Η εικόνα είναι γνώριμη σε πολλές οικογένειες (και στην Ελλάδα): παιδιά που ζουν στις ΗΠΑ, αφού αποφοιτήσουν από το Πανεπιστήμιο, αντί να ξεκινήσουν τη δική τους ζωή, επιστρέφουν στο παιδικό τους δωμάτιο. Και δεν πρόκειται για μεμονωμένες περιπτώσεις, αλλά για μια τάση που εντείνεται.
Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, περίπου 1,5 εκατομμύριο περισσότεροι νέοι κάτω των 35 ετών ζουν σήμερα με τους γονείς τους σε σχέση με πριν από μια δεκαετία – μια αύξηση της τάξης του 6,3%, ποσοστό υπερδιπλάσιο από την γενική αύξηση του πληθυσμού στην ίδια ηλικιακή ομάδα.
Η βασική αιτία είναι οικονομική: η απόκτηση ανεξαρτησίας, είτε μέσω ενοικίου είτε μέσω ιδιοκατοίκησης, έχει καταστεί σχεδόν απαγορευτική. Τα ενοίκια στις μεγάλες πόλεις αυξάνονται σταθερά κατά 4% ετησίως, ενώ οι μισθοί των νέων εργαζομένων μόλις κατά 0,6%. Οι διαφορές αυτές καθιστούν δύσκολη τη μετάβαση στην ενήλικη ζωή με τους δικούς της όρους.
Η κατάσταση είναι ακόμη πιο αποθαρρυντική για όσους ονειρεύονται να αποκτήσουν δικό τους σπίτι. Την τελευταία δεκαετία, η μέση τιμή κατοικίας στις ΗΠΑ έχει σχεδόν διπλασιαστεί, ξεπερνώντας τις 400.000 δολάρια. Ως αποτέλεσμα, ο μέσος όρος ηλικίας για την αγορά πρώτου σπιτιού έχει αυξηθεί από τα 31 στα 38 έτη.
Όπως αναφέρει το Reuters, οι ελλείψεις στη διαθέσιμη κατοικία είναι κρίσιμος παράγοντας. Η ζήτηση ξεπερνά κατά πολύ την προσφορά, ιδιαίτερα σε ελκυστικές αστικές περιοχές, όπως η Νέα Υόρκη και το Σαν Φρανσίσκο. Οι αυστηρές πολεοδομικές και χωροταξικές ρυθμίσεις εμποδίζουν την ανάπτυξη νέων κατοικιών, ενώ συχνά οι αντιδράσεις των κατοίκων μπλοκάρουν νέα έργα.
Μια διαφορετική προσέγγιση υιοθέτησε το Όστιν του Τέξας. Εκεί, η απλοποίηση των πολεοδομικών διαδικασιών είχε ως αποτέλεσμα την κατακόρυφη αύξηση της οικοδομικής δραστηριότητας και, κατά συνέπεια, τη μείωση των ενοικίων κατά 10% μέσα σε ένα χρόνο και έως 22% μέσα σε δύο. Το Όστιν έχει σήμερα αισθητά χαμηλότερα ποσοστά νέων που ζουν με τους γονείς τους, σε σχέση με άλλες μεγάλες πόλεις των ΗΠΑ.
Η συγκατοίκηση με τους γονείς: Ευκαιρία ή εμπόδιο;
Δεν είναι όλα αρνητικά. Το να μένει κανείς με τους γονείς του σημαίνει, συχνά, χαμηλότερο ή και καθόλου ενοίκιο, κάτι που επιτρέπει μεγαλύτερη αποταμίευση και ταχύτερη προετοιμασία για την αγορά πρώτης κατοικίας. Όντως, στις ΗΠΑ παρατηρείται μικρή αύξηση στην ιδιοκατοίκηση ατόμων 25-34 ετών από το 2016 και μετά.
Από την άλλη, υπάρχουν και συνέπειες στην κοινωνική ζωή. Η παραμονή στο πατρικό μπορεί να αποθαρρύνει τη δημιουργία νέων γνωριμιών και σχέσεων. Αυτό ενδέχεται να εξηγεί, εν μέρει, την τάση των Αμερικανών να παντρεύονται και να κάνουν παιδιά σε όλο και μεγαλύτερη ηλικία – κάτι που επηρεάζει την ψυχική υγεία και την αίσθηση εξέλιξης στη ζωή.
Ένα άλλο πιθανό αποτέλεσμα είναι η χαμηλότερη εργασιακή ικανοποίηση. Πολλοί νέοι, ζώντας σε περιοχές μακριά από τα κέντρα επαγγελματικής δραστηριότητας, καταλήγουν να εργάζονται σε τομείς που δεν σχετίζονται με τις σπουδές ή τα ενδιαφέροντά τους.
Η στεγαστική κρίση δεν πλήττει μόνο τους νέους. Επηρεάζει την παραγωγικότητα, την καινοτομία και, μακροπρόθεσμα, ακόμη και τη βιωσιμότητα του κοινωνικού κράτους. Αν οι νέοι αργούν να δημιουργήσουν οικογένειες, η γήρανση του πληθυσμού μπορεί να προκαλέσει ελλείμματα σε συνταξιοδοτικά και ασφαλιστικά ταμεία.
Μια λύση θα μπορούσε να είναι η απελευθέρωση της οικοδομικής δραστηριότητας σε περιοχές όπου υπάρχει ζήτηση για εργασία και κατοικία. Η μείωση των γραφειοκρατικών εμποδίων θα μπορούσε να οδηγήσει σε περισσότερα σπίτια, χαμηλότερα ενοίκια και ευκολότερη μετάβαση στην ανεξαρτησία.
Σε τελική ανάλυση, το υψηλό κόστος στέγασης λειτουργεί ως εμπόδιο για την ενηλικίωση. Αν η κοινωνία θέλει τους νέους οικονομικά αυτόνομους και κοινωνικά ενεργούς, θα πρέπει να τους δώσει και τις αντίστοιχες δυνατότητες, καταλήγει το Reuters.
