Η σοκολάτα είναι ίσως ένα από τα πιο αμφιλεγόμενα τρόφιμα με μια μακροχρόνια διαμάχη για τα υπέρ και τα κατά από την κατανάλωσή της. Από τη μία, παρουσιάζεται ως υπερτροφή με οφέλη για την καρδιά, τον εγκέφαλο και την καταπολέμηση των φλεγμονών. Από την άλλη, κατηγορείται ως ένα γλυκό, γεμάτο ζάχαρη και λιπαρά.

Πού βρίσκεται τελικά η αλήθεια; Είναι η σοκολάτα σύμμαχος της υγείας ή απλώς μια ένοχη απόλαυση; Τα πιο πρόσφατα επιστημονικά ευρήματα ρίχνουν φως στο πώς μπορεί να επηρεάζει το σώμα μας…

Τι δείχνουν οι έρευνες για τη σοκολάτα

Οι επιστήμονες συμφωνούν σε ένα βασικό σημείο: Αν η σοκολάτα έχει οφέλη, αυτά οφείλονται πιθανότατα στα φλαβονόλες – φυτικά συστατικά που θεωρείται ότι υποστηρίζουν την υγεία της καρδιάς, βελτιώνουν τη λειτουργία των αιμοφόρων αγγείων και μειώνουν τις φλεγμονές.

Αυτό έχει στρέψει την επιστημονική έρευνα προς το πώς οι φλαβονόλες μπορεί να επιβραδύνουν τη λεγόμενη «φλεγμονή της γήρανσης» – τη χαμηλού βαθμού, χρόνια φλεγμονή που αυξάνεται με την ηλικία και συνδέεται με καρδιολογικά προβλήματα.

«Το “πώς” είναι το κρίσιμο ερώτημα», σημειώνει στο WebMD ο Howard Sesso, επιδημιολόγος στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ και συγγραφέας δύο πρόσφατων μελετών πάνω στο θέμα. Ο Sesso και η ομάδα του διερεύνησαν αυτό το «πώς» και αυτή η σαφέστερη εικόνα μπορεί να βοηθήσει τους ανθρώπους να απολαμβάνουν τη σοκολάτα με πιο υγιεινό τρόπο.

Πώς οι φλαβονόλες μειώνουν τη φλεγμονή

Σε μια πρόσφατη μελέτη του Sesso (Σεπτέμβριος 2024), άνθρωποι που έπαιρναν καθημερινά ένα συμπλήρωμα φλαβονολών κακάο επί δύο χρόνια είχαν σημαντικά χαμηλότερα επίπεδα της πρωτεΐνης CRP – ενός δείκτη φλεγμονής που σχετίζεται με καρδιαγγειακά νοσήματα – σε σχέση με όσους έπαιρναν placebo.

Αυτό ίσως εξηγεί γιατί οι συμμετέχοντες στη μεγάλη μελέτη COSMOS (COcoa Supplement and Multivitamin Outcomes Study) που έπαιρναν το ίδιο συμπλήρωμα είχαν 27% χαμηλότερο κίνδυνο θανάτου από καρδιοπάθειες. «Αυτό που βλέπουμε δεν αφορά μόνο τις φλαβονόλες του κακάο, αλλά γενικά τις φλαβονόλες – ακόμα και από άλλα τρόφιμα – και το πώς μπορεί να βελτιώνουν τη φλεγμονή», σημειώνει ο Sesso.

Η θετική επίδρασή τους στην κυκλοφορία του αίματος ίσως είναι το «κλειδί». Η βελτιωμένη αιματική ροή βοηθά τον οργανισμό να ελέγχει τη φλεγμονή και να διατηρεί πιο υγιή αγγεία όσο γερνάμε. Αν οι φλαβονόλες κακάο μπορούν να μειώσουν ή να επιβραδύνουν την αύξηση των επιπέδων CRP, τότε αυτό πιθανόν να εξηγεί τη μείωση του καρδιαγγειακού κινδύνου. Η υπόθεση αυτή ενισχύεται και από άλλη μελέτη του Sesso που συνδέει τις φλαβονόλες με αντίσταση στην ηλικιακή αύξηση της αρτηριακής πίεσης.

Παρ’ όλα αυτά, υπάρχουν και περιορισμοί: τέσσερις άλλοι δείκτες φλεγμονής δεν παρουσίασαν καμία μεταβολή. «Άρα δεν πρόκειται για “απόλυτη απόδειξη”», λέει ο Sesso, επισημαίνοντας ότι πρέπει να είμαστε επιφυλακτικοί. Από την άλλη ίσως οι δείκτες αυτοί απλώς δεν ανταποκρίνονται στη διατροφή.

Το ξεκάθαρο συμπέρασμα

Η διατροφή έχει μεγάλη επίδραση στην υγεία και στη διαδικασία της γήρανσης. Η φλεγμονή ελέγχεται από το ανοσοποιητικό σύστημα, το 70% του οποίου βρίσκεται στο έντερο, εξηγεί στο WebMD η διαιτολόγος Julie Stefanski, εκπρόσωπος της Ακαδημίας Διατροφής και Διαιτολογίας. «Η ποιότητα του φαγητού και η υγεία του μικροβιώματος του εντέρου είναι καθοριστικής σημασίας για τη συνολική υγεία».

Στην πρόσφατη μελέτη, οι συμμετέχοντες έπαιρναν 500 mg φλαβονολών κακάο την ημέρα — αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να κάνεις το ίδιο. Η Stefanski προτείνει μικρές, ρεαλιστικές αλλαγές που ταιριάζουν στον τρόπο ζωής του καθενός. Αν σου είναι εύκολο να προσθέτεις εκχύλισμα κακάο στον καφέ σου κάθε πρωί, κάν’ το. Αν όχι, δοκίμασε να προσθέσεις στη διατροφή σου περισσότερα τρόφιμα πλούσια σε φλαβονόλες, όπως τα μούρα, το τσάι και τα κόκκινα σταφύλια.

«Το βασικό μήνυμα», λέει ο Sesso, «είναι να δίνεις προτεραιότητα σε μια ποικιλόμορφη, φυτικής προέλευσης διατροφή». Και αν λατρεύεις τη σοκολάτα, απόλαυσέ τη, αλλά με μέτρο, ένα ή δύο μικρά κομμάτια τη μέρα «μαύρης σοκολάτας».