«Το ελληνικό κοινό είναι η βάση μας, το μη ελληνόφωνο κοινό είναι διασκορπισμένο στις τέσσερις γωνιές του πλανήτη και με ένα πολύ συγκινητικό τρόπο μάς υπενθυμίζει ότι η μουσική είναι παγκόσμια γιατί απευθύνεται στην ψυχή».
Στο ετερόκλητο κοινό που έχει αγκαλιάσει το δημιουργικό ταξίδι της ελληνικής μπάντας, «Δαιμονία Νύμφη» (Daemonia Nymphae)- η οποία με έδρα το Λονδίνο κάνει περιοδείες και συμμετέχει στα πιο δημοφιλή μεσαιωνικά, folk και fairy world Φεστιβάλ της Ευρώπης και της Αμερικής με μουσικές παραστάσεις με ήχους από αρχαία ελληνικά όργανα- κάνει ειδική μνεία σε συνέντευξη στο Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων, ο Σπύρος Γιασαφάκης, ο οποίος ίδρυσε το συγκρότημα το 1994 μαζί με τον αδερφό του, Παντελή Γιασαφάκη.
«Η “Δαιμονία Νύμφη” γεννήθηκε από την αγάπη για τον κόσμο της αρχαίας ελληνικής τέχνης για τη γλυπτική και την αρχιτεκτονική της αρχαϊκής και της κλασσικής εποχής» εξηγεί ο μουσικός με σπουδές στη Σχολή Καλών Τεχνών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Ύστερα από πολυετή αναζήτηση για τον αρχαίο ήχο, ηχογραφήθηκαν τα πρώτα κομμάτια και κυκλοφόρησε ο πρώτος δίσκος, στην πορεία ήρθε η συνάντηση και συνεργασία με τον Νικόλαο Μπρα, κατασκευαστή «αρχαίων» ελληνικών οργάνων και το συγκρότημα δημιούργησε τον δικό του κόσμο που προσέλκυσε οίκους υψηλής ραπτικής, εκπροσώπους του κινηματογράφου και του θεάτρου.
«Από το ξεκίνημά μας, είχαμε προτάσεις τόσο στον χώρο του θεάτρου, όσο και του κινηματογράφου, ίσως γιατί η μουσική μας τείνει να δημιουργεί εικόνες» τονίζει ο Σπύρος Γιασαφάκης σημειώνοντας ότι τα τελευταία χρόνια το συγκρότημα έχει εντονότερη παρουσία σε θεατρικές σκηνές.
«Το κοινό που δεν μας γνωρίζει μπορεί να φαντάζεται μουσική ντοκιμαντέρ» αναφέρει και σπεύδει να διευκρινίσει ότι στις παραστάσεις της κολλεκτίβας πλέον, μουσικών και χορευτών από διάφορες χώρες, «Δαιμονία Νύμφη» που έρχεται στην Ελλάδα για δύο εμφανίσεις, στη Θεσσαλονίκη στις 7 και στην Αθήνα στις 8 Φεβρουαρίου λειτουργούν σε ένα σύγχρονο πλαίσιο οι ήχοι από τη λύρα, τη βάρβιτο, το τρίγωνο, τη φόρμιγγα και τη σαμβύκη.
Η αρχαία ελληνική μουσική, ένα ανεξερεύνητο κεφάλαιο του ελληνικού πολιτισμού
«Στο ξεκίνημά μας είχαμε αστείρευτη διάθεση να πειραματιστούμε, να ανακαλύψουμε και να διαμορφώσουμε το δικό μας πρωτότυπο ήχο» τονίζει ο Σπύρος Γιασαφάκης αναφερόμενος στα πρώτα βήματα της μπάντας.
«Δεν θέλαμε να μιμηθούμε τα ακούσματά μας, αλλά να καλλιεργήσουμε ένα ξεχωριστό ύφος. Ταυτόχρονα υπήρχε αγάπη για τον κόσμο της αρχαίας ελληνικής τέχνης και κυρίως για τη γλυπτική και την αρχιτεκτονική της αρχαϊκής και της κλασσικής εποχής. Έτσι ξεκίνησε μια αναζήτηση για τον αρχαίο ήχο, η οποία μας ενέπνευσε να δημιουργήσουμε τον δικό μας κόσμο. Στην πορεία βέβαια αφεθήκαμε να συνθέσουμε μουσική χωρίς τους περιορισμούς μιας δήθεν αναπαραγωγής της αρχαίας ελληνικής μουσικής» υπογραμμίζει.
