Η γερμανική στρατιωτική δύναμη δεν μπορεί απλώς να καταρρίψει drones στον εναέριο χώρο της χώρας, και σε μεγάλο βαθμό αυτό οφείλεται στις συνταγματικές προστασίες που θεσπίστηκαν για να αποφευχθεί μια επανάληψη του ναζιστικού παρελθόντος της Γερμανίας.
Το γερμανικό σύνταγμα, που υιοθετήθηκε στο περιθώριο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, απαγορεύει ρητά στον στρατό, την Bundeswehr, να αναλαμβάνει καθοριστικό ρόλο στην εσωτερική ασφάλεια της χώρας. Οι συντάκτες του ήταν ιδιαίτερα προσεκτικοί, καθώς η ιστορική κατάχρηση της στρατιωτικής ισχύος από τους ναζί και τους υποστηρικτές τους στην πολιτική είχε στοχοποιήσει κυρίως αριστερές πολιτικές δυνάμεις.
Σήμερα, εν μέσω μιας φαινομενικά κλιμακούμενης εκστρατείας της Μόσχας να δοκιμάσει την Ευρώπη μέσω πληθώρας εισβολών drones, οι συνταγματικές αυτές προστασίες έχουν μια ανεπιθύμητη παρενέργεια: περιορίζουν την ικανότητα της Γερμανίας να υπερασπιστεί τον εαυτό της απέναντι στις προκλήσεις του Κρεμλίνου.
«Πρέπει να τροποποιήσουμε τους νόμους, ώστε αυτοί που είναι σε θέση να ασχοληθούν με το ζήτημα, δηλαδή η Bundeswehr, να έχουν και την εξουσιοδότηση να το κάνουν», δήλωσε ο Τόμας Ρέβεκαμπ, πρόεδρος της επιτροπής Άμυνας της γερμανικής Bundestag και μέλος του συντηρητικού κόμματος της καγκελαρίου Φρίντριχ Μέρτς, στο Politico.
Η Bundeswehr θεωρητικά μπορεί να οπλιστεί σε περίπτωση μεγάλης εισβολής, ωστόσο οι εισβολές drones έως τώρα δεν θεωρούνται επαρκώς σοβαρές για να δικαιολογούν στρατιωτική δράση, σύμφωνα με νομικούς εμπειρογνώμονες. Με βάση τον ισχύοντα νόμο, η Bundeswehr μπορεί να καταρρίψει drones μόνο πάνω από στρατιωτικές εγκαταστάσεις.
Δεν υπάρχουν στοιχεία ότι κάποια από τα drones που εισήλθαν πρόσφατα στον γερμανικό εναέριο χώρο μετέφεραν όπλα. Ωστόσο, οι γερμανικές αρχές θεωρούν ότι το Κρεμλίνο χρησιμοποιεί τα drones για κατασκοπεία. Πέρυσι υπήρξαν αναφορές για ανεξήγητες εμφανίσεις drones πάνω από εγκαταστάσεις της αμυντικής βιομηχανίας Rheinmetall και της χημικής εταιρείας BASF.
Η γερμανική αστυνομία έχει νομικό δικαίωμα να καταρρίψει τέτοια drones, εάν κριθεί αναγκαίο, αλλά δεν διαθέτει την τεχνική δυνατότητα. «Η ομοσπονδιακή αστυνομία και σχεδόν όλες οι αστυνομικές δυνάμεις των κρατιδίων δεν διαθέτουν αυτή τη στιγμή καμία ικανότητα άμυνας έναντι drones», τόνισε ο Ρέβεκαμπ.
Η ιστορική εμπειρία ενισχύει την προσοχή της χώρας. Στη Γερμανία της Αυτοκρατορίας και στη Δημοκρατία της Βαϊμάρης πριν από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ο γερμανικός στρατός «χρησιμοποιήθηκε συχνά και αδίστακτα, συνήθως για να πλήξει Σοσιαλδημοκράτες και αριστερές κυβερνήσεις», σύμφωνα με την καθηγήτρια δημοσίου δικαίου, Κατρίν Γκροχ, του Πανεπιστημίου Bundeswehr στο Μόναχο. «Η επανάληψη τέτοιων μέτρων έπρεπε να αποφευχθεί στο σύνταγμα του 1949, γι’ αυτό έχουμε σήμερα αυτούς τους αυστηρούς κανόνες για την Bundeswehr», συμπλήρωσε.
