Εντός των επόμενων μηνών αναμένεται η κατάθεση και ψήφιση ενός σημαντικού ασφαλιστικού νομοσχεδίου «σκούπα», το οποίο στοχεύει στην επίλυση πολλών εκκρεμοτήτων και χρονιζόντων προβλημάτων που ταλανίζουν το ασφαλιστικό σύστημα της χώρας. Το νέο νομοθέτημα θα περιλαμβάνει κρίσιμες ρυθμίσεις σε ζητήματα όπως οι συντάξεις χηρείας, οι ενιαίες παροχές σε χρήμα όλων των ασφαλιστικών ταμείων, το εργόσημο, αλλά και η επέκταση της δυνατότητας αναγνώρισης πλασματικών ετών και στις επικουρικές συντάξεις.
Εξαγορά προϋπηρεσίας και επικουρικές συντάξεις
Μία από τις βασικές ρυθμίσεις που περιλαμβάνει το νομοσχέδιο είναι η δυνατότητα εξαγοράς πλασματικών ετών και για την επικουρική σύνταξη. Συγκεκριμένα, ασφαλισμένοι που δεν πληρούν τις ελάχιστες προϋποθέσεις για τη λήψη επικουρικής σύνταξης – δηλαδή τα 15 χρόνια ασφάλισης όπως ορίζεται από τον νόμο 5078/2023 – θα μπορούν πλέον να εξαγοράσουν πλασματικά έτη προκειμένου να συμπληρώσουν το απαιτούμενο όριο.
Η διάταξη αυτή εκτιμάται ότι θα αφορά περίπου 25.000 αυτοαπασχολούμενους και ελεύθερους επαγγελματίες, δίνοντάς τους τη δυνατότητα να κατοχυρώσουν πλήρη δικαιώματα και να εξασφαλίσουν επικουρική σύνταξη.
Αλλαγές στο εργόσημο και καταπολέμηση φοροδιαφυγής
Στο νομοσχέδιο προβλέπεται επίσης ρύθμιση για το εργόσημο, με την καθιέρωση ανώτατου πλαφόν και την υποχρεωτική πληρωμή του μέσω ηλεκτρονικής πλατφόρμας και τραπεζών. Η πρωτοβουλία αυτή έχει στόχο την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής και τη μείωση του ξεπλύματος μαύρου χρήματος που συνδέεται με τη μη νόμιμη απασχόληση.
Νέος τρόπος υπολογισμού συντάξεων – Πιο δίκαιος και ανταποδοτικός
Μία ακόμα βασική αλλαγή αφορά τον τρόπο υπολογισμού των συντάξεων. Η κυβέρνηση προωθεί τη μετάβαση σε νέο σύστημα, στο οποίο οι συντάξιμες αποδοχές, που αποτελούν τη βάση για την ανταποδοτική σύνταξη, θα αυξάνονται όχι πλέον με τον πληθωρισμό, αλλά με βάση τον δείκτη αύξησης των μισθών όλων των εργαζομένων.
Αυτή η αλλαγή αναμένεται να αυξήσει το ύψος των συντάξεων, καθώς σε κανονικές συνθήκες η αύξηση των μισθών κινείται πάνω από τον πληθωρισμό. Για παράδειγμα, αν το 2024 ο δείκτης μισθών ανέβηκε κατά 3,5%, τότε αυτό το ποσοστό θα ληφθεί υπόψη για τον υπολογισμό της ανταποδοτικής σύνταξης των αποχωρούντων το 2025.
Επίλυση ζητήματος συντάξεων χηρείας στον ιδιωτικό τομέα
Ιδιαίτερη σημασία έχει η πρόβλεψη για τη ρύθμιση των συντάξεων χηρείας στον ιδιωτικό τομέα, όπου παρατηρούνται αδικίες και εκκρεμότητες από το 2016. Σύμφωνα με τη νομοθεσία, μετά την πρώτη τριετία από την καταβολή της σύνταξης χηρείας, το ποσοστό της μειώνεται από 70% σε 35% αν ο δικαιούχος εργάζεται ή λαμβάνει δική του σύνταξη. Ωστόσο, η εφαρμογή αυτής της διάταξης έχει μείνει σε εκκρεμότητα για πάνω από 60.000 δικαιούχους στον ιδιωτικό τομέα.
Για την αντιμετώπιση των οικονομικών επιπτώσεων αυτής της μείωσης, το υπουργείο Εργασίας εξετάζει δύο λύσεις: είτε να δίνεται η δυνατότητα στον δικαιούχο να επιλέγει ποια σύνταξη θα μειωθεί κατά 50%, ώστε να επιλέγεται η μικρότερη, είτε η περικοπή να αφορά αποκλειστικά την εθνική σύνταξη (436,40 ευρώ), διατηρώντας ανέπαφη την αναλογική.
Ενιαίος κανονισμός παροχών – Περιορισμός γενναιόδωρων παροχών
Τέλος, το νομοσχέδιο θα περιλαμβάνει και την εφαρμογή ενιαίου κανονισμού παροχών σε χρήμα για όλα τα ταμεία που έχουν ενταχθεί στον ΕΦΚΑ. Ως ενιαίος φορέας, ο ΕΦΚΑ οφείλει να θεσπίσει κοινές και ίδιες παροχές για όλους τους ασφαλισμένους του.
Με τον νέο κανονισμό, οι μέχρι σήμερα «γενναιόδωρες» παροχές, που παραμένουν ακόμα σε αρκετά πρώην ταμεία, θα περιοριστούν και θα προσαρμοστούν σε πιο ισορροπημένα επίπεδα, κοντά στις παροχές του ΙΚΑ. Αυτή η ρύθμιση θα επηρεάσει σημαντικό αριθμό συνταξιούχων και ασφαλισμένων, μειώνοντας προνόμια, ειδικά σε παροχές ασθένειας, μητρότητας, εργατικού ατυχήματος, αναπηρίας και έξοδα κηδείας.
