Κατά τη διάρκεια ενός κρίσιμου διπλωματικού ταξιδιού στην Ασία, ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, Ντόναλντ Τραμπ, απείλησε μέσω κοινωνικών μέσων ενημέρωσης να επανεκκινήσει τις πυρηνικές δοκιμές για πρώτη φορά σε χρονικό διάστημα που ξεπερνά τα 30 χρόνια. Η δήλωση ήρθε μόλις λίγα λεπτά πριν από τη συνάντησή του με τον πρόεδρο της Κίνας, Σι Τζινπίνγκ, ο οποίος εποπτεύει μία από τις ταχύτερες επεκτάσεις πυρηνικού οπλοστασίου στον κόσμο.
«Λόγω των προγραμμάτων δοκιμών άλλων χωρών, έχω δώσει εντολή στο υπουργείο Πολέμου να ξεκινήσει τις δοκιμές των πυρηνικών όπλων μας σε ίση βάση», έγραψε ο Τραμπ στο κοινωνικό του δίκτυο, Truth Social, προσθέτοντας ότι η διαδικασία θα ξεκινήσει άμεσα. Οι λέξεις «σε ίση βάση» ενδέχεται να υποδηλώνουν ότι θα επιδείξει την ισχύ των αμερικανικών πυραύλων ή των υποβρυχίων πυρηνικών δυνατοτήτων, χωρίς απαραίτητα την πυρηνική έκρηξη, καθώς οι Ηνωμένες Πολιτείες πραγματοποιούν τακτικά δοκιμές μη οπλισμένων πυραύλων. Ο Τραμπ δεν διευκρίνισε περαιτέρω τις δηλώσεις του στους δημοσιογράφους κατά την υποδοχή του Σι Τζινπίνγκ.
Η Κίνα, ενώ επεκτείνει ραγδαία το πυρηνικό της απόθεμα και αναπτύσσει πυραύλους σε νέα σιλό, δεν έχει πραγματοποιήσει πυρηνική δοκιμή από το 1996. Η Ρωσία δεν έχει πραγματοποιήσει επιβεβαιωμένη δοκιμή από το 1990. Αν και οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν έχουν κυρώσει τη Συνθήκη Πλήρους Απαγόρευσης Πυρηνικών Δοκιμών, που απαγορεύει τις εκρήξεις όπλων, οι προηγούμενοι πρόεδροι τήρησαν σε μεγάλο βαθμό τις διατάξεις της.
Οι δοκιμές του Πούτιν
Δεν είναι σαφές τι προκάλεσε την ανακοίνωση του Τραμπ, η οποία φέρεται να έγινε ενώ βρισκόταν στο Marine One, το προεδρικό ελικόπτερο, καθ’ οδόν για τη συνάντησή του με τον Σι. Ωστόσο, πιθανόν να εξοργίστηκε από πρόσφατες δοκιμές εξεζητημένων πυρηνικών συστημάτων παράδοσης από τη Ρωσία. Τις τελευταίες ημέρες, ο πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν δήλωσε ότι η Ρωσία είχε επιτυχώς δοκιμάσει έναν πυρηνικά τροφοδοτούμενο και πυρηνικά ικανό πύραυλο κρουζ όπως και μια πυρηνική τορπίλη ονόματι Ποσειδών, σχεδιασμένη να ταξιδεύει κάτω από τον Ειρηνικό για να πλήξει την αμερικανική δυτική ακτή.
Τα συστήματα αυτά ήταν ήδη γνωστά στους παρατηρητές, καθώς ο Πούτιν τα είχε επιδείξει κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του Τραμπ. Δεν είναι σαφές εάν είναι πλήρως επιχειρησιακά, ενώ οι δοκιμές τους αποτελούν μέρος της στρατηγικής επίδειξης ισχύος του Ρώσου ηγέτη, χωρίς την πυρηνική έκρηξη.
Για χρόνια, οι Αμερικανοί μηχανικοί πυρηνικών όπλων υποστήριζαν ότι περαιτέρω δοκιμές δεν ήταν απαραίτητες, καθώς μπορούσαν να προσομοιώσουν τις δοκιμές μέσω υπολογιστή, αποφεύγοντας τους κινδύνους των εκρήξεων στον Ειρηνικό ή υπόγεια στη Νεβάδα, σύμφωνα με τους New York Times. Ωστόσο, με την εκσυγχρονισμένη αναβάθμιση του παλαιού οπλοστασίου, υπήρξαν φωνές υπέρ της επανέναρξης των δοκιμών.
