Η δανειακή βοήθεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης ύψους 140 δισεκατομμυρίων ευρώ για την Ουκρανία παραμένει αβέβαιη και όλα δείχνουν ότι η κατάσταση θα παραμείνει έτσι για τουλάχιστον δύο ακόμα μήνες, μετά την εμμονική στάση του πρωθυπουργού της όγδοης μεγαλύτερης χώρας της ΕΕ σχετικά με τη χρήση κατασχεθέντων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων για την υλοποίηση της.
Το Βέλγιο, ένα από τα έξι ιδρυτικά μέλη της ΕΕ και γνωστό για την αγάπη του στην τέχνη του ευρωπαϊκού συμβιβασμού, κατάφερε να εξασθενίσει σημαντικά τη γλώσσα που είχε δημοσιευτεί σε μια σύνοδο κορυφής στις Βρυξέλλες. Το αποτέλεσμα δεν προσφέρει τίποτα περισσότερο από την αναβολή της απόφασης για το αν θα προχωρήσει το σχέδιο μέχρι την επόμενη συνάντηση των ηγετών και αναζωπυρώνει τις ανησυχίες σχετικά με τη δέσμευση της Ένωσης προς την Ουκρανία.
Ο πρωθυπουργός, Μπαρτ ντε Βέβερ, ένας δεξιός φλαμανδικός εθνικιστής, δέχεται πίεση στη χώρα του για το σχέδιο, καθώς υποστηρίζει ότι η επιχείρηση ενέχει τεράστιους οικονομικούς και νομικούς κινδύνους για τη χώρα του, όπου βρίσκεται η πλειονότητα των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων. Οι αξιωματούχοι της ΕΕ δήλωσαν ότι κατανοούν τις ανησυχίες του, αλλά δεν βρήκαν τρόπο να τον καθησυχάσουν, σύμφωνα με το Politico.
«Μου φαίνεται λίγο πικρό το γεγονός ότι τώρα δείχνουν εμάς ως τη χώρα που δεν θέλει», δήλωσε ο Ντε Βέβερ στους δημοσιογράφους, χαρακτηρίζοντας την ιδέα οι Βέλγοι φορολογούμενοι να βρεθούν υπό χρέος ως «εντελώς παράλογη».
Η αμφίσημη στάση του Ντόναλντ Τραμπ σχετικά με την αντιμετώπιση της εισβολής της Μόσχας στην Ουκρανία, παρά το γεγονός ότι αυτήν την εβδομάδα επέβαλε κυρώσεις στις δύο μεγαλύτερες πετρελαϊκές εταιρείες της Ρωσίας, έχει μεταθέσει το βάρος στην Ευρώπη να ενισχύσει την υποστήριξή της. Ενώ οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θεωρούσαν ανέκαθεν αδιανόητη τη χρήση ρωσικών περιουσιακών στοιχείων για τον εξοπλισμό και την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας λόγω φόβων παραβίασης του διεθνούς δικαίου, η προοπτική αυτή έγινε ρεαλιστική τους τελευταίους μήνες, καθώς ο πόλεμος παρατείνεται.
Η ΕΕ την Πέμπτη ήλπιζε να δώσει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή σαφές εντολή για την κατάθεση νομικής πρότασης που θα περιέγραφε το δάνειο ήδη από την επόμενη εβδομάδα. Ο Ντε Βέβερ διασφάλισε ότι κάτι τέτοιο δεν συνέβη.
«Ισορροπημένο κείμενο»
Μια ολόκληρη ημέρα έντονων διαπραγματεύσεων είδε τις συνομιλίες να διακόπτονται χωρίς συμφωνία σε κάποιο σημείο, μόνο και μόνο για να επιστρέψουν οι ηγέτες αργότερα το βράδυ μετά την επεξεργασία συμβιβαστικής γλώσσας από τους συμβούλους τους. Ο Ντε Βέβερ επέτρεψε στην τελική δήλωση της συνόδου να αναφέρει ότι δεν θα σταθεί εμπόδιο στο να διερευνήσει περαιτέρω η Επιτροπή την ιδέα της κατάσχεσης περιουσιακών στοιχείων.
«Είναι ένα αρκετά ισορροπημένο κείμενο που επιτρέπει ερμηνείες που καλύπτουν όλες τις ανάγκες και ευαισθησίες, ώστε ο καθένας να δίνει τη δική του ερμηνεία που τον βολεύει», δήλωσε διπλωμάτης της ΕΕ που συμμετείχε στις συζητήσεις, υπό καθεστώς ανωνυμίας.
Λίγοι μπόρεσαν να κρύψουν το γεγονός ότι το αποτέλεσμα εγείρει ξανά ερωτήματα σχετικά με την εύθραυστη υποστήριξη της ΕΕ προς την Ουκρανία, με τη σύγκρουση να πλησιάζει την τετραετία.
