Σύμφωνα με το εορτολόγιο σήμερα 14 Μαΐου γιορτάζουν
Αριστοτέλης, Τέλης
Θεράπων
Ισιδώρα, Δώρα, Ισίδωρος, Σιδέρης
Ποιος γιορτάζει αύριο
Αχίλλιος, Αχιλλέας, Αχίλλειος
Παχώμιος, Παχούμιος, Πάχος
Καλή, Κάλη
Σήμερα η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τη μνήμη
Αγίων Αριστοτέλους και Λεάνδρου των μαρτύρων, Αγίου Θεράποντος επισκόπου Κύπρου, Αγίου Ισιδώρου μάρτυρος εν Χίω
Μεσοπεντηκοστή
Η Μεσοπεντηκοστή, που εορτάζεται την Τετάρτη μετά την Κυριακή του Παραλύτου, είναι μία μεγάλη δεσποτική εορτή της Εκκλησίας μας με βαθύ θεολογικό περιεχόμενο, η οποία όμως παραμένει σχετικά άγνωστη στον πολύ κόσμο. Δεν συνδέεται με κάποιο συγκεκριμένο ιστορικό γεγονός της Καινής Διαθήκης, αλλά αποτελεί μία θεολογική τομή και ένα εορτολογικό σημείο αναφοράς: 25 ημέρες μετά το Πάσχα και 25 ημέρες πριν την Πεντηκοστή, ακριβώς δηλαδή στο μέσον του Πεντηκοσταρίου.
Δόξα και παράδοση από την Πόλη
Η εορτή είχε ιδιαίτερη λάμψη κατά τα βυζαντινά χρόνια, ειδικά στην Κωνσταντινούπολη. Όπως περιγράφει ο Κωνσταντίνος Πορφυρογέννητος στην Έκθεση της Βασιλείου Τάξεως, η Μεσοπεντηκοστή του έτους 903 μ.Χ. τιμήθηκε με επίσημη πομπή του αυτοκράτορα Λέοντα ΣΤ’ του Σοφού, που μαζί με τον πατριάρχη μετέβαιναν στον ναό του Αγίου Μωκίου για τη θεία λειτουργία. Η μέρα αυτή συνοδευόταν από λιτανείες, λαμπρές ακολουθίες και επίσημα πρόγευματα, σε μία περίλαμπρη εκκλησιαστική και πολιτική σύμπραξη.
Ο Χριστός ως Μεσσίας και Διδάσκαλος
Θεολογικά, η εορτή γεφυρώνει την Ανάσταση με την Πεντηκοστή και προεξαγγέλλει τη Δόξα της Αναλήψεως. Η Εκκλησία προβάλλει τον Χριστό ως Μεσσία και Διδάσκαλο, εμπνεόμενη από το ευαγγελικό ανάγνωσμα της ημέρας (Ιω. 7,14-30), όπου ο Ιησούς διδάσκει στον ναό «μεσούσης της εορτής» των Ιουδαίων. Παρότι δεν είχε διδαχθεί επισήμως, οι Ιουδαίοι θαυμάζουν και απορούν για τη σοφία Του, χωρίς να αντιλαμβάνονται ότι «σύ εἶ ἡ Σοφία ἡ κατασκευάσασα τόν κόσμον».
Η παρετυμολογία του «Μεσοπεντηκοστή» με το «Μεσσίας», ενισχύει τον διδακτικό χαρακτήρα της ημέρας και προσφέρει έμπνευση σε ύμνους, τροπάρια και δοξαστικά, παρουσιάζοντας τον Χριστό ως μεσίτη Θεού και ανθρώπων, πηγή της θείας Σοφίας.
Το ύδωρ το ζων και η πηγή της ζωής
Το δεύτερο δυνατό σημείο της εορτής είναι το σύμβολο του ύδατος. Ο Χριστός προσκαλεί όσους διψούν να έρθουν σ’ Αυτόν και να πιουν: «Ὁ διψῶν ἐρχέσθω πρός με καί πινέτω» (Ιω. 7,37). Αυτή η φράση, παρότι ιστορικά ελέχθη λίγες μέρες μετά, χρησιμοποιείται στην εορτή, δίνοντας αφορμή για βαθιά ποιητικά και πνευματικά νοήματα. Ο Κύριος παρουσιάζεται ως κρατήρας των ακενώτων δωρεών, ο μόνος που μπορεί να ξεδιψάσει την ανθρώπινη ψυχή, να της προσφέρει το ζων ύδωρ της θείας χάριτος.
Από την υμνογραφία ξεχωρίζουν:
Το απολυτίκιο:
«Μεσούσης τῆς ἑορτῆς διψῶσάν μου τήν ψυχήν εὐσεβείας πότισον νάματα…»
Το κοντάκιο:
«Δεῦτε καί ἀρύσασθαι ὕδωρ ἀθανασίας»
Το εξαποστειλάριο:
«Ὁ τόν κρατῆρα ἔχων τῶν ἀκενώτων δωρεῶν, δός μοι ἀρύσασθαι ὕδωρ εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν».
Γιατί δεν έγινε ποτέ λαοφιλής;
Η έλλειψη ιστορικού γεγονότος και η θεωρητική της φύση την έκαναν λιγότερο δημοφιλή στον λαό, σε σύγκριση με τις άλλες δεσποτικές εορτές. Ο κόσμος δεν μπορούσε εύκολα να συνδεθεί με μία εορτή που δεν είχε απτό «γεγονός», αλλά στηριζόταν σε βαθιές θεολογικές και υμνολογικές αναφορές. Έτσι, η Μεσοπεντηκοστή έχασε σταδιακά τη λαμπρότητά της, παραμένοντας ωστόσο πνευματικός θησαυρός για όσους αναζητούν τη βαθύτερη ουσία του Χριστιανισμού.
