Μπαίνοντας κανείς στο περίφημο Grand Hotel Rimini νιώθει σαν να προσγειώθηκε σε ταινία του Φεντερίκο Φελίνι, κι όχι άδικα.

Γιατί εδώ περνούσε τον καιρό του ο σκηνοθέτης του μαγικού ρεαλισμού και η γυναίκα του, ηθοποιός Τζουλιέτα Μασίνα, την ίδια ώρα που το ξενοδοχείο ήταν το ντεκόρ της ταινίας του «Amarcord».

H σουίτα μάλιστα που διέμενε το σπουδαίο ζευγάρι, παρά το γεγονός ότι έχει αλλάξει δραστικά στα 20 χρόνια που μεσολάβησαν από τον θάνατό του (1993) μέχρι σήμερα, φαίνεται να διατηρεί κάτι από την αύρα του: σε μια γωνιά βρίσκεται το τηλέφωνο που κρατούσε ο σκηνοθέτης πριν καταρρεύσει στο δωμάτιό του λίγο πριν από το τέλος του…

Όπως ακριβώς και τα φιλμ του, αυτό που μοιάζει αληθινό και αυθεντικό δεν είναι παρά μια ψευδαίσθηση ή ταξίδι της φαντασίας!

Η γενέτειρα του Φελίνι στις βορειοανατολικές ακτές της Ιταλίας έχει ωστόσο εμπνεύσει αναρίθμητες σκηνές στη φιλμογραφία του, αλλά και σημαντικά γεγονότα της ζωής του έχουν συνδεθεί με το Ρίμινι.

Ο Φελίνι γεννήθηκε στο Ρίμινι το 1920 και έζησε εδώ μέχρι και την κήρυξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Αργότερα θα επέστρεφε στην ιδιαίτερη πατρίδα του για να γυρίσει τους «Βιτελόνι» (I Vitelloni – 1953) και το «Amarcord» (1973), τιμώντας την πόλη που αγάπησε όσο καμιά.

Το μεγαλύτερο μέρος του Ρίμινι καταστράφηκε βεβαίως στις εχθροπραξίες του πολέμου, την ίδια ώρα που η ρομαντική νότα που έδωσε ο Φελίνι στην πόλη για τις ανάγκες των ταινιών του δεν είναι εύκολο να εντοπιστεί στην τρέχουσα καθημερινότητά της.

Παρά τις προκλήσεις όμως που θέτονται στον επισκέπτη που θέλει να ακολουθήσει το φελινικό μονοπάτι του Ρίμινι, τα πράγματα στέφονται από αισιοδοξία…

Το φελινικό Grand Hotel Rimini

«Δεν θέλω να ξαναγυρίσω στο Ρίμινι», σημείωνε ο Φελίνι το 1976 σε τόμο με άρθρα και συνεντεύξεις του, αφιερώνοντας ωστόσο 40 ολόκληρες σελίδες σε μια εξαντλητική περιγραφή της πόλης που τον σημάδεψε.

Ο σημερινός ταξιδιώτης δεν θα μπορούσε ωστόσο να πει το ίδιο για το θέρετρο των ακτών της Αδριατικής, μιάμιση ώρα περίπου νοτιοανατολικά της Μπολόνια. Όπου φτάνει το μάτι, το Ρίμινι είναι γεμάτο από ήσυχα καταλύματα, μέχρι να πέσει φυσικά η ματιά στο καταφύγιο του σκηνοθέτη, το περίφημο Grand Hotel.

«Όταν διαβάζω περιγραφές σε μυθιστορήματα που δεν εξάπτουν τη φαντασία μου στον βαθμό που θα περίμενα», σημείωνε ο Φελίνι, «βγάζω από το μανίκι μου το Grand Hotel. Το Grand Hotel μετατρέπεται σε Κωνσταντινούπολη, Βαγδάτη, Χόλιγουντ»…

Μπαίνοντας κανείς στους επιβλητικούς χώρους του ξενοδοχείου από το πάρκο που φέρει το όνομα του σκηνοθέτη, καταλαβαίνει γιατί το επέλεξε ως το απόλυτα ρομαντικό σκηνικό: φοίνικες που σκεπάζονται από κισσούς και μοναδικά σιντριβάνια σε οδηγούν στο ψηλοτάβανο λόμπι με τους πολυελαίους. Και βέβαια είναι και το μπαρ που ανοίγεται στη μεγάλη βεράντα που επιβλέπει λες την παραλία, η ίδια βεράντα που χόρευαν ξένοιαστα τα κομψά ζευγάρια του «Amarcord»…

Το κινηματογραφικό Ρίμινι

Και αλλού όμως στην πόλη η παρουσία του Φελίνι μοιάζει έντονη. Στο ιστορικό κέντρο της Piazza Tre Martiri, της κεντρικής πλατείας του θέρετρου, η μικρή εκκλησία μοιάζει πολύ με την αντίστοιχη του «Amarcord» που σπεύδουν τα ζώα για να ευλογηθούν!

