Έξι εβδομάδες μετά την έναρξη της ρωσικής εισβολής και την συνεχή εμφάνιση προβλημάτων, το ερώτημα παραμένει: Ο ρωσικός στρατός επικεντρώνεται στην επιμελητειακή αναδιοργάνωσή του; Ή οι δυσκολίες με τις οποίες βρίσκεται αντιμέτωπος είναι τέτοιες που δεν έχει άλλη επιλογή από τον περιορισμό των φιλοδοξιών του;
Αν οι δυτικοί ειδικοί συμφωνούν στην περιγραφή μιας αποτυχημένης έναρξης του πολέμου για τη Μόσχα, που ονειρευόταν να καταλάβει το Κίεβο μέσα σε λίγες ημέρες, η παρούσα αναδίπλωση και ανάπτυξη προς ανατολάς και την περιοχή του Ντονμπάς επιδέχεται διαφορετικές ερμηνείες.
«Μετά την αποτυχία στο Κίεβο, οι Ρώσοι δεν κατόρθωσαν να επιτύχουν διάσπαση του μετώπου και διείσδυση, με την εξαίρεση του νοτίου τμήματος της Ουκρανίας, όπου επετέθησαν από την Κριμαία προς την Χερσώνα και τα φιλορωσικά εδάφη», εξηγεί στο AFP πηγή του γαλλικού στρατιωτικού επιτελείου. «Λαμβάνουν αμυντική στάση στις περισσότερες γραμμές του μετώπου στον βορρά και επικεντρώνουν τις προσπάθειές τους στην στρατηγική ζώνη».
Αλλά, έπειτα από την διαπίστωση, παραμένει το ερώτημα της σημασίας της ρωσικής αναδιάταξης. «Είναι δύσκολο να κριθεί αν βρίσκονται σε στρατηγική παύση για να επανεκκινήσουν επίθεση ή αν έχουν υποστεί βλάβη», παραδέχεται γαλλική στρατιωτική πηγή, σύμφωνα με Γαλλικό Πρακτορείο και το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων.
Οι ρωσικές δυνάμεις μπορούν να προετοιμασθούν για ευρύτερη επίθεση στις περιοχές του Ντονέτσκ και του Λουχάνσκ (…) αλλά θα έχουν πρόβλημα να εκδηλώσουν την αναγκαία ισχύ μάχης», προβλέπει το αμερικανικό Institute for the Study of War (ISW).
Για παράδειγμα, σύμφωνα με τον απόστρατο συνταγματάρχη των γαλλικών ενόπλων δυνάμεων Μισέλ Γκόγια, «η 1η τεθωρακισμένη στρατιά μεταφέρθηκε στον τομέα του βόρειου Ντονμπάς εν όψει της αποφασιστικής μάχης του Απριλίου». Αλλά, «όταν αυτή η επιθετική μαζική δύναμη πυρός θα έχει υποστεί φθορά στα τέλη του Απριλίου-αρχές Μαΐου, η ρωσική ικανότητα ελιγμών θα έχει σχεδόν εκμηδενισθεί».
Στα όρια της εξάντλησης
Οι πληροφορίες που μεταδίδονται από την ουκρανική πλευρά αναφέρονται σε πολύ βαριές ανθρώπινες και υλικές απώλειες του ρωσικού στρατού.
Οι αριθμοί για την ουκρανική πλευρά είναι λιγότερο γνωστοί, πράγμα που περιπλέκει την ανάλυση για την ισορροπία των δυνάμεων. Αλλά το γεγονός είναι ότι ο αμυνόμενος στρατός υφίσταται λιγότερες απώλειες σε σχέση με τον επιτιθέμενο.
«Μία στρατιωτική μονάδα που έχει χάσει το 30% της μαχητικής της ικανότητάς είναι αναποτελεσματική», υπενθυμίζει ο Ραφαέλ Κοέν, ειδικός της Rand Corporation, με βάση τις (ανεπιβεβαίωτες) εκτιμήσεις που τοποθετούν τις απώλειες του ρωσικού στρατού στις 7.000 έως και άνω των 15.000 (έως και 20.000) άνδρες.
