαρρυντικά…

Μουσική

Οι Μάνγκιαν ζουν σε ένα νησάκι των Φιλιππίνων, το Μιντόρο, και η παραδοσιακή τους μουσική ερμηνεύεται με το γκιτ-γκιτ, ένα όργανο που χρησιμοποιεί για χορδές ανθρώπινες τρίχες. Ο ήχος του μοιάζει με του βιολιού και το χρησιμοποιούν ακόμα οι νεαροί στις καντάδες τους και το φλερτ. Αλλά και στις δυτικές κοινωνίες έχουν χρησιμοποιηθεί ανθρώπινες τρίχες ως χορδές σε βιολιά, αν και εδώ ήταν περισσότερο «εφέ» παρά πρακτική αναγκαιότητα. Οι ανθρώπινες τρίχες θεωρούνται μάλιστα περισσότερο κατάλληλες για τη λαϊκή μουσική και τις ηχητικές της απαιτήσεις…

Σκιάχτρα

Τα μαλλιά του ανθρώπου έχουν χρησιμοποιηθεί ευρέως και για αιώνες ως τρόπος απώθησης ζώων και παρασίτων. Διαφορετικές χρήσεις της τρίχας χρησιμοποιήθηκαν ανάλογα με το είδος του ζώου. Εξαιρετικά αποτελεσματικές ήταν στην απώθηση των τυφλοπόντικων, ενώ για τα ελάφια έφτανε η ανθρώπινη οσμή και μόνο ώστε να γίνει η δουλειά. Στην Ινδία χρησιμοποιούν ακόμα τριχωτές παγίδες για να πιάνουν σκαθάρια, καθώς τα αγκαθωτά τους πόδια αιχμαλωτίζονται μέσα στο κουβάρι των ανθρώπινων μαλλιών. Σε παλιότερα εγχειρίδια για τις γεωργικές εργασίες μπορούσες να βρεις ακόμα και τρόπους να διώχνεις τους λαγούς από τις καλλιέργειες περικυκλώνοντας το μποστάνι με ανθρώπινες τρίχες…

Ιματισμός

Τόσο στην Ινδία όσο και την Κίνα, η χρήση ανθρώπινων μαλλιών ως κλωστή είναι πατροπαράδοτη. Η ακατέργαστη τρίχα αναμειγνυόταν με μαλλί και τρίχες ζώου, ώστε να γίνει μαλακότερο το υλικό. Αλλά και στη σύγχρονη δυτική κοινωνία η μόδα επιτάσσει πλέον να φοράς ανθρώπινες τρίχες! Εναλλακτικοί σχεδιαστές τη χρησιμοποιούν ήδη στις ανατρεπτικές δημιουργίες τους, την ίδια ώρα που κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου η έλλειψη πρώτων υλών γενίκευσε τη χρήση της ανθρώπινης τρίχας ως νήμα υφαντουργίας. Οι ναζί χρησιμοποίησαν την τεχνική αθρόα, πουλώντας τις τρίχες των θυμάτων των κολαστηρίων τους σε γερμανικές νηματουργίες…

Κόσμημα

Η ανθρώπινη τρίχα μετατράπηκε σε ένα από τα πλέον περίεργα πάθη της βικτοριανής εποχής. Οι άνθρωποι συνήθιζαν να δίνουν τρίχες ο ένας στον άλλο ως σημάδι τρυφερότητας και στοργής. Ταυτόχρονα, έφτιαχναν αξεσουάρ από ανθρώπινα μαλλιά και συνήθιζαν να ενσωματώνουν τρίχες τους στις καρτ-ποστάλ. Και βέβαια η κατεργασία των μαλλιών ήταν τόσο δημοφιλής όσο το πλέξιμο και το βελονάκι. Καρφίτσες από ελεφαντόδοντο διακοσμούνταν με τρίχες και τούφες μαλλιών, ενώ βραχιόλια, δαχτυλίδια, σκουλαρίκια και κολιέ καμώνονταν με πρώτη ύλη την τρίχα. Εξαιρετικά καλοδουλεμένα κοσμήματα φτιάχτηκαν με βάση την ανθρώπινη τρίχα, ακόμα και τσάντες και σελιδοδείκτες!