Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται κατακόρυφη αύξηση στη χρήση των ηλεκτρονικών τσιγάρων. Πολλοί θεωρούν το άτμισμα ως πιο ασφαλή εναλλακτική του καπνίσματος, ωστόσο, οι ατμοί που εισπνέονται περιέχουν έναν τεράστιο αριθμό δυνητικά επιβλαβών χημικών ουσιών, οι οποίες μπορούν να βλάψουν σοβαρά τους πνεύμονες και να προκαλέσουν παθήσεις, όπως η νόσος των «πνευμόνων ποπ κορν».
Τι είναι οι πνεύμονες ποπ κορν;
Η ιατρική ονομασία της νόσου είναι βρογχιολίτιδα αποφρακτικού τύπου (bronchiolitis obliterans). Πρόκειται για μια πάθηση κατά την οποία προκαλείται φλεγμονή στους μικρότερους αεραγωγούς των πνευμόνων (βρογχιόλια). Με την πάροδο του χρόνου, αυτή η φλεγμονή μπορεί να προκαλέσει ουλές, απόφραξη των αεραγωγών και μόνιμη βλάβη στους πνεύμονες.
Η ονομασία «πνεύμονες ποπ κορν» προέρχεται από το γεγονός ότι η νόσος εντοπίστηκε αρχικά σε εργαζόμενους σε εργοστάσια ποπ κορν. Η μετέπειτα έρευνα αποκάλυψε μια πιθανή σύνδεση μεταξύ της νόσου και της ουσίας διακετύλιο – ενός χημικού που χρησιμοποιείται στη γεύση βουτύρου στα ποπ κορν για φούρνους μικροκυμάτων.
Το διακετύλιο (ή 2,3-βουτανιδιόνη) είναι αβλαβές όταν καταναλώνεται σε τρόφιμα, αλλά γίνεται τοξικό όταν εισπνέεται σε μορφή αερολύματος. Η συγκεκριμένη ουσία χρησιμοποιείται και σε κάποια αρωματικά υγρά για άτμισμα, κάτι που ενισχύει τη σύνδεση μεταξύ του ατμίσματος και της νόσου.
Όμως το διακετύλιο δεν είναι η μόνη απειλή. Τα υποκατάστατά του που χρησιμοποιούνται και άλλες τοξικές ουσίες όπως η φορμαλδεΰδη και η ακεταλδεΰδη – επίσης παρούσες στους ατμούς των ηλεκτρονικών τσιγάρων – μπορούν να προκαλέσουν αντίστοιχη βλάβη.
Οι ειδικοί εκτιμούν ότι πάνω από 180 διαφορετικά αρωματικά χημικά χρησιμοποιούνται σήμερα σε υγρά ατμίσματος. Όταν θερμαίνονται, πολλά από αυτά διασπώνται και δημιουργούν νέες ενώσεις – κάποιες από τις οποίες δεν έχουν ποτέ ελεγχθεί για την ασφάλεια εισπνοής.
Αυτό από μόνο του είναι πολύ σοβαρό πρόβλημα και το πιο ανησυχητικό για τους «πνεύμονες ποπ κορν» είναι πως δεν υπάρχει θεραπεία. Η ζημιά στους πνεύμονες είναι μόνιμη. Η αντιμετώπιση περιορίζεται στη διαχείριση των συμπτωμάτων με βρογχοδιασταλτικά, κορτικοστεροειδή ή, σε βαριές περιπτώσεις, μεταμόσχευση πνεύμονα. Η πρόληψη είναι η μόνη ουσιαστική άμυνα.
«Πνεύμονες ποπ κορν» – Τα συμπτώματα
Τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα των πνευμόνων ποπ κορν περιλαμβάνουν:
- Επίμονο βήχα, με ή χωρίς φλέματα
- Συριγμό ή δύσπνοια, ειδικά κατά ή μετά τη σωματική άσκηση
- Κόπωση, πυρετό ή νυχτερινές εφιδρώσεις
- Σφίξιμο ή δυσφορία στο στήθος
Δεδομένου ότι αυτά τα συμπτώματα είναι κοινά και σε άλλες παθήσεις, είναι απαραίτητη μια επίσκεψη στον γιατρό για περαιτέρω αξιολόγηση, μέσω απεικονιστικών εξετάσεων για έλεγχο των πνευμόνων και των αεραγωγών.
Όσο πιο γρήγορα γίνει η διάγνωση, τόσο καλύτερες είναι οι πιθανότητες για αποτελεσματική διαχείριση. Όμως το πρώτο και πιο σημαντικό βήμα είναι η διακοπή του ατμίσματος και του καπνίσματος.
Το άτμισμα δεν είναι ακίνδυνο
Το άτμισμα είναι συνήθεια που έχει εξαπλωθεί τα τελευταία χρόνια και δεν έχουν γίνει ακόμη μακροχρόνιες έρευνες για να διαπιστωθεί η πιθανή σύνδεσή του με τον καρκίνο του πνεύμονα. Ωστόσο είναι σαφές πλέον, σύμφωνα με τους επιστήμονες, πως μπορεί να προκαλέσει μη αναστρέψιμη βλάβη στους πνεύμονες.
Όσοι ξεκίνησαν το άτμισμα νομίζοντας πως είναι ακίνδυνο σε σχέση με το παραδοσιακό τσιγάρο, ίσως είναι καιρός να το ξανασκεφτούν. Και τα δύο έχουν ένα ξεκάθαρο και εξαιρετικά επικίνδυνο κοινό στοιχείο: Την εισπνοή χημικών που δεν προορίζονταν ποτέ να εισέλθουν στους πνεύμονες.
Το πρόβλημα δεν είναι στο τι συμβαίνει με αυτές τις ουσίες όταν τις τρώμε – αλλά στο τι γίνονται όταν τις θερμαίνουμε και τις εισπνέουμε, όπως επισημαίνεται σε σχετικό άρθρο στο The Conversation. Για να αποφευχθούν τα λάθη του παρελθόντος, απαιτούνται κανονισμοί, σαφείς ετικέτες, αυστηρότεροι έλεγχοι συστατικών και καμπάνιες ενημέρωσης. Το άτμισμα, όσο γλυκό κι αν φαίνεται, δεν είναι ακίνδυνο.
