Νέα μελέτη αποκαλύπτει ότι ο Τιτάνας, ο μεγαλύτερος δορυφόρος του Κρόνου, διαθέτει «παγωμένη, ημιρευστή στρώση κάτω από την επιφάνειά του, η οποία θα μπορούσε ενδεχομένως να φιλοξενεί εξωγήινη ζωή. Η ανακάλυψη βασίζεται στην ανάλυση δεδομένων που συλλέχθηκαν από το διαστημικό σκάφος Cassini, το οποίο ολοκλήρωσε περισσότερες από 100 στοχευμένες διέλευσεις κοντά στον Τιτάνα.

Οι επιστήμονες της NASA και του Πανεπιστημίου της Ουάσινγκτον επισημαίνουν ότι η μακρινή αυτή σεληνιακή σφαίρα διαθέτει μια «ημιρευστή στρώση πάγου υπό υψηλή πίεση», παρόμοια με το λιώσιμο των πάγων στην Αρκτική, που θα μπορούσε να κρύβει εξωγήινη ζωή. Η ανακάλυψη αυτή αλλάζει και τις προηγούμενες εκτιμήσεις, καθώς ο Τιτάνας ενδέχεται να μην διαθέτει υγρό ωκεανό τύπου «waterworld» κάτω από την παγωμένη επιφάνειά του, όπως πιστευόταν.

«Αντί για έναν ανοιχτό ωκεανό όπως έχουμε εδώ στη Γη, πιθανότατα πρόκειται για κάτι περισσότερο σαν τους πάγους της Αρκτικής ή υδροφόρους ορίζοντες», εξηγεί ο καθηγητής Μπαπτίστ Ζουρνό από το Πανεπιστήμιο της Ουάσινγκτον, ένας από τους συγγραφείς της μελέτης. «Αυτό έχει επιπτώσεις για το είδος της ζωής που μπορεί να βρούμε, τη διαθεσιμότητα θρεπτικών συστατικών, ενέργειας και άλλα», συμπλήρωσε.

Με διάμετρο περίπου 5.150 χιλιόμετρα, ο Τιτάνας περιγράφεται από τη NASA ως ένας παγωμένος κόσμος με επιφάνεια εντελώς καλυμμένη από χρυσή ομιχλώδη ατμόσφαιρα. Πρόκειται για τον μόνο γνωστό τόπο στο ηλιακό μας σύστημα που διαθέτει κύκλο υγρών παρόμοιο με της Γης: βροχή από σύννεφα, ροή σε λίμνες και θάλασσες και εξάτμιση πίσω στον ουρανό, σύμφωνα με την Daily Mail.

Το διαστημικό σκάφος Cassini εκτοξεύτηκε από το Κέιπ Κανάβεραλ της Φλόριντα τον Οκτώβριο του 1997 και πέρασε δύο δεκαετίες παρατηρώντας τον Κρόνο και τους δορυφόρους του. Καθώς ο Τιτάνας κινούνταν γύρω από τον Κρόνο σε ελλειπτική τροχιά, οι επιστήμονες παρατήρησαν ότι άλλαζε σχήμα ανάλογα με τη θέση του σε σχέση με τον Κρόνο. Το 2008, οι ερευνητές είχαν προτείνει ότι ο Τιτάνας πρέπει να διαθέτει έναν τεράστιο υπόγειο ωκεανό για να επιτρέπει τόσο σημαντική «διαστολή και συμπίεση».

«Η παραμόρφωση που ανιχνεύσαμε κατά την αρχική ανάλυση των δεδομένων του Cassini θα μπορούσε να ήταν συμβατή με έναν παγκόσμιο ωκεανό», δήλωσε ο καθηγητής Ζουρνό. «Αλλά τώρα γνωρίζουμε ότι αυτή η εικόνα δεν είναι πλήρης».

