Οι Ηνωμένες Πολιτείες υπέγραψαν συμβόλαιο ύψους 3,9 δισεκατομμυρίων δολαρίων με την Boeing το 2018 για την κατασκευή δύο αεροσκαφών που θα χρησιμοποιούνταν ως Air Force One. Ωστόσο, μια σειρά από καθυστερήσεις έφεραν το έργο πολύ πίσω από την προθεσμία παράδοσης του 2024, πιθανόν και πέραν της δεύτερης θητείας του Τραμπ.
Έτσι, ο Τραμπ αναγκαζόταν να ταξιδεύει με τα ίδια παλιά αεροσκάφη που μετέφεραν τον πρόεδρο Τζορτζ Μπους τον Πρεσβύτερο πριν από 35 χρόνια. Δεν επρόκειτο μόνο για λόγους ματαιοδοξίας. Τα αεροσκάφη αυτά, τα οποία πλέον δεν κατασκευάζονται, απαιτούν εκτενή συντήρηση και συχνές επισκευές, ενώ πολιτικοί και από τα δύο κόμματα εδώ και πάνω από μία δεκαετία ζητούν την αντικατάστασή τους.
Ο Τραμπ, ωστόσο, ήθελε ένα νέο αεροσκάφος όσο βρισκόταν ακόμη στην εξουσία. Αλλά πώς;
«Είμαστε οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής», δήλωσε αυτόν τον μήνα. «Πιστεύω ότι πρέπει να έχουμε το πιο εντυπωσιακό αεροπλάνο».
Σύμφωνα με τους nytimes η ιστορία για το πώς η κυβέρνηση Τραμπ αποφάσισε να αποδεχτεί ένα πολυτελές Boeing 747-8 ως δωρεά από το Κατάρ, ώστε να χρησιμοποιηθεί ως Air Force One, περιλαμβάνει εβδομάδες μυστικού συντονισμού ανάμεσα στην Ουάσινγκτον και τη Ντόχα. Το Πεντάγωνο και το στρατιωτικό γραφείο του Λευκού Οίκου κινητοποιήθηκαν άμεσα, ενώ καθοριστικό ρόλο έπαιξε ο απεσταλμένος του Τραμπ για τη Μέση Ανατολή, Στίβεν Γουίτκοφ.
Λίγο μετά την ανάληψη των καθηκόντων του, αξιωματούχοι του στρατού άρχισαν να εξετάζουν την αγορά ενός προσωρινού αεροσκάφους για τον πρόεδρο, καθώς η Boeing καθυστερούσε. Όμως στις 11 Μαΐου, ο Τραμπ ανακοίνωσε μέσω κοινωνικών δικτύων ότι το Κατάρ θα προσφέρει το αεροσκάφος, χαρακτηρίζοντάς το ως «ΔΩΡΟ».
Ωστόσο, παραμένουν ερωτήματα σχετικά με το κατά πόσον η συμφωνία, που δεν έχει ακόμη υπογραφεί, είναι οικονομικά βιώσιμη, δεδομένων των εξόδων αναβάθμισης του αεροσκάφους ώστε να πληροί τις προδιαγραφές ενός προεδρικού μέσου, καθώς και το κόστος λειτουργίας του. Υπάρχουν επίσης αμφιβολίες για το αν το αεροσκάφος θα είναι έτοιμο να χρησιμοποιηθεί από τον Τραμπ πριν το τέλος της δεύτερης θητείας του.
Το σχέδιο δέχτηκε κριτική τόσο από Δημοκρατικούς όσο και από Ρεπουμπλικάνους στο Κογκρέσο, καθώς και από νομικούς ειδικούς σε θέματα δεοντολογίας, που υποστήριξαν πως πρόκειται για δωροδοκία ή απόπειρα του Κατάρ να αποκτήσει επιρροή στην κυβέρνηση Τραμπ.
Παραμένει ασαφές πώς ένα σχέδιο που αρχικά προέβλεπε αγορά του αεροσκάφους από το Κατάρ μετατράπηκε σε πρόταση δωρεάς.
Το Κατάρ αρνείται ότι πρόκειται για μέρος καμπάνιας επιρροής, ενώ ο Τραμπ δηλώνει ότι δεν θα χρησιμοποιήσει το αεροσκάφος μετά την αποχώρησή του από την εξουσία. Ορισμένα στοιχεία των προσπαθειών απόκτησης του αεροσκάφους είχαν ήδη δημοσιοποιηθεί από το CNN.