«Το σχέδιο των περιουσιακών στοιχείων δεν έχει ταφεί», δήλωσε ο Γάλλος πρόεδρος, Εμανουέλ Μακρόν, στους δημοσιογράφους. «Καταφέραμε να συζητήσουμε τεχνικές λεπτομέρειες. Δεν υπήρχαν άλλες επιλογές χρηματοδότησης για τη βοήθεια προς την Ουκρανία», πρόσθεσε. Η πρόεδρος της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, τόνισε ότι οι κίνδυνοι που συνδέονται με το δάνειο είναι «διαχειρίσιμοι».
Με το Βέλγιο να δείχνει ότι αισθάνεται άβολα με το σχέδιο, οι εθνικοί και οι ευρωπαϊκοί διπλωμάτες πέρασαν πολλές ημέρες πριν από τη σύνοδο προσπαθώντας να βρουν νομική διατύπωση που να καθησυχάζει τον Ντε Βέβερ και ταυτόχρονα να δίνει στην Επιτροπή τις οδηγίες που χρειάζεται για να προχωρήσει.
Ωστόσο, ενώ τα προηγούμενα προσχέδια της κοινής δήλωσης, ακόμα και το πρωί της συνόδου, κάλεσαν ρητά τους αξιωματούχους να καταθέσουν νομική πρόταση, αποτελώντας ουσιαστικά ένδειξη ότι το σχέδιο ήταν πιθανό να γίνει πραγματικότητα, η διατύπωση που τελικά επέλεξαν οι ηγέτες περιορίστηκε σε: «προσκαλεί την Επιτροπή να παρουσιάσει, το συντομότερο δυνατόν, επιλογές χρηματοδοτικής στήριξης», αναβάλλοντας το ζήτημα για την επόμενη σύνοδο, που έχει προγραμματιστεί για τον Δεκέμβριο.
Διαπραγματεύσεις για εβδομάδες
Τα στοιχήματα φάνηκαν πολύ υψηλά για τον Ντε Βέβερ, δεδομένου ότι το μεγαλύτερο μέρος των αδρανοποιημένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων στην Ευρώπη διατηρείται από τη χρηματοπιστωτική εταιρεία Euroclear, που είναι εγγεγραμμένη στο Βέλγιο, σύμφωνα με διπλωμάτες.
Ο ίδιος επανειλημμένα δήλωσε στους συνομιλητές του ότι η επιχείρηση φέρει τεράστιους οικονομικούς και νομικούς κινδύνους για το Βέλγιο. Ένας λόγος για την εμμονή του Ντε Βέβερ είναι ότι εμπλέκεται σε αδιευκρίνιστες διαπραγματεύσεις για την έγκριση του προϋπολογισμού που θα φέρει τα οικονομικά του Βελγίου σε ισορροπία.
Ο Ντε Βέβερ απέρριψε μια τελευταία προσπάθεια συμβιβασμού που θα προέβλεπε ισχυρότερη γλώσσα υπέρ του δανείου, σύμφωνα με τέσσερις αξιωματούχους της ΕΕ.
Παρά τις διαβεβαιώσεις της Επιτροπής ότι η οικονομική επιχείρηση ενέχει μικρό κίνδυνο, οι βελγικές διπλωματικές πηγές απάντησαν σε εσωτερικές συναντήσεις της ΕΕ ότι ένα αεροπλάνο έχει λίγες πιθανότητες να συντριβεί, αλλά αν αυτό συμβεί, δεκάδες άνθρωποι χάνουν τη ζωή τους, σύμφωνα με δύο διπλωμάτες με γνώση των συνομιλιών.
Σύνθετα ζητήματα
Τις προηγούμενες εβδομάδες, οι Βέλγοι αξιωματούχοι ζήτησαν επανειλημμένα από την Επιτροπή να καλύψει τα πιο ευαίσθητα σημεία του δανείου διμερώς και εκνευρίστηκαν όταν οι αξιωματούχοι της ΕΕ αρνήθηκαν να το κάνουν.
«Η εντύπωσή μου είναι ότι οι φίλοι από την Επιτροπή υποτίμησαν την πολυπλοκότητα αυτής της πολύ σύνθετης οικονομικής κατασκευής», είπε ένας από τους διπλωμάτες της ΕΕ. «Αυτός είναι ο λόγος που το Βέλγιο ανησυχεί».
Ο νυχτερινός συμβιβασμός της ΕΕ επιτρέπει σε όλους να διατηρήσουν την αξιοπρέπειά τους και αφήνει τον Ντε Βέβερ με τη δύναμη να ασκήσει βέτο σε μελλοντικές ενέργειες αν δεν πληρούν τα «κόκκινα όριά» του.
«Αν η Ρωσία μπορεί πραγματικά να διεκδικήσει τα χρήματα για οποιονδήποτε λόγο… τα μετρητά πρέπει να είναι άμεσα διαθέσιμα», δήλωσε ο Ντε Βέβερ, προσθέτοντας ότι «η εμπιστοσύνη σε ολόκληρο το χρηματοπιστωτικό σύστημα της Ευρώπης θα τεθεί σε κίνδυνο».
«Ποιος θα δώσει αυτή την εγγύηση; Ρώτησα τους συναδέλφους μου: “Εσείς; Τα κράτη μέλη;”. Αυτή η ερώτηση δεν έλαβε καμία θετική απάντηση στο τραπέζι», κατέληξε ο Βέλγος ηγέτης.
