Εβδομήντα χρόνια μετά τη λήξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και την απελευθέρωση του στρατοπέδου, ο Ελληνισμός, με την πρόεδρο της Βουλής Ζωή Κωνσταντοπούλου, ως εκπρόσωπο της ελληνικής πολιτείας, θα τιμήσει την Κυριακή 10 Μαΐου, στις πρώην εγκαταστάσεις του ναζιστικού στρατοπέδου συγκέντρωσης στο Μαουτχάουζεν της Ανω Αυστρίας, τη μνήμη των 3.700 Ελλήνων που υπήρξαν εκεί θύματα της ναζιστικής θηριωδίας στη διάρκεια του πολέμου.

Στην τελετή στο ελληνικό μνημείο του Μαουτχάουζεν – με τρισάγιο, ομιλίες, καταθέσεις στεφάνων, αλλά και παρουσίαση του μνημειώδους έργου του κορυφαίου Έλληνα μουσικοσυνθέτη Μίκη Θεοδωράκη «Μαουτχάουζεν» – θα παραβρεθούν εκπρόσωποι των ελληνικών και κυπριακών υπηρεσιών, οι ηγεσίες και πολλά μέλη των ομογενειακών οργανώσεων στην Αυστρία, όπως επίσης αντιπροσωπεία της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων της Ουγγαρίας.

Στη μεγάλη κοινή τελετή στο κεντρικό μνημείο του Μαουτχάουζεν, που θα ακολουθήσει εκείνες στο ελληνικό μνημείο και στα εθνικά μνημεία των άλλων χωρών και στην οποία αναμένονται δεκάδες επίσημες αντιπροσωπείες και πολλές χιλιάδες προσκυνητές από όλη την Ευρώπη, θα παραστεί η πολιτειακή και πολιτική ηγεσία της Αυστρίας με επικεφαλής τον ομοσπονδιακό πρόεδρο Χάιντς Φίσερ, τον ομοσπονδιακό καγκελάριο Βέρνερ Φάιμαν και την πρόεδρο της αυστριακής Βουλής Ντόρις Μπούρες.

Το στρατόπεδο συγκέντρωσης στο Μαουτχάουζεν, έξω από το ομώνυμο χωριό, 170 χιλιόμετρα δυτικά της Βιέννης, ιδρύθηκε από τους Γερμανούς ναζιστές τον Αύγουστο του 1938 αρχικά για να μεταφερθούν εκεί κρατούμενοι από το στρατόπεδο συγκέντρωσης του Νταχάου και μετά από το Αουσβιτς. Μέχρι την απελευθέρωσή του από συμμαχικά στρατεύματα στις 5 Μαΐου 1945, πάνω από 206.000 κρατούμενοι από όλη την Ευρώπη, «γνώρισαν» στο Μαουτχάουζεν ό,τι πιο απάνθρωπο μπορεί να συλλάβει ο ανθρώπινος νους. Για τους 122.797 από αυτούς – ανάμεσά τους και 3.700 Έλληνες – η απελευθέρωση ήλθε πολύ αργά, είχαν ήδη αφήσει στα κρεματόρια του Μαουτχάουζεν την τελευταία τους πνοή.

Μετά τον πόλεμο οι εγκαταστάσεις του ναζιστικού στρατοπέδου συγκέντρωσης μετατράπηκαν σε μουσείο και τόπο προσκυνήματος με μνημεία των χωρών που είχαν εκεί τα θύματά τους. Κάθε χρόνο, στην επέτειο απελευθέρωσης, συρρέουν στο Μαουτχάουζεν, πολλές χιλιάδες προσκυνητές από τα πέρατα της Ευρώπης, αλλά και οι ελάχιστοι πλέον επιζώντες του.

Το μνημειώδες έργο του «Μαουτχάουζεν», ο κορυφαίος Έλληνας μουσικοσυνθέτης Μίκης Θεοδωράκης μελοποίησε το 1965 σε ποίηση του εκλιπόντα το Μάρτιο του 2011, μεγάλου θεατρικού συγγραφέα και ακαδημαϊκού Ιάκωβου Καμπανέλλη, ο οποίος υπήρξε για δυόμιση χρόνια κρατούμενος στο στρατόπεδο συγκέντρωσης και ένας από τους ελάχιστους επιζώντες του.

Στο ομότιτλο βιβλίο του, που έχει μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες σε δεκάδες εκδόσεις και που, όπως τόνιζε πάντα ο συγγραφέας, είναι μια «αληθινή» ιστορία, όπως ο ίδιος την ξανάζησε τις ώρες που έβλεπε παλιές σημειώσεις και προσπαθούσε να «θυμηθεί», ο Ιάκωβος Καμπανέλλης αρχίζει την αφήγηση με την απελευθέρωση του Μαουτχάουζεν στις 5 Μαΐου 1945 και με γυρίσματα προς τα πίσω ξαναζωντανεύει τις ημέρες του στρατοπέδου του θανάτου, ενώ ακολουθεί και τους απελευθερωμένους – επιζώντες ως την ημέρα που πήραν το δρόμο για τη νέα τους ζωή στη μεταπολεμική Ευρώπη.

Το Μάιο του 1988, ο Μίκης Θεοδωράκης, έχοντας δίπλα του τον Ιάκωβο Καμπανέλλη, παρουσίασε σε παγκόσμια πρεμιέρα το «Μαουτχάουζεν» στον τόπο του μαρτυρίου στην κεντρική τελετή μνήμης στις πρώην εγκαταστάσεις του στρατοπέδου συγκέντρωσης, σε μια ιστορική συναυλία του με ερμηνεύτριες την Μαρία Φαραντούρη, την Ελινόαρ Μοάβ-Βιντιάδη και την Ανατολικογερμανίδα Γκίζελα Μάι, παρουσία του τότε καγκελάριου της Αυστρίας Φραντς Βρανίτσκι και δεκάδων χιλιάδων προσκυνητών από όλη την Ευρώπη.

Μερικά χρόνια αργότερα, το Μάιο του 1995, με την ευκαιρία της 50ης επετείου από την απελευθέρωση του ναζιστικού στρατοπέδου συγκέντρωσης, ακολούθησε η δεύτερη παρουσίαση του έργου από τον ίδιο το συνθέτη στην κεντρική τελετή μνήμης, επίσης με τη Μαρία Φαραντούρη και παρουσία πάλι του Αυστριακού τότε καγκελάριου Φραντς Βρανίτσκι, με πολλές χιλιάδες προσκυνητές.

Αλλά και τα επόμενα χρόνια, το μουσικό σχήμα της Βιέννης «Οι Έλληνες», παρουσιάζει το «Μαουτχάουζεν» κάθε χρόνο στην τελετή μνήμης στο εκεί ελληνικό μνημείο, όπως επίσης στο κεντρικό μνημείο το 2005 με την ευκαιρία της 60-ης επετείου της απελευθέρωσης του στρατοπέδου από τις συμμαχικές δυνάμεις.