Σαν σήμερα 30 Αυγούστου: Η τελευταία μάχη της Μικρασιατικής Εκστρατείας και η αρχή της Καταστροφής

2 ω. πριν

Newsroom

Η 30η Αυγούστου 1922 χαράχθηκε ανεξίτηλα στη μνήμη των Ελλήνων και των Τούρκων ως ημέρα που άλλαξε για πάντα τον ρου της ιστορίας στη Μικρά Ασία. Εκείνη τη μέρα διεξήχθη η καθοριστική και τελευταία μάχη της Μικρασιατικής Εκστρατείας, η μάχη στο Ντουμπλουπινάρ, κοντά στο Αφιόν Καραχισάρ. Οι ελληνικές δυνάμεις, εξαντλημένες από τις προηγούμενες συγκρούσεις και με το μέτωπό τους να έχει ήδη διαρραγεί, συνάντησαν την αποφασιστική επίθεση του τουρκικού στρατού υπό την ηγεσία του Κεμάλ Ατατούρκ.

Η στρατηγική και οργάνωση των κεμαλικών δυνάμεων αποδείχτηκαν καθοριστικές. Οι Έλληνες στρατιώτες δεν κατάφεραν να ανακάμψουν από τη συνολική ανατροπή και ακολούθησε άτακτη υποχώρηση προς τα παράλια, με πολλούς να χάνονται στην πορεία ή να αιχμαλωτίζονται. Ο μαρασμός και η καταστροφή εξαπλώθηκαν γρήγορα και οι δυσάρεστες ειδήσεις έφτασαν στα ελληνικά εδάφη μέσω των εξαντλημένων στρατιωτών που επέστρεφαν. Συνέπεια της ήττας ήταν η εγκατάλειψη της Σμύρνης, που βυθίστηκε στις φλόγες, και ο ξεριζωμός περισσότερων από 1,5 εκατομμυρίου Ελλήνων που ζούσαν στην περιοχή.

Η «Ημέρα της Νίκης» (Zafer Bayramı) εορτάζεται κάθε χρόνο στην Τουρκία ως εθνική επέτειος της στρατιωτικής νίκης και της ανεξαρτησίας. Γιορτάζεται με παρελάσεις, εκδηλώσεις και τιμές στον Μουσταφά Κεμάλ, συμβολίζοντας τη ρήξη με τις δυνάμεις κατοχής και την απαρχή της σύγχρονης Τουρκίας.

Η μάχη του Ντουμπλουπινάρ αποτελεί το αποκορύφωμα ενός πολυετούς και σκληρού αγώνα, όπου το ελληνικό όραμα για «Ελλάδα των δύο ηπείρων και των πέντε θαλασσών» μετατράπηκε σε εθνική τραγωδία. Σηματοδοτεί τα τραυματικά γεγονότα της Μικρασιατικής Καταστροφής: τον χαμό χιλιάδων στρατιωτών, τον μη αναστρέψιμο ξεριζωμό και τη μετατροπή της Σμύρνης σε «πύρινο σύμβολο μνήμης». Οι επιπτώσεις αυτής της εξέλιξης καθόρισαν για δεκαετίες το μέλλον της Ελλάδας, αλλά και τη διαμόρφωση του σύγχρονου τουρκικού κράτους.

Στην κεντρική φωτογραφία από wikipedia: Αιχμάλωτοι Έλληνες αξιωματικοί στο στρατόπεδο Κιρσεχίρ: ο συνταγματάρχης Δημήτριος Δημαράς, ο στρατηγός Νικόλαος Τρικούπης, ο στρατηγός Κίμων Διγενής, μαζί με Τούρκους αξιωματικούς

Τα σημαντικότερα γεγονότα της ημέρας στην Ελλάδα και τον κόσμο

1832: Υπογράφεται το Πρωτόκολλο του Λονδίνου από τη Βρετανία, τη Γαλλία και τη Ρωσία, με το οποίο αναγνωρίζεται επίσημα η ανεξαρτησία της Ελλάδας από την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Τα σύνορα ορίζονται στη γραμμή Αμβρακικού – Παγασητικού, περιλαμβάνοντας την Πελοπόννησο, τη Στερεά Ελλάδα και τις Κυκλάδες. Αν και απογοήτευσε όσους προσδοκούσαν ένωση Κρήτης και Σάμου, αποτέλεσε θεμέλιο της σύγχρονης ελληνικής επικράτειας.

1916: Ο εξερευνητής Έρνεστ Σάκλετον, ύστερα από τέσσερις προσπάθειες, καταφέρνει να διασώσει 22 μέλη του πληρώματός του από το νησί Έλεφαντ στην Ανταρκτική, όπου είχαν επιβιώσει για 4,5 μήνες μετά τη βύθιση του πλοίου «Endurance».

1918: Δολοφονική απόπειρα κατά του Βλαντιμίρ Λένιν στη Μόσχα. Ο Σοβιετικός ηγέτης τραυματίζεται από σφαίρες της επαναστάτριας Φάνια Καπλάν, μέλους του Σοσιαλιστικού Επαναστατικού Κόμματος.

1922: Διεξάγεται η τελευταία μάχη της Μικρασιατικής Εκστρατείας στο Ντουμπλουπινάρ, κοντά στο Αφιόν Καραχισάρ, με συντριπτική ήττα των ελληνικών δυνάμεων. Η ημερομηνία αυτή εορτάζεται στην Τουρκία ως «Ημέρα της Νίκης».

1929: Η κυβέρνηση του Ελευθερίου Βενιζέλου αναθέτει στον χημικό μηχανικό Αλκιβιάδη Κοκκινάκη, πρόσφυγα από τη Ρωσία και πρώην διοικητή της Πυροσβεστικής Αγίας Πετρούπολης, τη μελέτη και οργάνωση της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας στην Ελλάδα.