Ο Τραμπ δήλωσε ότι έχει εξουσιοδοτήσει το Πεντάγωνο, το οποίο πλέον αποκαλεί «υπουργείο Πολέμου», να διεξάγει άμεσα πυρηνικές δοκιμές, ενώ ιστορικά αυτές οι δοκιμές διεξάγονταν από το υπουργείο Ενέργειας, υπεύθυνο για τον σχεδιασμό και την κατασκευή των πυρηνικών όπλων των ΗΠΑ.
Η δήλωση ήρθε περίπου 100 ημέρες πριν από τη λήξη της τελευταίας μεγάλης συνθήκης ελέγχου πυρηνικών όπλων μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας, γνωστής ως New START, η οποία περιορίζει κάθε χώρα σε 1.550 αναπτυγμένα στρατηγικά όπλα. Η συνθήκη δεν μπορεί να παραταθεί ξανά, αν και μετά τη συνάντηση με τον Τραμπ στο Άνκορατζ της Αλάσκας τον Ιούλιο, ο Πούτιν πρότεινε μια άτυπη συμφωνία για την παρατήρηση των ορίων για ένα ακόμα έτος, ενώ θα συζητούσαν μια αντικαταστάτρια συνθήκη ή κάποια άλλη ρύθμιση για να αποφευχθεί μια νέα κούρσα εξοπλισμών.
Ο Τραμπ αρχικά χαρακτήρισε θετική την ιδέα του Πούτιν, πριν τον κατηγορήσει ότι καθυστερεί τις συνομιλίες, ενώ συνεχίζει τις επιθέσεις κατά αμάχων στην Ουκρανία. Δεν υπάρχει ένδειξη ότι έχουν ξεκινήσει συνομιλίες με τη Ρωσία για τη διαδοχή της συνθήκης New START, ενώ οι δοκιμές των νέων, εξεζητημένων συστημάτων παράδοσης όπλων αποτελούν ιδιαίτερη πρόκληση, καθώς δεν καλύπτονται από τα όρια της συνθήκης.
Η θέση της Κίνας
Η Κίνα αποτελεί ιδιαίτερα σύνθετο πυρηνικό πρόβλημα για τον Τραμπ. Δεν υπήρξε ποτέ μέρος συνθηκών περιορισμού πυρηνικών όπλων και κατά τον Ψυχρό Πόλεμο, το «ελάχιστο αποτρεπτικό» οπλοστάσιό της, μόλις μερικές εκατοντάδες πυρηνικά όπλα, φαινόταν αμελητέο σε σχέση με τα χιλιάδες όπλα των ΗΠΑ και της Ρωσίας. Ωστόσο, ο Σι εγκατέλειψε αυτήν την πολιτική δεκαετιών, δημιουργώντας νέα σιλό πυραύλων σε κοινή θέα, με το Πεντάγωνο να εκτιμά ότι η Κίνα θα διαθέτει περίπου 1.000 αναπτυγμένα όπλα το 2030 και 1.500 το 2035, εξισώνοντας το οπλοστάσιό της με αυτά των ΗΠΑ και της Ρωσίας.
Μέχρι να επιτευχθεί αυτή η ισοτιμία, η Κίνα δεν δείχνει ενδιαφέρον για συνομιλίες περιορισμού όπλων, αν και ο Τραμπ δήλωσε ότι πίστευε ότι θα μπορούσε να πείσει τον Σι να συμμετάσχει σε τέτοιες διαπραγματεύσεις.
Σε περίπτωση που ο Τραμπ προχωρήσει σε πυρηνική δοκιμή, πιθανότατα στην περιοχή δοκιμών κοντά στο Λας Βέγκας, αυτό θα μπορούσε να πυροδοτήσει ανάλογες δοκιμές από άλλα πυρηνικά οπλισμένα κράτη, μεταξύ των οποίων η Βρετανία, η Γαλλία και το Ισραήλ, το οποίο διαθέτει αδήλωτο οπλοστάσιο περίπου 100 όπλων. Η Ινδία, το Πακιστάν και η Βόρεια Κορέα διαθέτουν επίσης αυξημένα πυρηνικά αποθέματα, με τη Βόρεια Κορέα να πραγματοποιεί την τελευταία επιβεβαιωμένη πυρηνική δοκιμή κατά την πρώτη θητεία του Τραμπ.
