Την Κυριακή, οι πολίτες της Βολιβίας καλούνται στις κάλπες για να εκλέξουν τον επόμενο πρόεδρό τους, σε μια κρίσιμη αναμέτρηση που σηματοδοτεί πιθανό πολιτικό άνοιγμα έπειτα από δύο δεκαετίες αριστερής διακυβέρνησης. Οι δύο βασικοί υποψήφιοι, ο δεξιός πρώην πρόεδρος Χόρχε Κιρόγα και ο κεντροδεξιός γερουσιαστής Ροδρίγο Πας, δεσμεύονται να αντιμετωπίσουν τη βαθιά οικονομική κρίση και να ανατρέψουν τις πολιτικές των προηγούμενων κυβερνήσεων.
Η κατάρρευση των εσόδων από το φυσικό αέριο, πυλώνα της βολιβιανής οικονομίας για χρόνια, προκάλεσε χρόνια έλλειψη σκληρού συναλλάγματος, δολαρίων και με τη σειρά της, έλλειψη καυσίμων και πληθωρισμό ο οποίος ξεπερνά το 23% σε ετήσια βάση.
Μπροστά στην εκτόξευση των τιμών, τις ουρές στα πρατήρια καυσίμων και τη δραματική έλλειψη δολαρίων, πολλοί Βολιβιανοί επέλεξαν να κλείσουν τον κύκλο της πολύχρονης αριστερής διακυβέρνησης. Στον πρώτο γύρο των εκλογών, τον Αύγουστο, το Κίνημα προς τον Σοσιαλισμό (MAS) -που κυριάρχησε στην πολιτική σκηνή επί σχεδόν δύο δεκαετίες με ηγετική φυσιογνωμία τον Έβο Μοράλες- υπέστη σοβαρή ήττα, αποτέλεσμα και της εσωτερικής του διάσπασης.
Ο Μοράλες, ο πρώτος αυτόχθονας πρόεδρος στην ιστορία της Βολιβίας, προσπάθησε να διεκδικήσει ξανά την εξουσία. Όμως το Συνταγματικό Δικαστήριο έθεσε φρένο, περιορίζοντας πλέον τον αριθμό των προεδρικών θητειών στις δύο, αποκλείοντας έτσι την υποψηφιότητά του. Η εξέλιξη αυτή άλλαξε τις ισορροπίες, ανοίγοντας τον δρόμο για νέα πρόσωπα και πιθανές πολιτικές ανατροπές στη χώρα των Άνδεων.
«Θα δούμε ριζοσπαστική αλλαγή», λέει ο Χουάν Βιδάλ, αγρότης στην Ταρίχα, πολιτικό οχυρό του γερουσιαστή Πας, που κατέλαβε την πρώτη θέση στον πρώτο γύρο διαψεύδοντας τις δημοσκοπήσεις.
Κατά την πιο πρόσφατη δημοσκόπηση Ipsos-Ciesmori, ο πρώην πρόεδρος Κιρόγα, 65 ετών, προσελκύει το 44,9% των προθέσεων ψήφου, έναντι του 36,5% του γερουσιαστή Πας, 58 ετών.
Ο απερχόμενος πρόεδρος Λουίς Άρσε, εξαιρετικά αντιδημοφιλής, που αποφάσισε να μη θέσει υποψηφιότητα για δεύτερη θητεία, θα εγκαταλείψει την εξουσία την 8η Νοεμβρίου.
Αν ο επόμενος πρόεδρος «δεν βρει λύσεις γρήγορα» για την αντιμετώπιση της κρίσης, «το κοινωνικό κόστος και ο κίνδυνος διαδηλώσεων και ταραχών θα είναι μεγάλος», προειδοποιεί η πολιτική αναλύτρια, Άνα Λουσία Βελάσκο.