Είναι επίσης η τούβλινη αυλή της δημοτικής βιβλιοθήκης και το σιντριβάνι της Piazza Cavour που θα θυμίσουν στον λάτρη του Φελίνι το χαρακτηριστικό σκηνικό των ταινιών του, παρά το γεγονός ότι στην πραγματικότητα είναι πιο λιτά και λιγότερο φτιασιδωμένα από το σκηνικό του «Amarcord».

Ο Φελίνι τα είχε «ντύσει» με μακέτες για να φαίνονται ακόμα πιο μεγαλοπρεπή, όπως έκανε φυσικά και σε άλλες τοποθεσίες του Ρίμινι σε μια προσπάθεια «κινηματογραφοποίησης» της πόλης.

Η πραγματική ζωή του Φελίνι στο θέρετρο

Τα χρόνια που πέρασε ο Φελίνι στο Ρίμινι είναι εκεί συνεχώς και αυτός που θα ακολουθήσει τα ίχνη του θα δει πολλά περισσότερα από ένα τουριστικό θέρετρο. Η πλατεία που θυμάται ο Φελίνι να συναντιέται τα βράδια με τους φίλους του, πριν πάρει το τρένο για τη Ρώμη, δεν είναι άλλη από την Piazzetta Teatini: εκεί «κρυβόταν» το αγαπημένο παιδί του Ρίμινι στον κολοφώνα της δόξας του, όταν ήθελε να περάσει ένα αμέριμνο βράδυ με τους παιδικούς του φίλους.

Και παραδίπλα βρίσκεται η βασιλική των Malatesta, μια απαστράπτουσα λευκή εκκλησία που πήρε το όνομά της από τους μεσαιωνικούς ηγεμόνες της περιοχής.

Λίγο πιο κάτω συναντάμε το Corso d’Augusto, τον εμπορικό δρόμο της παλιάς πόλης που βρισκόταν και το πρώτο σπίτι του μικρού Φεντερίκο, το οποίο θυμόταν ο σκηνοθέτης με την παραμικρή λεπτομέρεια.

Καμιά επιγραφή δεν ενημερώνει ωστόσο τον τουρίστα για τη σύνδεση του κτιρίου με τη ζωή του Φελίνι, όπως ούτε και στο γειτονικό γωνιακό κατάστημα όπου ξεκίνησε ο «Μαέστρο» την καριέρα του ως επαγγελματίας καλλιτέχνης: εκεί θα συναντούσε τον Ρομπέρτο Ροσελίνι και θα δούλευαν παρέα πριν μετακομίσουν στη Ρώμη για να ακολουθήσουν το κινηματογραφικό όνειρο: «Ζωγραφίζαμε καρικατούρες και πορτρέτα γυναικών, τις οποίες επισκεπτόμασταν στο σπίτι τους», ανακαλεί ο σκηνοθέτης.

Η ίδια αίσθηση ότι το Ρίμινι «ξέχασε» να τιμήσει τον Φελίνι σηματοδοτώντας τα μέρη όπου έζησε συνεχίζεται και λίγο παρακάτω, στο οίκημα της Via Clementini, «όπου γνώρισα τον πρώτο του έρωτα», όπως έγραφε ο σκηνοθέτης στο ημερολόγιό του.

Παρά το γεγονός ότι δεν υπάρχουν επιγραφές στα σπίτια που πέρασε ο Φελίνι την παιδική του ηλικία, είναι ξεκάθαρο ότι ο δήμος κάτι έχει κάνει προς τιμήν του, πέρα φυσικά από τα πολυάριθμα εστιατόρια και παγωτατζίδικα που φέρουν ονόματα των ταινιών του. Στην παλιά και γραφική γειτονιά του Borgo San Giuliano αναρίθμητες τοιχογραφίες αναπαριστούν σκηνές από τον φελινικό «Δρόμο» (La Strada), ενώ ο κινηματογράφος που είδε τις πρώτες του ταινίες και ζωγράφισε σχέδια αστέρων του σινεμά με αντάλλαγμα δωρεάν εισιτήρια μεταμορφώνεται πλέον σε μουσείο κινηματογράφου.

Πού είναι όμως ο ίδιος ο Φελίνι στο Ρίμινι; Θα πρέπει να εγκαταλείψει κάποιος το γραφικό κέντρο της πόλης και να πεταχτεί μέχρι το κοιμητήριο για να ζήσει το φελινικό Ρίμινι: «Ένα μαγευτικό μέρος στο Ρίμινι είναι το κοιμητήριο», παρατηρούσε άλλωστε και ο ίδιος ο σκηνοθέτης.

Εκεί είναι που βρίσκεται λοιπόν το μνήμα του Φελίνι, του μεγάλου «Μαέστρο» του ιταλικού κινηματογράφου που ξεκίνησε από τα σοκάκια του Ρίμινι για να κατακτήσει με την κάμερά του ολόκληρη την οικουμένη…