Το αμερικανικό σύστημα αντιπυραυλικής άμυνας Patriot είναι παγκοσμίως αναγνωρισμένο για την αποτελεσματικότητά του στην καταστολή απειλών από πυραύλους και drones. Τώρα, ένα νέο ευρωπαϊκό σύστημα αναμένεται να του ανταγωνιστεί τη μοναδική κυριαρχία και να θέσει την Ευρώπη ενώπιον του ερωτήματος: μπορεί να απεξαρτηθεί από τα αμερικανικά όπλα, αναρωτιέται ο συντάκτης του άρθρου της WSJ.

Το ευρωπαϊκό αυτό σύστημα, γνωστό ως SAMP/T, έχει παραμένει σε σκιά έναντι του Patriot όσον αφορά παραγγελίες και στρατιωτική αρτιότητα. Ωστόσο, ο κατασκευαστής – κοινοπραξία Eurosam (MBDA & Thales) – ισχυρίζεται ότι η νέα γενιά του συστήματος φέρνει τεχνολογική υπεροχή, καθιστώντας το ισχυρό ανταγωνιστή.

Αυτές οι εξελίξεις έρχονται σε μια περίοδο ενίσχυσης της ευρωπαϊκής αμυντικής αυτονομίας, ιδίως υπό το πρίσμα της ανασφάλειας που δημιουργήθηκε από την ασταθή υποστήριξη των ΗΠΑ προς την Ουκρανία την περίοδο Τραμπ. Η στρατιωτική προστασία του εναέριου χώρου αποδεικνύεται κρίσιμη — όπως έδειξαν τα ισραηλινά ή τα ουκρανικά αξιώματα απέναντι σε επιθέσεις από Ιράν και Ρωσία.

Το νέο SAMP/T επιχειρεί να αντιμετωπίσει τον Patriot σε μια συγκυρία όπου το τελευταίο δυσκολεύεται στην Ουκρανία λόγω της εμφάνισης ρωσικών βαλλιστικών πυραύλων πιο ευέλικτων, όπως επιβεβαιώνει ουκρανική πηγή. Κράτη όπως η Δανία — εξοργισμένη από τη στάση Τραμπ απέναντι στη Γροιλανδία — εξετάζουν ποιο σύστημα θα επιλέξουν μέχρι το τέλος του έτους, ενώ αναμένεται ότι σύντομα θα κινηθούν προς αναβάθμιση και χώρες όπως το Βέλγιο, η Πορτογαλία και το Ην. Βασίλειο.

Το στοίχημα είναι δισεκατομμύρια δολάρια σε παραγγελίες — αλλά και η ευρωπαϊκή υπερηφάνεια.

Στο πρόσφατο αεροπορικό σόου στο Παρίσι, ο στρατιωτικός σύμβουλος της Eurosam, Eric Tabacchi, παρουσίασε το νέο ραντάρ του SAMP/T που σαρώνει τον ουρανό με περιστροφή δέκτη ανά δευτερόλεπτο, σε εμβέλεια πάνω από 220 μίλια. «Ο Patriot δεν διαθέτει κάτι τέτοιο», τόνισε.

Το αρχικό SAMP/T έχει πωληθεί μόνο σε Ιταλία και Γαλλία — και σε παραλλαγή για τη Σιγκαπούρη — με 18 συνολικές παραγγελίες από το 2011. Αντιθέτως, ο Patriot έχει ξεπεράσει τις 240 παραγγελίες σε 19 χώρες.

Παρά τη φήμη του Patriot στην Ουκρανία ως αποτρεπτικό των ρωσικών βαλλιστικών και υπερηχητικών πυραύλων, πρόσφατες παραλλαγές αυτών των πυραύλων έχουν καταφέρει να αποφύγουν τον εντοπισμό του.

