Πολλοί που πηγαίνουν στο γυμναστήριο θεωρούν ότι μια προπόνηση είναι αποτελεσματική ανάλογα με το πόσο ιδρώνουν. «Αν δεν την ιδρώσεις τη “φανέλα”… δουλειά δεν γίνεται», αναφέρει η λαϊκή ρήση, που αποτελεί και κυρίαρχη αντίληψη. Είναι όμως αυτό πραγματικότητα;

Γιατί ιδρώνουμε;

Στην πραγματικότητα, ο ιδρώτας είναι απαραίτητος. Είναι ο φυσικός μηχανισμός ψύξης του οργανισμού, που ενεργοποιείται όταν οι μύες παράγουν θερμότητα κατά την άσκηση.

Ο ιδρώτας εμφανίζεται όταν το σώμα θέλει να ρίξει τη θερμοκρασία του, εξηγούν ειδικοί στο Parade. Και όσο περισσότερη ενέργεια καίτε και όσο πιο γρήγορα τη χρησιμοποιείτε, τόσο πιο πολύ ζεσταίνεται το σώμα.

Αλλά είναι ο ιδρώτας αξιόπιστος δείκτης παραγωγικής προπόνησης; Η απορία είναι λογική. Ίσως μάλιστα να έχετε παρατηρήσει ότι κατά την άσκηση κάποιοι άνθρωποι γίνονται «μούσκεμα», ενώ άλλοι παραμένουν στεγνοί.

Χρειάζεται να ιδρώσετε για να «μετράει» μια προπόνηση;

Η σύντομη απάντηση; Όχι απαραίτητα. Κάποιοι ιδρώνουν πολύ με την παραμικρή δραστηριότητα, ενώ άλλοι ιδρώνουν ελάχιστα ακόμη και σε έντονη άσκηση.

Επιπλέον, πολλοί παράγοντες επηρεάζουν την ποσότητα ιδρώτα, ανεξάρτητα από την ένταση της προπόνησης: υγρασία, θερμοκρασία, συχνή χρήση σάουνας, επίπεδα ενυδάτωσης, ακόμη και το μέγεθος των ιδρωτοποιών αδένων.

Ο καθένας έχει διαφορετικό τρόπο «θερμορρύθμισης», αναφέρουν οι ειδικοί και εξηγούν: «Παράγοντες όπως γενετική, ηλικία, ορμόνες, περιβάλλον, ρούχα, επίπεδο προπόνησης παίζουν ρόλο. Ο ιδρώτας δεν είναι δείκτης ούτε του πόσο σκληρά δουλεύει κάποιος ούτε του πόσο αποτελεσματική είναι η προπόνηση».

Αξίζει επίσης να θυμάστε ότι πολλές προπονήσεις δεν έχουν βασικό στόχο την καύση θερμίδων. Κάποιες είναι για μυϊκή ανάπτυξη, άλλες για αύξηση δύναμης. Ο ιδρώτας δεν προβλέπει την ποιότητα της προπόνησης όταν αυτή δεν αφορά άμεσα απώλεια λίπους ή θερμίδων. Δύο παρόμοιες προπονήσεις για μυϊκή ανάπτυξη μπορεί να έχουν εντελώς διαφορετική ποσότητα ιδρώτα, χωρίς αυτό να σημαίνει κάτι.

Πώς αλλάζει ο ιδρώτας με την ηλικία

Η ηλικία παίζει επίσης σημαντικό ρόλο. Συνήθως, όσο μεγαλώνετε, η παραγωγή ιδρώτα μειώνεται. Υπάρχουν όμως και φάσεις, όπως η περιεμμηνόπαυση και η εμμηνόπαυση, που μπορούν να αυξήσουν τον ιδρώτα.

