Η απόφαση του Λιβάνου για οριοθέτηση θαλάσσιας ζώνης με την Κύπρο ελήφθη το βράδυ της Πέμπτης σε συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου, υπό την προεδρία του προέδρου του Λιβάνου, Τζοζέφ Αούν, και παρουσία του πρωθυπουργού, Ναουάφ Σαλάμ. Η χρονική συγκυρία έχει ενδιαφέρον, καθώς ήταν μια εκκρεμότητα που διαρκούσε από το 2007, οπότε και είχε υπογραφεί η αρχική συμφωνία οριοθέτησης της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης, χωρίς ωστόσο να κυρωθεί ποτέ από το λιβανικό κοινοβούλιο. Η καθυστέρηση αυτή ήταν συνδεδεμένη με τις εκκρεμότητες του Λιβάνου με τους άλλους γείτονές του, κυρίως με το Ισραήλ στον νότο.
Οι ραγδαίες εξελίξεις στη Μέση Ανατολή επέσπευσαν τις διαβουλεύσεις και σύμφωνα με διπλωματικούς κύκλους, η κίνηση του Λιβάνου να εγκρίνει τη συμφωνία με την Κύπρο και μάλιστα εν μέσω εσωτερικής πολιτικής αστάθειας, υπογραμμίζει την προσήλωση της Βηρυτού στο Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας και στην ανάγκη αξιοποίησης των δικών της φυσικών πόρων. Διότι η ολοκλήρωση και αυτής της οριοθέτησης είναι απαραίτητη για την πλήρη αξιοποίηση των ενεργειακών πόρων του Λιβάνου και για την πλήρη νομική κατοχύρωση του Βόρειου Οικοπέδου της Κυπριακής ΑΟΖ.
Είχε προηγηθεί η οριοθέτηση των θαλάσσιων συνόρων μεταξύ Λιβάνου και Ισραήλ με τη μεσολάβηση των Αμερικανών, που αποδέσμευσε τη Βηρυτό, δίνοντάς της τη δυνατότητα να προχωρήσει στην κατοχύρωση των συνόρων της και με την Κύπρο. Η κίνηση αυτή είναι στρατηγικής σημασίας, καθώς αφορά την ΑΟΖ, την περιοχή που κάθε κράτος έχει αποκλειστικό δικαίωμα εξερεύνησης και εκμετάλλευσης φυσικών πόρων, όπως είναι το φυσικό αέριο. Όπως δήλωσε και ο υπουργός Ενέργειας του Λιβάνου, Τζοε Σαντέγκ, το επόμενο βήμα είναι η διευθέτηση των θαλάσσιων συνόρων με τη Συρία. Το βόρειο άκρο της λιβανικής ΑΟΖ, το οποίο είναι και το τριεθνές σημείο μεταξύ Κύπρου, Λιβάνου και Συρίας, παραμένει το τελευταίο σημείο τριβής.
Ένα πολύτιμο διπλωματικό «όπλο»
Οι Αμερικανοί δεν κρύβουν ότι οι οριοθετήσεις ΑΟΖ των παράκτιων κρατών είναι ένα πολύτιμο διπλωματικό «όπλο». Η Ελλάδα έχει ήδη υπογράψει συμφωνίες οριοθέτησης ΑΟΖ με την Ιταλία και την Αίγυπτο το 2020. Οι συμφωνίες αυτές αποτελούν ισχυρά νομικά και διπλωματικά τεκμήρια της σταθερής επιλογής της Αθήνας να επιλύει θαλάσσιες διαφορές μέσω διακρατικών διαπραγματεύσεων, με βάση το διεθνές δίκαιο.
Η Ελλάδα και η Κυπριακή Δημοκρατία, ως πλήρη συμβαλλόμενα μέρη της UNCLOS, διαθέτουν όμορες θαλάσσιες ζώνες στην Ανατολική Μεσόγειο. Μια διμερής συμφωνία θα διευκόλυνε την πόντιση του υποθαλάσσιου καλωδίου που θα συνδέσει ενεργειακά και τηλεπικοινωνιακά την Ελλάδα με την Κύπρο. Είναι όμως θέμα πολιτικής βούλησης. Επιπλέον, θα έστελνε ένα ισχυρό μήνυμα στην Άγκυρα.
Η πρωτοβουλία του πρωθυπουργού να δρομολογήσει την πενταμερή διάσκεψη αφορά και τις θαλάσσιες ζώνες. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης συναντήθηκε αυτή την εβδομάδα και με τον πρόεδρο της Αιγύπτου, Αλ Σίσι τον οποίο ενημέρωσε για την απόφασή του αυτή. Οι θαλάσσιες ζώνες, οι ΑΟΖ στην περιοχή μας, είναι ένα πολύ δύσκολο γεωπολιτικό παζλ. Όλα όμως είναι θέμα πολιτικής βούλησης.