Ωστόσο, οι ρώσοι στρατεύσιμοι που καλούνται να αντικαταστήσουν αυτές τις απώλειες διαθέτουν άνιση εκπαίδευση και οι μισθοφόροι είναι λιγότεροι από το προβλεπόμενο. «Αν η Ρωσία δεν μπορεί να αντισταθμίσει τις απώλειές της, κινδυνεύει να εξαντληθεί».
Από την πλευρά του, ο Μισέλ Γκόγια διαπιστώνει ότι η εταιρεία μισθοφόρων Wagner, η προσφιλής στον Βλαντίμιρ Πούτιν, δέχεται όποιον υποψήφιο παρουσιάζεται.
«Αυτές οι σε ατομικό επίπεδο στρατεύσεις έχουν ως στόχο να κλείσουν τρύπες και όχι την συγκρότηση νέων δυνάμεων και αποτελούν ένδειξη για το πολύ υψηλό επίπεδο απωλειών της ρωσικής πλευράς», λέει. Κατά την γνώμη του, η Ρωσία φαίνεται ότι «έχει χάσει το αντίστοιχο τριάντα τακτικών ομάδων μάχης από τις 120 που συμμετέχουν στην επίθεση κατά της Ουκρανίας και με μάξιμουμ δυνατότητα 140 περίπου τακτικών ομάδων μάχης».
Την ώρα που τα βλέμματα των δυτικών κυβερνήσεων είναι στραμμένα προς τις φρικαλεότητες που διαπράττονται στις υπό ρωσικό έλεγχο ζώνες, οι στρατιωτικοί εκφράζουν αμφιβολίες για την ισορροπία δυνάμεων.
Απώλεια πρωτοβουλίας
«Δεν έχουμε διαπιστώσει μαζική αναδιάρθρωση και ανάπτυξη των ρωσικών δυνάμεων» που αποχώρησαν από την βόρεια Ουκρανία, λέει ένας δυτικός αξιωματούχος που δεν κατονομάζεται. Περιμένει ότι η Μόσχα θα αναθεωρήσει το αφήγημά της για τους στρατιωτικούς της στόχους, καθώς και για αυτό που θεωρεί επιτυχία και αποτυχία.
Στις 9 Μαΐου, η Μόσχα θα γιορτάσει την σημαντική επέτειο από την νίκη κατά της ναζιστικής Γερμανίας το 1945. Το Κρεμλίνο θα έχει απελπιστική ανάγκη να παρουσιάσει νίκες για να δικαιολογήσει την επέμβαση κατά της Ουκρανίας.
Όμως, οι διαπιστώσεις των τελευταίων ημερών δεν είναι ενθαρρυντικές για τον ρωσικό στρατό. «Η Ρωσία έχει απολέσει τελείως την πρωτοβουλία», λέει ο δυτικός αξιωματούχος. «Χθες ακόμη, βλέπαμε φάλαγγες ρωσικών τεθωρακισμένων να προσπαθούν να προχωρήσουν σε οδικές αρτηρίες και να μην τα καταφέρνουν απέναντι στην ουκρανική αντίσταση», λέει. «Ακόμη κι αν μαθαίνουν (…) συνεχίζουν να υπονομεύουν τις ικανότητές τους να επιτύχουν τους στόχους τους».
Η τελική πτώση της Μαριούπολης, του στρατηγικού λιμένα στην Αζοφική, φαίνεται επικείμενη. Η πόλη έχει κυριολεκτικά ισοπεδωθεί από τους βομβαρδισμούς εβδομάδων και η κατάληψή της θα συνιστούσε σημαντική στρατηγική για την Μόσχα.
Όμως οι δυσκολίες των τελευταίων έξι εβδομάδων, το πολεμικό θάρρος των ουκρανικών δυνάμεων, το ψύχος και ο όγκος των ρωσικών απωλειών – οι οποίες αφορούν και δυσανάλογο αριθμό υψηλόβαθμων αξιωματικών – επιβαρύνουν την ψυχική υγεία των ρωσικών δυνάμεων.
Το γενικό επιτελείο «δίνει οδηγίες για τον περιορισμό της πρόσβασης των ρώσων στρατιωτών στο Ίντερνετ σε μία προσπάθεια αντιμετώπισης του χαμηλού ηθικού», προσθέτει το Institute for the Study of War.