Στη νέα μελέτη, οι επιστήμονες επανεξέτασαν τα δεδομένα ακτινοβολίας που απέκτησε το Cassini χρησιμοποιώντας βελτιωμένες σύγχρονες τεχνικές. Ανακάλυψαν ότι η μεταβολή του σχήματος του Τιτάνα, ή αλλιώς «κάμψη», συμβαίνει περίπου 15 ώρες μετά την κορύφωση της βαρυτικής έλξης του Κρόνου. Αυτή η χρονική καθυστέρηση επέτρεψε στους επιστήμονες να εκτιμήσουν την ενέργεια που απαιτείται για την αλλαγή του σχήματος, καταλήγοντας σε συμπεράσματα για το εσωτερικό της σελήνης.

Ουσιαστικά, η ποσότητα ενέργειας που χάνεται στον Τιτάνα ήταν «πολύ μεγάλη», πολύ μεγαλύτερη από ό,τι θα παρατηρούσε κανείς σε έναν παγκόσμιο υγρό ωκεανό. «Αυτό ήταν το στοιχείο που έδειχνε ότι το εσωτερικό του Τιτάνα διαφέρει από ό,τι είχαν δείξει προηγούμενες αναλύσεις», εξηγεί ο συγγραφέας της μελέτης Φλάβιο Πετρίκα της NASA.

Σύμφωνα με τη μελέτη, η παγωμένη επιφάνεια του Τιτάνα κρύβει περισσότερο πάγο που παραχωρεί τη θέση του σε κοιλότητες με νερό από λιωμένο πάγο κοντά στον βραχώδη πυρήνα. Το μοντέλο που προτείνεται στο άρθρο της μελέτης, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Nature, περιλαμβάνει περισσότερη ημιρευστή μάζα πάγου και πολύ λιγότερο υγρό νερό απ’ ό,τι θεωρείτο προηγουμένως.

Η ανακάλυψη της ημιρευστής στρώσης στον Τιτάνα έχει «ενθαρρυντικές επιπτώσεις» για την αναζήτηση ζωής πέρα από το ηλιακό μας σύστημα, καθώς διευρύνει το φάσμα των περιβαλλόντων που θεωρούνται κατοικήσιμα. Αν και η ιδέα ενός υγρού ωκεανού στον Τιτάνα ήταν ενδεικτική για πιθανή ζωή, οι ερευνητές πιστεύουν ότι τα νέα ευρήματα ίσως αυξήσουν τις πιθανότητες να την ανακαλύψουν.

Οι αναλύσεις δείχνουν ότι οι κοιλότητες με γλυκό νερό στον Τιτάνα θα μπορούσαν να φτάσουν τους 20°C, θερμοκρασία ιδανική για ανάπτυξη ζωής όπως στη Γη. Τα διαθέσιμα θρεπτικά συστατικά θα ήταν πιο συγκεντρωμένα σε μικρό όγκο νερού σε σύγκριση με έναν ανοιχτό ωκεανό, κάτι που θα μπορούσε να διευκολύνει την ανάπτυξη απλών οργανισμών.

Περισσότερα στοιχεία για την κατοικησιμότητα του Τιτάνα αναμένεται να προκύψουν μετά την αποστολή Dragonfly της NASA, η οποία έχει προγραμματιστεί για εκτόξευση τον Ιούλιο του 2028. Το σκάφος προσγείωσης θα φτάσει στον Τιτάνα το 2034, μετά από ταξίδι έξι ετών.

Οι επιστήμονες συνεχίζουν να αξιοποιούν τα πλούσια δεδομένα του Cassini, το οποίο έμεινε ενεργό για σχεδόν 20 χρόνια, έως τον Σεπτέμβριο του 2017, όταν κατευθύνθηκε σκόπιμα στην ανώτερη ατμόσφαιρα του Κρόνου, λόγω εξάντλησης καυσίμου. Το 2019, δεδομένα από το Cassini αποκάλυψαν ότι μια λίμνη στον Τιτάνα είναι πλούσια σε μεθάνιο και βάθους περίπου 90 μέτρων.