Με αιχμηρό τόνο απαντά η ελληνική πλευρά στις επικρίσεις που εξαπέλυσε η Άγκυρα αναφορικά με τον ιστορικό χάρτη που προσέφερε πρόσφατα ο αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Εθνικής Άμυνας (Α/ΓΕΕΘΑ), στρατηγός Δημήτριος Χούπης, στον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο, κατά τη διάρκεια επίσημης επίσκεψης στην Κωνσταντινούπολη.
Η αντίδραση από την Τουρκία, η οποία δημοσιοποιήθηκε μέσω φιλοκυβερνητικών μέσων όπως η εφημερίδα Sözcü, δεν έμεινε αναπάντητη. Πηγές του υπουργείου Εθνικής Άμυνας υπογραμμίζουν με σαφήνεια ότι πρόκειται για μια καθαρά συμβολική χειρονομία, χωρίς πολιτικές ή εθνικιστικές προεκτάσεις. Σχολιάζοντας μάλιστα την τουρκική δυσφορία, οι ίδιες πηγές δεν έκρυψαν την έκπληξή τους, χαρακτηρίζοντας τις αντιδράσεις «φαιδρές» και ανεξήγητες.
Ο χάρτης που προσφέρθηκε στον Παναγιώτατο είναι ο «Thraciae Veteris Typus», ένα χαρτογραφικό έργο του 1585, φιλοτεχνημένο από τον διάσημο Φλαμανδό χαρτογράφο, Αβραάμ Ορτέλιους. Ο χάρτης απεικονίζει την ευρύτερη γεωγραφική επικράτεια της Θράκης, περιλαμβάνοντας περιοχές όπως τα Στενά των Δαρδανελίων, την Προποντίδα, τον Βόσπορο, την Κωνσταντινούπολη, τον Εύξεινο Πόντο καθώς και τα νησιά Ίμβρο, Τένεδο, Λήμνο, Σαμοθράκη και Θάσο. Όπως επισημαίνουν στρατιωτικές πηγές, η επιλογή του συγκεκριμένου δώρου έγινε λόγω της ιδιαίτερης συναισθηματικής του αξίας, καθώς απεικονίζει την πατρίδα καταγωγής του Οικουμενικού Πατριάρχη, την Ίμβρο.
«Ο χάρτης επελέγη ως συμβολικό δώρο στον Παναγιώτατο, επειδή απεικονίζει την ιδιαίτερη πατρίδα του, την Ίμβρο», ανέφεραν χαρακτηριστικά, επισημαίνοντας με νόημα ότι η ενόχληση της Τουρκίας για έναν χάρτη του 16ου αιώνα μοιάζει τουλάχιστον υπερβολική – ειδικά από μια χώρα που συνεχίζει να επικαλείται τον χάρτη της αποκαλούμενης «Γαλάζιας Πατρίδας», παρά την παντελή απουσία νομικής βάσης στο Διεθνές Δίκαιο.
Η αντίδραση της Άγκυρας, όπως μεταφέρθηκε από ανώνυμες πηγές του τουρκικού υπουργείου Άμυνας, κάνει λόγο για «εργαλειοποίηση του παρελθόντος», χαρακτηρίζοντας την ελληνική πρωτοβουλία ως «νοσταλγική παρηγοριά». Οι ίδιες πηγές κάλεσαν την Αθήνα να δείξει, κατά την άποψή τους, ρεαλισμό και να αποδεχτεί «τα ιστορικά δεδομένα».
Η ελληνική απάντηση ήταν άμεση και δηλωτική της πρόθεσης να μην αφήνονται αναπάντητες τέτοιες ερμηνείες. «Το να διαμαρτύρονται για χάρτη της συγκεκριμένης ιστορικής περιόδου “πηγές” του υπουργείου Άμυνας της Τουρκίας, μιας χώρας που επικαλείται εν έτει 2025 χάρτη της “Γαλάζιας Πατρίδας”, αγγίζει τα όρια της φαιδρότητας», σημείωσαν από το ελληνικό υπουργείο Εθνικής Άμυνας.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η συγκεκριμένη προσφορά πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της 18ης Συνόδου των Αρχηγών Ενόπλων Δυνάμεων των Βαλκανικών Χωρών, στην οποία συμμετείχε ο Έλληνας αρχηγός ΓΕΕΘΑ. Η κίνηση, που έλαβε χώρα κατά την επίσκεψή του στο Φανάρι, ερμηνεύτηκε από την Αθήνα ως μία πράξη σεβασμού προς τον Οικουμενικό Πατριάρχη και το θεσμικό του βάρος, μακριά από οποιαδήποτε εθνικιστική χροιά. Η νέα ένταση που προέκυψε αποδεικνύει για ακόμα μια φορά πως οι ελληνοτουρκικές σχέσεις εξακολουθούν να είναι ιδιαίτερα ευαίσθητες, ακόμα και όταν πρόκειται για ενέργειες με καθαρά πολιτιστικό ή ιστορικό χαρακτήρα.
Ποιος είναι ο δημιουργός του χάρτη
Ο Αβραάμ Ορτέλιους (14 Απριλίου 1527-28 Ιουνίου 1598) ήταν Φλαμανδός χαρτογράφος και γεωγράφος, ο οποίος αναγνωρίζεται ως δημιουργός του πρώτου σύγχρονου άτλαντα, του Theatrum Orbis Terrarum («Θέατρο του Κόσμου»). Θεωρείται συχνά ως ένας από τους ιδρυτές της Σχολής Χαρτογραφίας της Ολλανδίας και ένας από τους εκπροσώπους της ίδιας σχολής κατά τη χρυσή εποχή της (περίπου τις δεκαετίες 1570-1670). Πιστεύεται, επίσης, ότι είναι ο πρώτος άνθρωπος που υποστήριξε το γεγονός ότι οι ήπειροι συνδέονταν μεταξύ τους, προτού λάβουν τις σημερινές θέσεις τους.
