Για τη Σουζάνα Μπεβς, που κάποτε σε νεαρή ηλικία εργαζόταν ως καθηγήτρια σε διεθνές σχολείο στη Γερμανία, ένα δώρο Secret Santa είχε σταθεί τότε αρκετό για να της αφήσει ένα τραύμα που, όπως παραδέχεται, τη συνοδεύει μέχρι σήμερα. Το ίδιο το δώρο, ένα παιχνίδι πασιέντζας, υπό άλλες συνθήκες θα μπορούσε να θεωρηθεί ευχάριστο. Όμως το συνοδευτικό σημείωμα μετέτρεψε τη στιγμή σε εφιάλτη. Όπως έγραφε, το δώρο είχε επιλεγεί επειδή ήταν «μόνη, μοναχική και πιθανότατα θα παραμείνει έτσι, αφού δεν έχει φίλους».
«Ήταν το πιο φρικτό πράγμα, ήθελα μόνο να κλάψω», θυμάται σήμερα η 57χρονη. Το άνοιξε μπροστά σε περίπου 60 συναδέλφους, σε μια αίθουσα γεμάτη κόσμο που αντάλλασσε γέλια και ευχές. Εκείνη τη στιγμή, όπως λέει, το μόνο που ήθελε ήταν να κλάψει. Το γεγονός ότι ο άνθρωπος που έγραψε το σημείωμα βρισκόταν στον ίδιο χώρο, παρακολουθώντας την αντίδρασή της, έκανε την εμπειρία ακόμη πιο επώδυνη. Παρά το σοκ, δεν έδειξε δημόσια την ενόχλησή της. Δεν έμαθε ποτέ ποιος ήταν ο αποστολέας και πέταξε το δώρο και το σημείωμα στα σκουπίδια αμέσως μετά.
Οι ανταλλαγές ανώνυμων δώρων στους χώρους εργασίας υποτίθεται ότι λειτουργούν ως μια αθώα, γιορτινή παράδοση. Όπως εξηγεί η Σέλι Πουλ, διευθύνουσα σύμβουλος συμβουλευτικής εταιρείας ανθρώπινου δυναμικού, τα προβλήματα προκύπτουν όταν οι συμμετέχοντες «παίζουν για το γέλιο», χωρίς να λαμβάνουν υπόψη τους πώς μπορεί να νιώσει ο παραλήπτης. Δώρα που σατιρίζουν προσωπικά χαρακτηριστικά ή «αδυναμίες» μπορούν να οδηγήσουν σε βαθιά ταπείνωση και, σε ορισμένες περιπτώσεις, ακόμα και σε επίσημες καταγγελίες.
Αυτό το βίωσε και ο Τόνι Ο’Μπράιεν, σήμερα 59 ετών, όταν συμμετείχε σε Secret Santa στην πρώτη του δουλειά στη δημόσια διοίκηση της Βόρειας Ιρλανδίας. Αφού είχε μοιραστεί με συναδέλφους του τη δύσκολη απόφαση να βάλει τέλος στη ζωή του σκύλου του μετά από επίθεση σε περαστική, έλαβε ως δώρο κονσέρβες σκυλοτροφής, πάνες κουταβιών και φουσκωτά σκυλιά. Παρότι προσπάθησε να δείξει ότι «κατάλαβε το αστείο», ένιωσε βαθιά προσβεβλημένος. Το περιστατικό, όπως λέει, τον έκανε πιο καχύποπτο και τον οδήγησε στο να κρατά αποστάσεις από τους συναδέλφους του.
Ακόμα και καλοπροαίρετα δώρα μπορούν να αποδειχτούν ακατάλληλα. Η Τζόρτζι Γκόλντσταϊν έλαβε κούπες για ζευγάρι λίγο μετά τον χωρισμό της, ενώ η κινηματογραφίστρια, Ρεμπέκα Γιόργκενσεν, θυμάται τον 9χρονο γιο της να ανοίγει –χωρίς να γνωρίζει τι είναι– ένα ζευγάρι βρώσιμα γυναικεία εσώρουχα σε εταιρικό χριστουγεννιάτικο πάρτι, προκαλώντας αμηχανία αλλά και γέλια.
Ο 62χρονος Ίαν από το Σάλφορντ της ευρύτερης περιοχής του Μάντσεστερ προκάλεσε άθελά του ένταση στον χώρο εργασίας, όταν αντέδρασε αρνητικά στο δώρο (μαγνητικό παζλ) που έλαβε στο Secret Santa από τη στενότερη φίλη του στο γραφείο. Παρότι αργότερα διαπιστώθηκε ότι το δώρο τελικά ήταν χρήσιμο, η αρχική του αντίδραση «πάγωσε» το κλίμα, με τη συνάδελφό του να μην του μιλά για έναν ολόκληρο μήνα, μέχρι να ζητήσει επανειλημμένα συγγνώμη.
Σύμφωνα με τη Σέλι Πουλ, σε ορισμένες περιπτώσεις τα Secret Santa έχουν οδηγήσει ακόμα και σε συστάσεις για σεξουαλική παρενόχληση ή σε πλήρη απαγόρευση της πρακτικής. Παρά τις προσπάθειες θέσπισης κανόνων, όπως λίστες επιθυμιών ή υποχρεωτική αποκάλυψη του ονόματος των συμμετεχόντων, τα άσχημα βιώματα συχνά μένουν για αρκετό διάστημα στη μνήμη των ανθρώπων, σύμφωνα με το δημοσίευμα του Guardian.
Για τη Σουζάνα Μπεβς, το συγκεκριμένο περιστατικό άλλαξε για πάντα τη στάση της απέναντι στο Secret Santa. Για χρόνια αρνιόταν να συμμετέχει, ενώ ακόμα και σήμερα δηλώνει επιφυλακτική απέναντι στα δώρα γενικότερα. «Με πλήγωσε τόσο πολύ», λέει. «Δεν μπορώ να το δω πια ως κάτι αθώο. Για μένα έχασε κάθε νόημα».