Η εταιρεία RTX, κύριος ανάδοχος του Patriot, δηλώνει ότι το σύστημα ενημερώνεται σε πραγματικό χρόνο βάσει μάχης. Ωστόσο, η ουκρανική πλευρά αναφέρει ότι από την πρώτη στιγμή το SAMP/T είχε δυσκολίες στην κατάρριψη βαλλιστικών πυραύλων, ενώ ιταλική πηγή ανέφερε ότι οι πρώτες αξιολογήσεις από την Ουκρανία ήταν θετικές.

Οι νέες δυνατότητες του SAMP/T περιλαμβάνουν: 360° ραντάρ για πλήρη κάλυψη, κανόνια εκτόξευσης με κάθετη διάταξη για εκτοξεύσεις προς όλες τις κατευθύνσεις, νέες βελτιωμένες αντιαεροπορικές βολίδες Aster B1NT, με βεληνεκές 90+ μιλίων (από ~62 μίλια μέχρι τώρα).

Το SAMP/T μπορεί να αναπτυχθεί από 15 άτομα, σε αντίθεση με τον Patriot που απαιτεί περίπου 90 στρατιώτες για μια μπαταρία.

Η RTX υποστηρίζει ότι ο Patriot θα λάβει νέο ραντάρ «Lower Tier Air and Missile Defense Sensor» που του προσφέρει και αυτό 360° κάλυψη — με παραχώρηση λειτουργίας από το 2029.

Το κρίσιμο ερώτημα είναι η διαθεσιμότητα πυραύλων. Στην Ουκρανία έχει τελειώσει το απόθεμα πυραύλων για τα δύο SAMP/T συστήματα, ενώ η MBDA αντιμετώπισε καθυστερήσεις που οδήγησαν την κυβέρνηση της Γαλλίας να απειλήσει εθνικοποίηση της παραγωγής. Η εταιρεία έχει δεσμευτεί να αυξήσει την παραγωγή Aster κατά 50% μέχρι το 2026, σε σύγκριση με το 2022.

Παρόμοια, η Lockheed Martin, κατασκευάστρια των Patriot interceptors, έχει ανακοινώσει ικανότητα παραγωγής 600 πυραύλων ετησίως (από 550), όμως η διαδικασία θεωρείται αργή για την αυξανόμενη ζήτηση.

Αν το ευρωπαϊκό SAMP/T καταφέρει να εδραιωθεί ως εναλλακτική επιλογή στις αμερικανικές λύσεις, αυτό θα αφαιρέσει ένα σημαντικό μερίδιο αγοράς από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι χώρες της ΕΕ, αν αυξήσουν τη στρατιωτική δαπάνη στο 3,5% του ΑΕΠ, μπορούν να διαθέσουν έως και επιπλέον 330 δισ. δολάρια ετησίως σε εξοπλισμούς, σύμφωνα με εκτιμήσεις της Bernstein.

Οι ΗΠΑ κατέχουν περίπου το 43% των εξαγωγών όπλων παγκοσμίως — ποσοστό αυξημένο από 35% τα προηγούμενα 5 χρόνια. Η Ευρώπη παράγει δικά της πλοία, τεθωρακισμένα και ελικόπτερα, αλλά παραμένει κύρια αγορά πυραύλων υψηλής τεχνολογίας, μη επανδρωμένων αεροσκαφών και F-35.

Μέχρι στιγμής, δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι οι ευρωπαϊκοί στρατοί απομακρύνονται από τα αμερικανικά συστήματα. Το Ηνωμένο Βασίλειο, για παράδειγμα, ανακοίνωσε νέα παραγγελία F-35. Ωστόσο, ορισμένοι Ευρωπαίοι βουλευτές (όπως Δανός βουλευτής Rasmus Jarlov) ζητούν πλέον ευρωπαϊκές εναλλακτικές για αεροπορικά συστήματα, άμυνα και άλλες κρίσιμες στρατιωτικές τεχνολογίες:

«Θέλουμε σύστημα αεράμυνας από σταθερό και αξιόπιστο σύμμαχο και όχι από έναν που απειλεί εμάς και άλλους συμμάχους», δήλωσε ο Jarlov.