Η άσκηση φαίνεται πως δεν ωφελεί μόνο τη φυσική μας κατάσταση, αλλά δρα και σε βαθύτερο, κυτταρικό επίπεδο. Μια νέα μελέτη δείχνει ότι ακόμη και μία μόνο συνεδρία άσκησης αρκεί για να ενεργοποιήσει στο σώμα μας μηχανισμούς που καταστέλλουν την ανάπτυξη καρκινικών κυττάρων. Το μήνυμα είναι ξεκάθαρο: η γυμναστική δεν είναι απλώς τρόπος ζωής, αλλά μπορεί να λειτουργήσει σαν πραγματικό αντικαρκινικό «φάρμακο».

Στην έρευνα συμμετείχαν 32 γυναίκες που είχαν επιβιώσει από καρκίνο του μαστού. Μετά από μία μόνο συνεδρία διαλειμματικής προπόνησης ή άρσης βαρών, το αίμα τους εμφάνιζε υψηλότερα επίπεδα συγκεκριμένων μορίων, τα οποία έδειξαν να επιβραδύνουν την ανάπτυξη καρκινικών κυττάρων που είχαν καλλιεργηθεί στο εργαστήριο.

«Η έρευνα μας δείχνει ότι η άσκηση μπορεί να επηρεάσει άμεσα τη βιολογία του καρκίνου, καταστέλλοντας την ανάπτυξη όγκων μέσω ισχυρών μοριακών σημάτων», δήλωσε στην Washington Post ο Ρόμπερτ Νιούτον, αναπληρωτής διευθυντής του Ινστιτούτου Έρευνας στην Ιατρική της Άσκησης στο Πανεπιστήμιο Edith Cowan της Αυστραλίας και επικεφαλής της μελέτης.

Η έρευνα ενισχύει τα αυξανόμενα στοιχεία που δείχνουν ότι η άσκηση μειώνει τον κίνδυνο όχι μόνο εμφάνισης, αλλά και επανεμφάνισης καρκίνου. Προηγούμενες επιστημονικές μελέτες έδειξαν ότι η γυμναστική βοηθά πολλούς καρκινοπαθείς να αποφύγουν την υποτροπή. Ωστόσο η νέα έρευνα προσφέρει και μια πιθανή εξήγηση: η άσκηση αλλάζει τον τρόπο που λειτουργούν οι μύες και τα κύτταρά μας.

Η Τζέσικα Σκοτ, διευθύντρια του Προγράμματος Άσκησης-Ογκολογίας στο Memorial Sloan Kettering Cancer Center της Νέας Υόρκης, που δεν συμμετείχε στη μελέτη, τονίζει πως «γνωρίζουμε από μεγάλες μελέτες ότι οι γυναίκες που επέζησαν από καρκίνο του μαστού και είναι πιο δραστήριες έχουν χαμηλότερα ποσοστά υποτροπής και καλύτερη επιβίωση».

Παρόμοια αποτελέσματα ισχύουν και για άλλους τύπους καρκίνου. Σε μια μελέτη που δημοσιεύτηκε τον Ιούνιο στο New England Journal of Medicine, ασθενείς με καρκίνο του παχέος εντέρου που συμμετείχαν σε πρόγραμμα τακτικής και έντονης άσκησης είχαν 37% μικρότερο κίνδυνο υποτροπής μέσα σε τρία χρόνια, σε σύγκριση με εκείνους που δεν ασκούνταν.

Ποια άσκηση είναι πιο αποτελεσματική;

Οι επιστήμονες γνωρίζουν ότι με τη σύσπαση των μυών λόγω της άσκησης απελευθερώνονται ορμόνες και βιοχημικά, γνωστά ως μυοκίνες, στο αίμα μας. Αυτές οι ουσίες έχουν αντικαρκινικές ιδιότητες. Σε παλαιότερες μελέτες, το αίμα που είχε ληφθεί μετά από άσκηση διαπιστώθηκε πως αναστέλλει την ανάπτυξη καρκινικών κυττάρων.

Ωστόσο, οι περισσότερες από αυτές τις μελέτες δεν περιλάμβαναν καρκινοπαθείς. Αυτό άλλαξε με τη νέα έρευνα. Οι συμμετέχουσες, γυναίκες που είχαν ολοκληρώσει θεραπείες, χωρίστηκαν σε δύο ομάδες: η μία έκανε υψηλής έντασης διαλειμματική προπόνηση (ΗΙΙΤ) διάρκειας 45 λεπτών, ενώ η άλλη προπόνηση με βάρη της ίδιας διάρκειας και έντασης.

Μετά την άσκηση, οι ερευνητές πήραν δείγματα αίματος και τα πρόσθεσαν σε καρκινικά κύτταρα μαστού που καλλιεργούνταν σε εργαστήριο. Τα αποτελέσματα ήταν άμεσα: πολλά κύτταρα σταμάτησαν να αναπτύσσονται και αρκετά πέθαναν.

Το πιο ισχυρό αντικαρκινικό αποτέλεσμα παρατηρήθηκε στο αίμα όσων έκαναν διαλειμματική προπόνηση, χάρη σε υψηλότερες συγκεντρώσεις της πρωτεΐνης IL-6, που ρυθμίζει την ανοσολογική απόκριση και τη φλεγμονή.

Η ένταση κάνει τη διαφορά

Τα ευρήματα δείχνουν ότι η έντονη άσκηση προσφέρει τα μεγαλύτερα οφέλη. «Όσο ισχυρότερο το ερέθισμα, τόσο περισσότερες μυοκίνες απελευθερώνονται», σημειώνει ο Νιούτον. Ήπια άσκηση, όπως το περπάτημα, μπορεί να έχει κάποια αποτελέσματα, αλλά πιθανόν πιο περιορισμένα.

Παρόλα αυτά, η άρση βαρών θεωρείται επίσης σημαντική, καθώς η αύξηση της μυϊκής μάζας οδηγεί σε μεγαλύτερη παραγωγή μυοκινών. Το θετικό είναι ότι οι γυναίκες που συμμετείχαν στη μελέτη δέχτηκαν πολύ καλά την έντονη προπόνηση, γεγονός που δείχνει ότι η άσκηση υψηλής έντασης είναι εφικτή ακόμα και μετά από δύσκολες θεραπείες.

Η άσκηση ως θεραπεία πρώτης γραμμής

Η Σκοτ, μιλώντας στην Washington Post, υπογραμμίζει ότι εξατομικευμένα προγράμματα άσκησης, που περιλαμβάνουν και διαλειμματική προπόνηση υψηλής έντασης, είναι ασφαλή και αποτελεσματικά για ανθρώπους που έχουν περάσει καρκίνο.

Ωστόσο οι ειδικοί συνιστούν σε όσους έχουν ιστορικό καρκίνου να συζητούν πρώτα με τον ογκολόγο τους πριν ξεκινήσουν προπόνηση και να αναζητούν εξειδικευμένα προγράμματα σε νοσοκομεία ή κοινότητες.

Το συμπέρασμα της μελέτης είναι σαφές: η άσκηση δεν είναι απλώς μια συμπληρωματική δραστηριότητα. Αναγνωρίζεται ολοένα και περισσότερο ως βασικό «όπλο» πρώτης γραμμής ενάντια στον καρκίνο. Μια συνεδρία την εβδομάδα μπορεί να κάνει τη διαφορά.