Στον τερματισμό μισού αιώνα συγκρούσεων μεταξύ των Ισραηλινών και των Παλαιστινίων μέσω της ύπαρξης ενός Παλαιστινιακού κράτους που θα συνυπάρχει ειρηνικά με το Ισραήλ, λένε πως στοχεύουν η Γαλλία, η Βρετανία και οι άλλες χώρες που αυτή την εβδομάδα αναγνωρίζουν και επισήμως την Παλαιστίνη. Ωστόσο, σχεδόν δύο χρόνια μετά την έναρξη του καταστροφικού πολέμου στη Λωρίδα της Γάζας, Ισραηλινοί και Παλαιστίνιοι υποστηρίζουν ότι η πιθανότητα μιας λύσης δύο κρατών φαίνεται πιο μακρινή από ποτέ.
Ο ρεπόρτερ των New York Times, Aaron Boxerman, αναφέρει πως η στρατιωτική εκστρατεία του Ισραήλ στη Γάζα έχει καταστρέψει τον θύλακα, ενώ οι ισραηλινοί οικισμοί έχουν εδραιωθεί όλο και περισσότερο στη Δυτική Όχθη. Ταυτόχρονα στις δημοσκοπήσεις, η Χαμάς εξακολουθεί να απολαμβάνει μεγαλύτερη υποστήριξη μεταξύ των Παλαιστινίων από την πιο μετριοπαθή παλαιστινιακή ηγεσία στη Δυτική Όχθη.
Πολλοί Ισραηλινοί ηγέτες, συμπεριλαμβανομένου του πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου, απορρίπτουν τώρα την πιθανότητα να υπάρξει ένα ανεξάρτητο Παλαιστινιακό κράτος.
«Δεν θα υπάρχει Παλαιστινιακό κράτος δυτικά του ποταμού Ιορδάνη», δήλωσε ο πρωθυπουργός του Ισραήλ την Κυριακή, συμπληρώνοντας πως «για χρόνια, έχω εμποδίσει την εγκαθίδρυση αυτού του τρομοκρατικού κράτους που αντιμετωπίζει τεράστιες πιέσεις στο εσωτερικό και στο εξωτερικό».
Το ιστορικό πλαίσιο
Η διχοτόμηση της περιοχής μεταξύ του ποταμού Ιορδάνη και της Μεσογείου Θάλασσας αποτελεί εδώ και καιρό μια προτεινόμενη λύση στην ισραηλινοπαλαιστινιακή σύγκρουση. Η ιδέα έχει αποτελέσει τη βάση πολλαπλών γύρων ισραηλινο-αραβικών ειρηνευτικών συνομιλιών και ψηφισμάτων των Ηνωμένων Εθνών.
Με λίγα λόγια, οι περισσότερες προτάσεις αναφέρουν ότι το Παλαιστινιακό κράτος θα ιδρυθεί στο έδαφος που κατέλαβε το Ισραήλ στον αραβοϊσραηλινό πόλεμο του 1967 -τη Δυτική Όχθη, τη Λωρίδα της Γάζας και τις παλαιστινιακές συνοικίες της Ιερουσαλήμ-, ενώ το Ισραήλ θα παραμείνει στα διεθνώς αναγνωρισμένα σύνορά του.
Τις δεκαετίες του 1990 και του 2000, Ισραηλινοί και Παλαιστίνιοι διαπραγματευτές πραγματοποίησαν πολλαπλούς γύρους συνομιλιών, που οι Παλαιστίνιοι ήλπιζαν ότι θα οδηγούσαν σε ένα ανεξάρτητο κράτος. Στο πλαίσιο των Συμφωνιών του Όσλο, συμφώνησαν να δημιουργήσουν την Παλαιστινιακή Αρχή, η οποία εξακολουθεί να διοικεί ορισμένες περιοχές στη Δυτική Όχθη.