Εξηγώντας ποια είναι τα στοιχεία που δεν έχει σήμερα η μουσική και ήταν χαρακτηριστικά στην αρχαιότητα διευκρινίζει ότι υπήρχε μεγαλύτερη ποικιλία ύφους, εφόσον υπήρχαν πολύ περισσότερες «κλίμακες». Ωστόσο παρατηρεί ότι υπάρχουν και σήμερα μουσικές παραδόσεις που έχουν εξίσου μεγάλη ποικιλία κλιμάκων και ηχοχρωμάτων.
Γράμματα της ελληνικής αλφαβήτου «δείχνουν» την πορεία της μελωδίας
«Το σύστημα με τις νότες ήταν σαφώς διαφορετικό και χρησιμοποιούνταν γράμματα της ελληνικής αλφαβήτου για να αναπαραστήσουν την πορεία της μελωδίας» υπογραμμίζει το ιδρυτικό μέλος της μπάντας «Δαιμονία Νύμφη» περιγράφοντας τις διαφορές στο σύστημα με τις νότες στην αρχαία Ελλάδα.
«Όταν, επομένως, οι αρχαιολόγοι έβρισκαν σε μια πλάκα σκαλισμένα γράμματα που δεν έβγαζαν νόημα ως γλώσσα ή από κάτω υπήρχε και το κείμενο, ήταν εμφανές ότι επρόκειτο για μουσική» τονίζει απαντώντας στην ερώτηση πώς εντοπίζονται τα μουσικά κομμάτια της αρχαιοελληνικής περιόδου. Επίσης, στην αρχαία ελληνική μουσική υπήρχαν μικροδιαστήματα, προσθέτει.
Ήχοι από βάρβιτο, τρίγωνο, σαμβύκη στις παραστάσεις
Η ανακατασκευή των αρχαίων οργάνων είναι έργο του Νικόλαου Μπρα, «ενός ευφυέστατου κατασκευαστή που αφιέρωσε τη ζωή του στη μελέτη της αρχαίας οργανογνωσίας», όπως τον σκιαγραφεί ο Σπύρος Γιασαφάκης.
Η μπάντα από αυτά τα όργανα έχει κατά καιρούς επιλέξει τη λύρα, τη βάρβιτο, το τρίγωνο, τη φόρμιγγα και τη σαμβύκη.
Σχολιάζοντας την έρευνα σε πανεπιστήμια του εξωτερικού με αντικείμενο την ανασύνθεση της αρχαίας ελληνικής μουσικής έτσι ώστε να την ακούμε για πρώτη φορά έτσι όπως ακουγόταν πριν από χιλιάδες χρόνια, εκτιμά ότι «όλες οι προσπάθειες προσέγγισης του αρχαίου ελληνικού ήχου έχουν ενδιαφέρον» παρατηρεί όμως ότι «αξιόλογες προσπάθειες έχουν γίνει και εκτός πανεπιστημιακού χώρου».
Αρχαία κιθάρα και ψίθυροι στα αρχαία ελληνικά σε επίδειξη του Gucci
«Η συγκεκριμένη πρόσκληση από τον οίκο Gucci ήρθε πολύ αναπάντεχα και αφορούσε το κομμάτι μας ‘Ύπνος”, ένα από τα πιο μίνιμαλ κομμάτια μας, στο οποίο ακούγεται μια αρχαία κιθάρα και ψίθυροι στα αρχαία ελληνικά. Ο sound designer του οίκου Gucci ήθελε να το χρησιμοποιήσει στην παρουσίαση της συλλογής Άνοιξη/ Καλοκαίρι 2016 “Gucci Women’s Spring/ Summer 2016 Fashion Show “ στο Μιλάνο» ανέφερε ο Σπύρος Γιασαφάκης.
«Πλέον οι ετήσιες αυτές παρουσιάσεις των μεγάλων οίκων μόδας αποτελούν καλλιτεχνικές προτάσεις και σε αρκετές περιπτώσεις έχουν αποτελέσει σημεία αναφοράς για τον τρόπο με τον οποίο απεικονίζεται το ανθρώπινο σώμα μέσα από την τέχνη» υπογραμμίζοντας ότι με τον ιταλικό οίκο μόδας η μπάντα είχε μία πολύ καλή επαγγελματική συνεργασία, που διεκπεραιώθηκε με αμοιβαίο σεβασμό και εκτίμηση.
