Το Ιράν φέρεται να εκτέλεσε δι’ απαγχονισμού το Σάββατο έξι κρατουμένους, τους οποίους το καθεστώς κατηγόρησε ότι πραγματοποίησαν φονικές επιθέσεις στη νοτιοδυτική, πλούσια σε πετρέλαιο, περιοχή της χώρας εκ μέρους του Ισραήλ.
Πρόκειται για το πιο πρόσφατο κύμα εκτελέσεων, το οποίο -σύμφωνα με οργανώσεις για την προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων- έχoυν φτάσει σε επίπεδα που δεν έχουν παρατηρηθεί εδώ και δεκαετίες.
Οι πληροφορίες για τις εκτελέσεις μεταδόθηκαν από το ΝΒCnews, καθώς και από το ιρανικό πρακτορείο ειδήσεων Mizan.
Ένας έβδομος κρατούμενος, που κατηγορούνταν για τη δολοφονία σουνίτη ιερωμένου το 2009 και για άλλα εγκλήματα, εκτελέστηκε στην επαρχία του Κουρδιστάν.
Οι εκτελέσεις αυτές είναι επακόλοθο του 12ήμερου πολέμου Ιράν–Ισραήλ τον Ιούνιο, ο οποίος ολοκληρώθηκε με τη δέσμευση της Τεχεράνης ότι θα πλήξει τους εχθρούς της τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό.
Σύμφωνα με τη Διεθνή Αμνηστία, οι ιρανικές αρχές έχουν ήδη εκτελέσει περισσότερους από 1.000 ανθρώπους το 2025 — τον υψηλότερο ετήσιο αριθμό που έχει καταγράψει η οργάνωση εδώ και τουλάχιστον 15 χρόνια.
Το Ιράν ισχυρίστηκε ότι οι έξι άνδρες με διασυνδέσεις στο Ισραήλ σκότωσαν αστυνομικούς και μέλη των δυνάμεων ασφαλείας, ενώ οργάνωσαν βομβιστικές επιθέσεις σε διάφορα σημεία γύρω από την πόλη Χοραμσάχρ, στην ταραχώδη επαρχία Χουζεστάν. Η κρατική τηλεόραση μετέδωσε πλάνα ενός εκ των ανδρών να μιλά για τις επιθέσεις, λέγοντας πως ήταν «η πρώτη φορά που οι λεπτομέρειες δημοσιοποιούνται».
Η κουρδική οργάνωση «Hengaw Organization for Human Rights» υποστήριξε ότι οι έξι ήταν στην πραγματικότητα Άραβες πολιτικοί κρατούμενοι, που είχαν συλληφθεί κατά τη διάρκεια των διαδηλώσεων του 2019. Σύμφωνα με τη Hengaw, το Ιράν τους κατηγόρησε για δεσμούς με το «Αραβικό Κίνημα Αγώνα για την Απελευθέρωση του Αχβάζ», μια αποσχιστική ομάδα που έχει κατηγορηθεί για επιθέσεις σε πετρελαιαγωγούς και άλλους στόχους της περιοχής.
«Ομολογίες» υπό πίεση και βασανιστήρια
Η οργάνωση τόνισε ότι οι άνδρες βασανίστηκαν και εξαναγκάστηκαν να προβούν σε τηλεοπτικές «ομολογίες» υπό πίεση.
Ο έβδομος κρατούμενος, Σαμάν Μοχαμαντί Κιγιαρέχ, Κούρδος στην καταγωγή, καταδικάστηκε για τη δολοφονία του Μαμουστά Σεΐχ αλ-Ισλάμ, σουνίτη κληρικού προσκείμενου στην κυβέρνηση, στην κουρδική πόλη Σανατζάτ το 2009.
Ακτιβιστές αμφισβήτησαν την υπόθεσή του, επισημαίνοντας ότι ήταν μόλις 15 ή 16 ετών όταν έγινε η δολοφονία, συνελήφθη στα 19 και κρατούνταν για περισσότερο από μία δεκαετία πριν την εκτέλεσή του. Η καταδίκη του, όπως είπαν, βασίστηκε σε ομολογίες που αποσπάστηκαν υπό βασανιστήρια — πρακτική που, σύμφωνα με οργανώσεις δικαιωμάτων, χρησιμοποιείται συστηματικά από τα ιρανικά δικαστήρια.
«Δραματική κλιμάκωση που παραβιάζει το διεθνές δίκαιο»
Ο αριθμός των εκτελέσεων από το κράτος έχει αυξηθεί ραγδαία από τότε που ο πρόεδρος Μασούντ Πεζεσκιάν ανέλαβε καθήκοντα τον Ιούλιο του 2024. Τουλάχιστον 975 άνθρωποι εκτελέστηκαν το 2024, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΗΕ. Ο Πεζεσκιάν λογοδοτεί στον ανώτατο ηγέτη Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, ο οποίος έχει τον απόλυτο έλεγχο στη χώρα.
Το Ιράν εκτελεί κρατούμενους με ρυθμούς που δεν έχουν παρατηρηθεί από το 1988, όταν είχαν εκτελεστεί χιλιάδες άτομα στο τέλος του πολέμου Ιράν–Ιράκ.
Ανεξάρτητοι ειδικοί του ΟΗΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα έχουν κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου για τον τεράστιο αριθμό εκτελέσεων, κάνοντας λόγο για «δραματική κλιμάκωση που παραβιάζει το διεθνές δίκαιο για τα ανθρώπινα δικαιώματα», σύμφωνα με πρόσφατη ανακοίνωση του Γραφείου του Ύπατου Αρμοστή του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα.
«Με μέσο όρο πάνω από εννέα απαγχονισμούς την ημέρα τις τελευταίες εβδομάδες, το Ιράν φαίνεται να διεξάγει εκτελέσεις σε βιομηχανική κλίμακα, που αψηφούν κάθε αποδεκτό πρότυπο προστασίας ανθρωπίνων δικαιωμάτων», ανέφερε ο οργανισμός.