Στον πρώτο γύρο τα άκυρα ψηφοδέλτια -η επιλογή που πρότεινε ο Έβο Μοράλες- έφτασαν σε ιστορικό υψηλό (19,2%). Μερίδα του πληθυσμού, ειδικά αυτόχθονες, μπορεί να αισθάνονται πολύ σύντομα πως δεν αντιπροσωπεύονται, ούτε από την κυβέρνηση, ούτε από το κοινοβούλιο, στο οποίο σχεδόν όλες τις έδρες καταλαμβάνουν τέσσερις παρατάξεις της δεξιάς.
Τι υπόσχονται οι δύο υποψήφιοι
Στο τελευταίο τους τηλεοπτικό ντιμπέιτ, το βράδυ της Κυριακής, οι δύο υποψήφιοι επέμειναν στην ανάγκη να καταπολεμηθεί ο πληθωρισμός και να τερματιστούν οι ελλείψεις καυσίμων.
«Τον Νοέμβριο θα υπάρχουν καύσιμα σε όλη τη χώρα, δεν θα έχουμε ουρές αναμονής», υποσχέθηκε ο Ροδρίγο Πας, χάρη στις μειώσεις των δαπανών του δημοσίου που εξαγγέλλει.
Από την πλευρά του, ο Χόρχε Κιρόγα, υποσχέθηκε επίσης πως «θα τελειώσουμε τις ουρές αναμονής για ντίζελ και βενζίνη και θα σταματήσουμε την αύξηση των τιμών που μας προκαλεί άγχος», ενώ σημειώνει ότι θα εξασφαλίσει και πιστώσεις από διεθνείς οργανισμούς.
Στη Σάντα Κρους, τον πνεύμονα της οικονομίας της χώρας, οι ουρές οχημάτων, συμπεριλαμβανομένων φορτηγών, σε πρατήρια καυσίμων μετριούνται σε χιλιόμετρα πλέον.
Ο Κάρλος Ουριόνα, επαγγελματίας οδηγός, 37 χρονών, περιμένει από το Σάββατο. «Πρέπει να βρω κάτι να φάω, να πλυθώ, να πάω τουαλέτα», αναστενάζει.
Για τους δυο υποψήφιους, διατηρεί τις επιφυλάξεις του. «Κάνουν υποσχέσεις αλλά τόσες που δεν το βλέπω να μπορούν να τις υλοποιήσουν», είπε.
«Οι προεκλογικές υποσχέσεις θα είναι δύσκολο να εφαρμοστούν», συναινεί η Βελάσκο.
Οι δύο υποψήφιοι έχουν σκοπό να μειώσουν αν όχι να καταργήσουν τις επιδοτήσεις στις τιμές των καυσίμων -πρόκειται για μια από τις μεγαλύτερες δαπάνες της απερχόμενης κυβέρνησης- και τους προϋπολογισμούς των δημόσιων θεσμών.
«Πρέπει να αποκαταστήσουμε την εμπιστοσύνη» και η χώρα να «έχει δολάρια», τόνισε ο κ. Κιρόγα στο ντιμπέιτ της Κυριακής. Μερικές ημέρες νωρίτερα, στην Ταρίχα, υποσχόταν να «τα αλλάξει όλα».
«Έχουμε δικαίωμα (…) να αλλάξουμε, να αφήσουμε πίσω μας το παρελθόν», ανέφερε από την πλευρά του ο Πας.
Ωστόσο, και οι δυο λένε πως δεν θα καταργήσουν κοινωνικά προγράμματα στην προσπάθειά τους να επιτύχουν σταθεροποίηση της οικονομίας, αν και μέχρι τον πρώτο γύρο εμφανίζονταν πιο ριζοσπαστικοί.
Η προσαρμογή «θα πάρει χρόνο», εκτιμά ο Αλμπέρτο Νίνα, 25χρονος φοιτητής στη Λα Πας, την πρωτεύουσα της χώρας 11 εκατομμυρίων κατοίκων.
Η Παγκόσμια Τράπεζα προβλέπει ύφεση στη Βολιβία φέτος που θα μπορούσε να συνεχιστεί ως το 2027.
