Για αιώνες, τα μυστικά της έμεναν θαμμένα στα βάθη μιας γαλλικής βιβλιοθήκης. Όμως τώρα, κωδικοποιημένα μηνύματα που είχε γράψει η Μαρία, βασίλισσα της Σκωτίας, αποκωδικοποιήθηκαν για πρώτη φορά ύστερα από περισσότερους από τέσσερις αιώνες, χάρη σε μια ομάδα τριών ερασιτεχνών αποκρυπτογράφων από τη Γερμανία, το Ισραήλ και την Ιαπωνία.

Το περιεχόμενο των σημειωμάτων, που είχαν σταλεί στον Γάλλο πρέσβη, αποκαλύφθηκε και συνδέθηκε με τη βασίλισσα Στιούαρτ μέσω σύγχρονου λογισμικού κρυπτοανάλυσης. Στις επιστολές της, η Μαρία παραπονιόταν για πονοκεφάλους, αύξηση βάρους και τη δυστυχία της που ήταν περιορισμένη στα ιδιαίτερά της δωμάτια υπό την επιτήρηση των φρουρών της.

Η καχυποψία της γύρω από τον γιο της, τον μελλοντικό Ιάκωβο ΣΤ΄, αποτυπώνεται επίσης στις επιστολές, όπου γράφει: «Αν ο γιος μου επιμείνει, θα επικαλεστώ την κατάρα του Θεού εναντίον του, θα τον αποκληρώσω και θα του στερήσω κάθε δικαίωμα ως αφύσικο, αχάριστο, προδοτικό και απείθαρχο γιο».

Η κρυπτογράφηση

Τα γράμματα περιείχαν εκτενή κρυπτογραφήματα, γραμμένα πάνω σε μικροσκοπικά κομμάτια χαρτιού, με ένα σύστημα συμβόλων και κουκκίδων που είχε επινοήσει η Μαρία κατά τα χρόνια της αιχμαλωσίας της.

Ένα νέο ντοκιμαντέρ του BBC, με τίτλο The Secret Letters of Mary, Queen of Scots, παρουσιάζει πώς ο Τζορτζ Λάσρι και ο Σατόσι Τομοκίγιο ανακάλυψαν και αποκρυπτογράφησαν τις προσωπικές επιστολές της βασίλισσας. Ο Τομοκίγιο εντόπισε μια συλλογή 26 γραμμάτων, καταχωρισμένων λανθασμένα ως ιταλικής προέλευσης, τα οποία φυλάσσονταν στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας.

Όπως δήλωσε ο ίδιος: «Η αποκρυπτογράφηση μυστικών κωδίκων είναι συναρπαστική. Είναι σαν να λύνεις ένα παζλ, όπου σιγά σιγά ένα ακατανόητο κείμενο αποκτά νόημα. Όλα ήταν γραμμένα σε κώδικα».

Στο Τελ Αβίβ, ο επιστήμονας πληροφορικής, Τζορτζ Λάσρι, εντόπισε τα γράμματα διαδικτυακά και αποφάσισε να δοκιμάσει έναν νέο αλγόριθμο που είχε σχεδιάσει για την ανάλυση και αποκρυπτογράφηση ολοκληρωμένων κωδικών. Όπως ανέφερε: «Είναι λογισμικό αφιερωμένο στην αποκρυπτογράφηση ιστορικών κωδίκων και επιτρέπει όχι μόνο αριθμητική εισαγωγή αλλά και κρυπτοανάλυση. Εκείνη την εποχή δεν υπήρχαν τέτοια εργαλεία. Έπρεπε να το δημιουργήσω μόνος μου».

Ο κώδικας περιελάμβανε περίπου 200 διαφορετικά σύμβολα, τα περισσότερα από τα οποία δεν είχαν κάποιο συγκεκριμένο νόημα. Ο Λάσρι συνεργάστηκε με τον Νόρμπερτ Μπίερμαν από το Πανεπιστήμιο Τεχνών του Βερολίνου και, μαζί, οι τρεις ερευνητές ανακάλυψαν ότι ορισμένα από τα σύμβολα αποτελούσαν ένα περίπλοκο σύστημα που είχε σχεδιαστεί για να ακυρώνει το νόημα της προηγούμενης λέξης ή φράσης.

Τα τελευταία χρόνια, η ομάδα έχει εντοπίσει και άλλα γραπτά της Μαρίας, αποκαλύπτοντας συνολικά 50 άγνωστες μέχρι σήμερα επιστολές, που αριθμούν σχεδόν 50.000 λέξεις.

Η αιχμαλωσία

Η Μαρία ήταν αιχμάλωτη της εξαδέλφης της, βασίλισσας Ελισάβετ, αφού αναγκάστηκε να διαφύγει από τη Σκωτία. Ο γιος της, Ιάκωβος ΣΤ΄, τον οποίο είχε δει για τελευταία φορά ως βρέφος, πλησίαζε στην εφηβεία και η ίδια ήλπιζε να εξασφαλίσει την ελευθερία της μέσω της λεγόμενης «πρότασης της ένωσης», με την οποία θα παραιτούνταν από τις διεκδικήσεις της στον αγγλικό θρόνο, προκειμένου να κυβερνήσει μαζί με τον γιο της.

Ωστόσο, παρά τις προσεκτικές της προσπάθειες για κωδικοποίηση και τις μυστικές αποστολές γραμμάτων, σχεδόν τίποτα από όσα έγραφε δεν έμενε μακριά από τα μάτια των κατασκόπων. Όλα της τα γράμματα διαβάζονταν από πράκτορες και αποστέλλονταν στον Γάλλο πρέσβη.

Όπως αναφέρει η Daily Mail, όταν αυτό αποκαλύφθηκε στη δίκη της, η Μαρία καταρρακώθηκε, καθώς τα ίδια της τα λόγια στράφηκαν εναντίον της και αποτέλεσαν τη βάση για την καταδίκη και εκτέλεσή της.