1941: Στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, τα γερμανικά στρατεύματα αποκόπτουν τη σιδηροδρομική γραμμή που συνδέει το Λένινγκραντ με την υπόλοιπη Σοβιετική Ένωση, εγκαινιάζοντας την τραγική πολιορκία της πόλης.

1945: Ο στρατηγός Ντάγκλας ΜακΆρθουρ φτάνει στην Ιαπωνία για να εγκαθιδρύσει την έδρα της Συμμαχικής κατοχής, σηματοδοτώντας την πλήρη ήττα του Τόκιο στον πόλεμο.

1963: Τίθεται σε λειτουργία η τηλεφωνική «κόκκινη γραμμή» επικοινωνίας ανάμεσα στη Μόσχα και την Ουάσινγκτον, ένα σύμβολο της ψυχροπολεμικής ισορροπίας.

1967: Η Γερουσία των ΗΠΑ εγκρίνει τον διορισμό του Θέργκουντ Μάρσαλ ως του πρώτου Αφροαμερικανού δικαστή στο Ανώτατο Δικαστήριο.

1983: Ο αστροναύτης Γκάιον Μπλούφορντ γίνεται ο πρώτος Αφροαμερικανός που ταξιδεύει στο Διάστημα με το διαστημικό λεωφορείο «Challenger».

1991: Ο Αμερικανός αθλητής Μάικλ Πάουελ σημειώνει άλμα 8,95 μ. στο Τόκιο και καταρρίπτει το μυθικό παγκόσμιο ρεκόρ του Μπομπ Μπίμον, που κρατούσε από το 1968.

2005: Ο τυφώνας Κατρίνα πλημμυρίζει τη Νέα Ορλεάνη, καλύπτοντας με νερά το 80% της πόλης. Χιλιάδες άνθρωποι παγιδεύονται και οι εικόνες λεηλασιών και διασώσεων κάνουν τον γύρο του κόσμου.

2021: Οι Ηνωμένες Πολιτείες ολοκληρώνουν την αποχώρησή τους από το Αφγανιστάν, έπειτα από 20 χρόνια πολέμου. Τα τελευταία στρατεύματα φεύγουν από το αεροδρόμιο της Καμπούλ και οι Ταλιμπάν αναλαμβάνουν ξανά την εξουσία.

2022: Πεθαίνει ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ, τελευταίος ηγέτης της Σοβιετικής Ένωσης. Με τις μεταρρυθμίσεις «γκλάσνοστ» και «περεστρόικα» επιχείρησε να σώσει το καθεστώς, αλλά τελικά οδήγησε στο τέλος του Ψυχρού Πολέμου και στη διάλυση της ΕΣΣΔ.

Γεννήσεις

1797 – Μαίρη Σέλλεϋ, Αγγλίδα συγγραφέας, δημιουργός του «Φρανκενστάιν», εμβληματική μορφή του ρομαντισμού και της φανταστικής λογοτεχνίας. Έργα της σημάδεψαν το λογοτεχνικό είδος του γοτθικού μυθιστορήματος, με την ιδιοφυή γραφή και την πρωτοποριακή σκέψη της.

1919 – Βόλφγκανγκ Βάγκνερ, γερμανός σκηνοθέτης και εγγονός του Ρίχαρντ Βάγκνερ. Εξέχουσα μορφή της όπερας, διηύθυνε για δεκαετίες το Φεστιβάλ Μπαϊρόιτ, συνεχίζοντας το έργο της δυναστείας του μεγάλου συνθέτη.

1930 – Γουόρεν Μπάφετ, Αμερικανός επιχειρηματίας, επενδυτής και φιλάνθρωπος, ένας από τους πιο πλούσιους και επιδραστικούς ανθρώπους στον κόσμο. Διευθύνει την Berkshire Hathaway, παράδειγμα «σοφής» επενδυτικής στρατηγικής και διαχρονικής επιτυχίας.

1946 – Άννα Μαρία, Βασίλισσα της Ελλάδας, σύζυγος του τελευταίου βασιλιά Κωνσταντίνου Β’. Ιστορικό πρόσωπο, συνδέεται με σημαντικές εξελίξεις και γεγονότα στον ελληνικό θρόνο.

1958 – Άννα Πολιτκόφσκαγια, Ρωσίδα δημοσιογράφος και διεθνές σύμβολο ερευνητικής δημοσιογραφίας, γνωστή για την γενναία της αντίσταση στα αυταρχικά καθεστώτα του Κρεμλίνου και τη μαχητική αρθρογραφία υπέρ των δικαιωμάτων και της διαφάνειας.

1972 – Κάμερον Ντίαζ, Αμερικανίδα ηθοποιός, πολυτάλαντη και δημοφιλής για ρόλους σε επιτυχίες όπως «The Mask», «There’s Something About Mary», «Charlie’s Angels» και «Shrek». Ξεχωρίζει για το χιούμορ, την ομορφιά και την ξεχωριστή κινηματογραφική παρουσία.

Θάνατοι

2022 – Μιχαήλ Γκορμπατσόφ, Ρώσος πολιτικός, τελευταίος ηγέτης της Σοβιετικής Ένωσης, εμπνευστής της «Περεστρόικα» και της «Γκλάντνοστ». Έπαιξε κομβικό ρόλο στην κατάρρευση του σοβιετικού καθεστώτος, στην πτώση του τείχους του Βερολίνου και στην ειρηνική λήξη του Ψυχρού Πολέμου. Βραβεύτηκε με Νόμπελ Ειρήνης το 1990.