Αναφερόμενος στη μουσική που δημιουργεί η «Δαιμονία Νύμφη» για τον κινηματογράφο και την τηλεόραση σημειώνει σχεδόν από το ξεκίνημα της η μπάντα είχε προτάσεις τόσο στο χώρο του θεάτρου ,όσο και του κινηματογράφου, ίσως «γιατί η μουσική της τείνει να δημιουργεί εικόνες».
«Τα τελευταία χρόνια μάς κέρδισε ιδιαίτερα το θέατρο και είχαμε την τύχη να συνεργαστούμε στο Λονδίνο με το Theatre Lab Company που ίδρυσε η ταλαντούχα σκηνοθέτης Αναστασίασ Ρεβή. Παρουσιάσαμε σε θέατρα του Λονδίνου την “Όρέστεια”, την “Aντιγόνη”, τη “Μήδεια” και τη “Λυσιστράτη” και στη συνέχεια τον “Μακμπέθ” στο ΚΘΒΕ, πάντα σε σκηνοθεσία της Αναστασίας Ρεβή. Είναι ιδιαίτερα δημιουργικό κι ενδιαφέρον να δουλεύεις σαν συνθέτης σε ένα πλαίσιο που πρέπει να εξυπηρετήσει και άλλες αισθήσεις εκτός από την ακοή. Από αυτή την άποψη υπάρχει ένα κοινό στοιχείο ανάμεσα στις ζωντανές εμφανίσεις και στο θέατρο» τονίζει.
«Από πολύ νωρίς, την εποχή που κάναμε τα πρώτα μας βήματα συναυλιακά, αντιληφθήκαμε ότι δεν γινόταν να λειτουργήσουμε πάνω στη σκηνή χωρίς θεατρικότητα. Έτσι ξεκινήσαμε να φοράμε μάσκες, στην προσπάθειά μας να αυτοπροσδιοριστούμε ως performers και να βρούμε το ρόλο μας» σημειώνει το ιδρυτικό μέλος της μπάντας αναφερόμενος στη σημασία της εικόνας στις παραστάσεις τους.
«Σιγά-σιγά και μέσα από την τριβή μας με το θέατρο, αλλά και με την εμπειρία του διψασμένου θεατή, φτάσαμε στο σημείο να έχουμε επιτέλους βρει τους κατάλληλους συνεργάτες για να δημιουργήσουμε όλοι μαζί τις κατάλληλες συνθήκες πάνω στη σκηνή για να αναδειχθεί η μουσική» επισημαίνει.
«Διός Αστραπαίου» με τον Ψαραντώνη και στροφή στην κρητική λύρα
Τη συνεργασία με τον Ψαραντώνη στο κομμάτι «Διός Αστραπαίου» κατατάσσει ο Σπύρος Γιασαφάκης σίγουρα ως μία από τις σημαντικότερες, «όχι μόνο γιατί είναι ένας υπέροχος άνθρωπος» όπως υπογραμμίζει, αλλά και γιατί μετά τη συνεργασία αυτή το συγκρότημα στράφηκε λίγο περισσότερο σε παραδοσιακά όργανα όπως για παράδειγμα στην κρητική λύρα.
Ποια ήταν η ανταπόκριση του κόσμου στα πρώτα βήματα της μπάντας και ποιο είναι το κοινό της σήμερα;
«Πάντα η ανταπόκριση του κόσμου ήταν πολύ θετική, από τα πρώτα κιόλας βήματά μας. Αυτό που άλλαξε με τον χρόνο είναι ότι μας δόθηκε η ευκαιρία να παρουσιάσουμε τη μουσική μας σε ένα ευρύτερο κοινό. Και από ό,τι φάνηκε τελικά υπάρχουν ακροατές που αυτή η μουσική τους άγγιξε, σε μέρη του κόσμου που δεν μπορούσαμε ούτε να φανταστούμε. Οπότε το κοινό μας είναι πολύ ετερόκλητο, αλλά σίγουρα είναι κοινό που ξεφεύγει από το mainstream» απαντά ο Σπύρος Γιασαφάκης.