Ωστόσο, οι συνομιλίες ναυάγησαν στις αρχές της δεκαετίας του 2000, καθώς άρχισαν να αυξάνονται οι επιθέσεις Παλαιστινίων μαχητών εναντίον Ισραηλινών πολιτών. Το Ισραήλ απάντησε στέλνοντας τανκς στις μεγαλύτερες παλαιστινιακές πόλεις. Η βία τελικά υποχώρησε, αλλά η ειρηνευτική διαδικασία δέχτηκε ένα σοβαρό πλήγμα. Ο Boxerman αναφέρει πως οι Ισραηλινοί και Παλαιστίνιοι αξιωματούχοι πραγματοποίησαν τελευταία φορά σοβαρές ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις κατά τη διάρκεια της κυβέρνησης Ομπάμα.
Οι επιθέσεις υπό την ηγεσία της Χαμάς στο νότιο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου 2023, σύμφωνα με τον Boxerman, βύθισαν τους Ισραηλινούς και τους Παλαιστίνιους σε ένα από τα πιο θανατηφόρα κεφάλαια της ιστορίας τους.
Μια νέα πραγματικότητα
Κατά τη διάρκεια της εκστρατείας του Ισραήλ στη Γάζα, η ισραηλινή δεξιά άδραξε την ευκαιρία να επεκτείνει δραστικά τους εβραϊκούς οικισμούς στη Δυτική Όχθη. Περίπου 500.000 Εβραίοι έποικοι ζουν στην περιοχή μαζί με τρία εκατομμύρια Παλαιστίνιους. Οι Ισραηλινοί ηγέτες ελπίζουν ότι, εντείνοντας την κυριαρχία τους στη Δυτική Όχθη, μπορούν να αποκλείσουν την πιθανότητα ενός Παλαιστινιακού κράτους. Σύμφωνα με το παρατηρητήριο Peace Now, η ισραηλινή κυβέρνηση προώθησε σχέδια για περισσότερες από 20.000 νέες οικιστικές μονάδες στους οικισμούς μόνο το 2025.
Οι υποστηρικτές της λύσης των δύο κρατών λένε ότι μόνο με αυτόν τον τρόπο θα τερματιστεί η ισραηλινή κατοχή, η οποία υποβάλλει τους Παλαιστίνιους σε ισραηλινές επιδρομές. Οι New York Times αναφέρουν πως οι Παλαιστίνιοι της Δυτικής Όχθης δεν μπορούν να ψηφίσουν στις ισραηλινές εκλογές, παρόλο που η κυβέρνηση ασκεί ευρύ έλεγχο στη ζωή τους.
Η δημιουργία ενός Παλαιστινιακού κράτους θα ωφελούσε επίσης τους Ισραηλινούς, όπως λένε οι υποστηρικτές της ιδέας, διατηρώντας τον χαρακτήρα του Ισραήλ ως δημοκρατίας με εβραϊκή πλειοψηφία και θέτοντας τέλος στον κύκλο βίας που κυριαρχεί στην περιοχή εδώ και δεκαετίες.
Ωστόσο, ο Boxerman αναφέρει πως οι Ισραηλινοί είναι επιφυλακτικοί ως προς το αν η δημιουργία ενός τέτοιου κράτους θα τερματίσει τη σύγκρουση. Μετά την επίθεση του 2023, συχνά υποστηρίζουν ότι οποιαδήποτε εδαφική απόσυρση θα προκαλούσε περαιτέρω επιθέσεις σε ένα μικρότερο και ασθενέστερο Ισραήλ.
Επισημαίνουν επίσης την αποτυχία των προηγούμενων συνομιλιών, για την οποία κατηγορούν τους Παλαιστίνιους ηγέτες. Οι Παλαιστίνιοι, με τη σειρά τους, υποστηρίζουν ότι το Ισραήλ δεν πήρε ποτέ στα σοβαρά την ιδέα του συμβιβασμού.
Σε κάθε περίπτωση, οι Ισραηλινοί ηγέτες τώρα διακηρύσσουν ελεύθερα ότι δεν θα επιτρέψουν ποτέ τη δημιουργία ενός Παλαιστινιακού κράτους.