Οι ιδρωτοποιοί αδένες γίνονται λιγότερο ενεργοί και η ρύθμιση της θερμοκρασίας λιγότερο αποτελεσματική. «Με την ηλικία, κρίνετε την προπόνησή σας από το πώς νιώθετε και από την πρόοδό σας. Δώστε προτεραιότητα στη μακροζωία, την υγεία των αρθρώσεων και την ενέργεια, όχι στο αν στάζετε στον ιδρώτα», τονίζουν personal trainers.

Η ποιότητα της προπόνησης αξιολογείται όπως κάθε άλλη: Γίνεστε πιο δυνατοί; Έχουν βελτιωθεί τα μοτίβα ενεργοποίησης των μυών; Έχετε λιγότερους πόνους; Έχετε περισσότερη ενέργεια μετά;

Μπορεί μια προπόνηση με λίγο ή καθόλου ιδρώτα να έχει αποτέλεσμα;

Είναι απόλυτα φυσιολογικό να μην ιδρώνετε πολύ στις περισσότερες παραγωγικές προπονήσεις. Είναι μάλιστα πιο υγιές να μην πιέζετε τον εαυτό σας υπερβολικά για να ιδρώσετε. Το να πηγαίνετε στο φουλ σε κάθε προπόνηση οδηγεί γρήγορα σε πόνο, τραυματισμούς και πιο αργά αποτελέσματα.

Εξάλλου, όπως τονίζει γυμναστές στο Parade, πολλές μορφές άσκησης δίνουν σημαντικά οφέλη χωρίς να σας λούζουν στον ιδρώτα. Για παράδειγμα pilates, ασκήσεις δύναμης, mobility και yoga, μπορούν να βελτιώσουν ευλυγισία, υγεία των αρθρώσεων και δύναμη, χωρίς να στάζετε.

Ακόμα και η αεροβική άσκηση μπορεί να μην προκαλέσει πολύ ιδρώτα: ανηφόρα σε διάδρομο, γρήγορο περπάτημα, ελαφρύ τρέξιμο και ποδήλατο αυξάνουν τον καρδιακό ρυθμό χωρίς να προκαλούν συνήθως έντονη εφίδρωση. Η αποτελεσματικότητα της προπόνησης εξαρτάται από την προοδευτική επιβάρυνση και τον σωστό προγραμματισμό, όχι από τον ιδρώτα.

Πιο αξιόπιστοι δείκτες αποτελεσματικότητας από τον ιδρώτα

Αντί να ανησυχείτε για το πόσο ιδρώνετε, οι ειδικοί προτείνουν πιο αξιόπιστους δείκτες. Παρακολουθήστε τη δύναμή σας και το πώς αισθάνεστε μέσα στην ημέρα.  «Το πώς νιώθετε όταν κουβαλάτε ψώνια ή ανεβαίνετε σκάλες δείχνει ότι η προπόνηση βελτιώνει όχι μόνο τη φυσική σας κατάσταση, αλλά και την καθημερινότητά σας», τονίζουν personal trainers.

Το πιο σημαντικό είναι να παρακολουθείτε πράγματα που αλλάζουν με τον χρόνο, όπως αν σηκώνετε περισσότερα κιλά, αν βελτιώνεται το VO₂ max (μέγιστη ποσότητα οξυγόνου που μπορεί να χρησιμοποιήσει το σώμα ανά λεπτό κατά τη διάρκεια έντονης άσκησης, δείχνοντας την αερόβια ικανότητα και την καρδιοαναπνευστική αντοχή). Παρατηρήστε επίσης αν πέφτει ο καρδιακός παλμός ηρεμίας και η αρτηριακή πίεση, αν ρυθμίζεται καλύτερα το σάκχαρο ή αν κάνετε πράγματα εκτός γυμναστηρίου με μεγαλύτερη άνεση.

Εν κατακλείδι, κανενός η προπόνηση δεν πρέπει να κρίνεται από το πόσο ιδρώνει. Συνεχίστε αυτό που κάνετε και μην ανησυχείτε για την ποσότητα ιδρώτα. Αν ακολουθείτε ένα σταθερό πρόγραμμα που φέρνει αποτελέσματα, τότε είστε σε καλό δρόμο.