Η γήρανση δεν είναι απλώς θέμα χρόνου. Όλο και περισσότερες έρευνες δείχνουν ότι οι άνθρωποι δεν γερνούν σταδιακά, αλλά με «εκρήξεις» – περιόδους επιταχυνόμενης βιολογικής φθοράς που σηματοδοτούν κομβικές καμπές στην υγεία μας. Το κρίσιμο είναι εάν αυτές οι «εκρήξεις» θα σας βρουν προετοιμασμένους ή όχι και αυτό εξαρτάται από τη ζωή που κάνετε πριν αυτές συμβούν.

Οι καμπές δεν είναι τελείως άγνωστες. Για παράδειγμα τα βρέφη και οι έφηβοι είναι διαπιστωμένο πως περνούν στάδια ταχεία ανάπτυξης. Ωστόσο, το ότι η διαδικασία αυτή συνεχίζεται και στην ενήλικη ζωή είναι σχετικά νέα.

Σύμφωνα με τον Δρ. James Powers από το Vanderbilt Health, ο οποίος μίλησε στο Yahoo Health, νέες μελέτες δείχνουν ότι συγκεκριμένες ηλικίες αποτελούν σημεία-κλειδιά όπου το σώμα μας γερνάει πιο απότομα. Η πρόληψη και οι καλές συνήθειες, ειδικά γύρω από αυτές τις ηλικίες, μπορούν να κάνουν σημαντική διαφορά.

Οι ηλικίες-κλειδιά της γήρανσης: 36, 44 και 60

Πρόσφατη μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο Annals of Medicine, εξέτασε δεδομένα από εκατοντάδες άτομα στη Φινλανδία, τα οποία παρακολουθήθηκαν από την παιδική ηλικία έως τα 60 τους. Οι ερευνητές εντόπισαν ότι οι επιπτώσεις του καπνίσματος, της υπερβολικής κατανάλωσης αλκοόλ και της ελάχιστης φυσικής δραστηριότητας γίνονται έντονα αισθητές από τα 36 και μετά, επηρεάζοντας τη σωματική και ψυχική υγεία.

Άλλη μελέτη, στο Nature Aging, ανέλυσε κύτταρα και μικροβίωμα από άτομα ηλικίας 25–75 ετών και διαπίστωσε δύο έντονες φάσεις επιτάχυνσης της γήρανσης: γύρω στα 44 και ξανά στα 60. Οι αλλαγές αυτές δεν ήταν σταδιακές αλλά ξαφνικές και έντονες.

Γιατί γερνάμε με «εκρήξεις»;

Η επιστήμη ακόμα προσπαθεί να εξηγήσει πλήρως αυτό το φαινόμενο. Ο καθηγητής γενετικής Michael Snyder από το Stanford αναφέρει ότι η μείωση της κινητικότητας και της μυϊκής μάζας στα 60 είναι γνωστή, αλλά η επιτάχυνση γύρω στα 40 ίσως οφείλεται σε παραμέληση της υγείας: λιγότερη άσκηση, χειρότερη διατροφή, περισσότερο άγχος.

Ο Δρ. John Fudyma, από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου του Μπάφαλο, υπογραμμίζει ότι η γήρανση είναι διαφορετική για τον καθένα και εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τον τρόπο ζωής.

Τι μπορείτε να κάνετε για να «φρενάρετε» τη γήρανση;

Οι ειδικοί συμφωνούν ότι η πρόληψη είναι η καλύτερη στρατηγική. Ο Δρ. Kanwar Kelley τονίζει στο Yahoo Health, επικαλούμενος και τα στοιχεία των ερευνών, ότι το κάπνισμα, το αλκοόλ και η αδράνεια σχετίζονται άμεσα με την ταχύτερη γήρανση. Ο Δρ. Fudyma επισημαίνει ότι οι ανθυγιεινές συνήθειες φέρνουν την πρόωρη εμφάνιση χρόνιων παθήσεων.

Δεν αρκεί όμως να προσέξετε μόνο πριν τις «επικίνδυνες» ηλικίες. Η συνέπεια είναι το κλειδί. Σε αυτό το πλαίσιο οι ειδικοί προτείνουν:

  • Περισσότερα φρούτα και λαχανικά: Τουλάχιστον πέντε μερίδες την ημέρα σχετίζονται με αυξημένο προσδόκιμο ζωής.
  • Λιγότερα επεξεργασμένα τρόφιμα: Τυποποιημένα κρέατα και αναψυκτικά σχετίζονται με ταχύτερη γήρανση.
  • Διακοπή καπνίσματος: Όσο νωρίτερα, τόσο το καλύτερο.
  • Μείωση αλκοόλ: Ακόμη και η μέτρια κατανάλωση μπορεί να είναι επιβαρυντική.
  • Συστηματική άσκηση: Περπάτημα και μυϊκή ενδυνάμωση βοηθούν στη μακροζωία.
  • Ποιοτικό ύπνο: Λιγότερες από 7 ώρες ύπνου συνδέονται με πρόωρη φθορά της καρδιάς και των αγγείων.
  • Διαχείριση άγχους: Διαλογισμός, τεχνικές αναπνοής, άσκηση και περίπατοι βοηθούν.

Τι συμβαίνει εάν έχετε ήδη περάσει τις «επικίνδυνες» ηλικίες…

Όπως επισημαίνουν οι ειδικοί δεν είναι ποτέ αργά για να κάνετε αλλαγές. Ο καθηγητής γενετικής Michael Snyder τονίζει τη σημασία της άσκησης, ειδικά της μυϊκής ενδυνάμωσης. Η προπόνηση με βάρη ενισχύει την παραγωγή ουσιών, που ωφελούν το καρδιαγγειακό, το μεταβολικό και το ανοσοποιητικό σύστημα.

Η πρόσληψη φυτικών ινών είναι επίσης κρίσιμη. Περίπου 30 γραμμάρια ημερησίως υποστηρίζουν το μικροβίωμα του εντέρου, το οποίο επηρεάζει τη θρέψη, τον μεταβολισμό και την ανοσία.

Και το πιο σημαντικό: ακόμα κι αν πλησιάζετε τα 36, τα 44 ή τα 60, δεν υπάρχει λόγος να αγχωθείτε. Απλώς φροντίστε τον εαυτό σας με συνέπεια. Όλοι γερνάμε διαφορετικά. Το ζήτημα είναι να κάνουμε το καλύτερο δυνατό για να γερνάμε καλά.