Προσαρμογή σε μια νέα πραγματικότητα
Αυτοί οι περιορισμοί δημιουργούν πρόβλημα για τους Γερμανούς ηγέτες που προσπαθούν να απαντήσουν στις προκλήσεις του Κρεμλίνου. Επί του παρόντος, η Bundeswehr μπορεί να παρέχει μόνο την αποκαλούμενη «διοικητική συνδρομή» στην αντιμετώπιση drones. Οι δυνάμεις της μπορούν, για παράδειγμα, να βοηθήσουν στην αναγνώριση drones ή να μεταφέρουν πληροφορίες κατόπιν αιτήματος, όπως συνέβη πρόσφατα όταν εντοπίστηκαν drones πάνω από το αεροδρόμιο του Μονάχου.
Ο υπουργός Εσωτερικών, Αλεξάντερ Ντόμπριντ, προγραμματίζει τη δημιουργία μονάδας άμυνας κατά των drones εντός της ομοσπονδιακής αστυνομίας και την ίδρυση εθνικού κέντρου άμυνας drones, το οποίο θα επιτρέπει την κοινή χρήση πόρων μεταξύ αστυνομίας, μυστικών υπηρεσιών και στρατού. Ο υπουργός σκοπεύει επίσης να προωθήσει νόμο που θα επιτρέπει στον στρατό να καταρρίπτει drones στον γερμανικό εναέριο χώρο σε περίπτωση που διακυβεύονται ανθρώπινες ζωές.
Η συνταγματικότητα ενός τέτοιου νόμου, ωστόσο, παραμένει αβέβαιη. Αν ο Ντόμπριντ αναμένει κάτι περισσότερο από τη «διοικητική συνδρομή» του στρατού, το ζήτημα «θα καταλήξει στο Συνταγματικό Δικαστήριο», όπως δήλωσε η Μάρι-Ανζες Στρακ-Τσίμερμαν, Γερμανίδα πολιτικός και πρόεδρος της Επιτροπής Ασφάλειας και Άμυνας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
«Αγκάθι» ο αδύναμος κυβερνητικός συνασπισμός
Η κατάσταση είναι ιδιαίτερα δύσκολη για τον σχετικά αδύναμο κυβερνητικό συνασπισμό των κεντροδεξιών συντηρητικών και των κεντροαριστερών Σοσιαλδημοκρατών υπό τον Μερτς. Λόγω της ανόδου των πολιτικών άκρων, συμπεριλαμβανομένου του ακροδεξιού κόμματος Εναλλακτική για τη Γερμανία, ο Μερτς διαθέτει μία από τις ασθενέστερες πλειοψηφίες στην ιστορία της μεταπολεμικής Γερμανίας και είναι μακριά από την απαιτούμενη πλειοψηφία των δύο τρίτων για τροποποίηση του συντάγματος.
Αυτό ενδέχεται να αφήσει τη Γερμανία σχετικά ανυπεράσπιστη απέναντι στις εισβολές drones της Μόσχας για το προσεχές μέλλον, τουλάχιστον μέχρι η αστυνομία να αποκτήσει τη δυνατότητα να τους αντιμετωπίσει. Ωστόσο, πολλοί θεωρούν ότι η μόνη βιώσιμη λύση είναι η τροποποίηση του γερμανικού συντάγματος, ώστε ο στρατός να μπορεί να αναλάβει πιο ενεργό ρόλο σε εσωτερικό επίπεδο.
«Ο κόσμος έχει αλλάξει και δεν υπάρχει πλέον καμία διάκριση μεταξύ εσωτερικής και εξωτερικής ασφάλειας», δήλωσε ο Ρέβεκαμπ. «Κοιτάζοντας μπροστά, πρέπει να προσαρμόσουμε τις συνταγματικές μας διατάξεις στην πραγματικότητα», τόνισε.