«Το ελληνικό κοινό είναι η βάση μας. Αυτό μας αγκάλιασε πρώτο και με αυτό ταυτιζόμαστε περισσότερο γιατί έχουμε τα ίδια βιώματα. Το μη ελληνόφωνο κοινό μας είναι διασκορπισμένο στις τέσσερις γωνιές του πλανήτη και με ένα πολύ συγκινητικό τρόπο μας υπενθυμίζει ότι η μουσική είναι παγκόσμια γιατί απευθύνεται στην ψυχή» επισημαίνει
Αυξημένο το ενδιαφέρον για την αρχαία ελληνική μουσική
Αύξηση του ενδιαφέροντος για την αρχαία ελληνική μουσική υπάρχει τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό και ο λόγος, σύμφωνα με τον Σπύρο Γιασαφάκη, είναι κυρίως το ότι υπάρχουν πολλά ευρήματα που συνεχώς αυξάνονται με αποτέλεσμα να γίνονται περισσότερες προσπάθειες προσέγγισης αυτής της μουσικής.
Όταν ακούει κάποιος από το κοινό πρώτη φορά τη μουσική των «Δαιμονία Νύμφη» «συχνά εκπλήσσεται ευχάριστα», εξηγεί.
«Αν κάποιος είναι προϊδεασμένος γι’ αυτό που πρόκειται να ακούσει έχοντας διαβάσει μόνο για τα αρχαία όργανα, συνήθως φαντάζεται μια μουσική ντοκιμαντέρ» αναφέρει ο Σπύρος Γιασαφάκης. Προσθέτοντας ότι «όταν αντιλαμβάνεται ότι όλα λειτουργούν σε ένα σύγχρονο πλαίσιο τότε νομίζω χαλαρώνει και απολαμβάνει τη μουσική γι’ αυτό που είναι».
Η θεματολογία πηγάζει από τη γενικότερη ιδέα του κάθε έργου. Πολλές φορές τα ερεθίσματα είναι αμιγώς εικαστικά, σύμφωνα με το ιδρυτικό μέλος της μπάντας, η οποία για τις παραστάσεις σε Θεσσαλονίκη και Αθήνα έχει επιλέξει να παρουσιάσει κομμάτια από όλες τις δισκογραφικές δουλειές του και καινούριο ακυκλοφόρητο υλικό. Ιδιαίτερη τιμητική θα έχει ο πρώτος δίσκος «Ο Βακχικός χορός των Νυμφών».
Οι «Δαιμονία Νύμφη» εμφανίζονται στη Θεσσαλονίκη την Παρασκευή 7 Φεβρουαρίου, (Principal Club Theatre) και στην Αθήνα το Σάββατο 8 Φεβρουαρίου, (Piraeus 117 Academy)
Έως σήμερα, οι «Δαιμονία Νύμφη» (Σπύρος Γιασαφάκης: φωνητικά, αρχαία λύρα, αυλός του Πανός, αρχαία κιθάρα, κιθάρα, πανδουρίδα, άσκαυλος (γκάιντα), σείστρα, Εύη Στεργίου: φωνητικά, αρχαία λύρα, κιθάρα, πανδουρίδα, κρουστά, Victoria Couper: φωνητικά, σείστρα, Rey Yusuf: φωνητικά, Θοδωρής Ζιάρκας: κρητική λύρα, κοντραμπάσο, Πρόδρομος Μυστακίδης: τύμπανα, Gizem Altinordu: κρουστά, Ορέστης Γιασαφάκης: κοντραμπάσο, κιθάρα κλασσική, Ιωάννα Δούκα: ναέριος χορός, performance Sile Gutrod: χορός, performance, Νικόλαος Μπρα: αρχαία ελληνικά όργανα) έχουν κυκλοφορήσει έξι άλμπουμ, με πιο πρόσφατη δουλειά τους το «Μάκμπεθ» (2017). Έχουν συνεργαστεί με καλλιτέχνες όπως οι Δήμητρα Γαλάνη, Ψαραντώνη, Αλκίνοο Ιωαννίδη, Αναστασία Έδεν (εξ Άβατον), Φένια Παπαδόδημα, Peter Ulrich (Dead Can Dance, This Mortal Coil) και Dessislava Stefanova. Αυθεντικό υλικό-cd και βινύλια με μουσική τους αποτελούν μέρος της συλλογής της British Library.