Σύμφωνα με συνεντεύξεις με 14 άτομα που ενεπλάκησαν ή είχαν γνώση της διαδικασίας, η αναζήτηση ξεκίνησε όταν το Στρατιωτικό Γραφείο του Λευκού Οίκου συνεργάστηκε με την Boeing και το Πεντάγωνο για να καταρτίσουν κατάλογο με όλα τα διαθέσιμα μεταχειρισμένα 747 που είχαν διαρρύθμιση VIP, ώστε να μπορούν να τροποποιηθούν γρήγορα.
Υπήρχαν μόνο οκτώ τέτοια αεροσκάφη στον κόσμο. Ένα από αυτά ήταν ένα διώροφο Boeing 747-8 του Κατάρ, το οποίο η χώρα προσπαθούσε να πουλήσει εδώ και χρόνια, χωρίς επιτυχία.
Το διαφημιστικό φυλλάδιο του αεροσκάφους περιλάμβανε λεπτομέρειες πολυτέλειας: υφάσματα υψηλής ποιότητας στο υπνοδωμάτιο, δέρμα και ξύλινες επενδύσεις εξαιρετικής αισθητικής και ένα μπάνιο που περιγραφόταν ως «σχεδόν έργο τέχνης».
Το ίδιο μοντέλο αεροσκάφους είχε δοθεί ως δώρο από τον εμίρη του Κατάρ στην Τουρκία το 2018, ως ένδειξη στήριξης προς τον πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, που είχε ταχθεί υπέρ του Κατάρ όταν απομονώθηκε διπλωματικά από τις γειτονικές χώρες.
Αλλά το δεύτερο 747 του Κατάρ ήταν ακόμη διαθέσιμο προς πώληση.
Ο Γουίτκοφ, παλιός φίλος του Τραμπ από τα χρόνια του στη Νέα Υόρκη, είχε στενές σχέσεις με το Κατάρ, η κρατική επενδυτική αρχή της χώρας τον είχε διασώσει το 2023 όταν μια επένδυση του στο Central Park South κατέρρευσε.
Έτσι, ο Γουίτκοφ επικοινώνησε με τους Καταρινούς για το αεροπλάνο.
Έρωτας με την πρώτη ματιά
Μέχρι τα μέσα Φεβρουαρίου, το Κατάρ είχε συμφωνήσει να στείλει το αεροσκάφος στη Φλόριντα, ώστε ο Τραμπ να το δει από κοντά ενώ βρισκόταν στο θέρετρό του Mar-a-Lago.
Το αεροσκάφος προσγειώθηκε το Σάββατο 15 Φεβρουαρίου στο West Palm Beach, σύμφωνα με τα στοιχεία πτήσης. Ο Τραμπ μετέβη στο αεροδρόμιο γύρω στις 10 το πρωί για να δει το αεροπλάνο που κάποτε είχε χρησιμοποιήσει η βασιλική οικογένεια του Κατάρ.
Το πάνω κατάστρωμα περιλαμβάνει σαλόνι και κέντρο επικοινωνιών, ενώ το κύριο υπνοδωμάτιο μπορεί να μετατραπεί σε ιατρική μονάδα με παροχή οξυγόνου. Υπήρχε και τμήμα με 12 καθίσματα business class για το προσωπικό.
«Είναι ένα θηρίο», δήλωσε ο αεροναυπηγός Μαρκ Φόλκροντ. «Η Boeing έφτιαξε ένα υπέροχο αεροπλάνο – είναι ένα κλασικό VIP κομμάτι».
Αλλά τα αεροπλάνα αυτά έχουν περιορισμένο κοινό. «Ίσως να βρεις εκείνον τον έναν που έχει τεράστιο εγώ και θέλει να πετάει με κάτι τέτοιο».
Ακόμη και η μεταφορά του αεροσκάφους στις ΗΠΑ για να το δει ο Τραμπ ήταν εξαιρετικά δαπανηρή, αφού κόστισε περίπου 1 εκατομμύριο δολάρια με ναυλωμένη πτήση.
Ο Λευκός Οίκος άφησε να εννοηθεί τότε πως ο σκοπός της επίσκεψης του Τραμπ στο καταριανό αεροσκάφος ήταν να ασκήσει πίεση στην Boeing να επισπεύσει την κατασκευή των νέων Air Force One.
Αλλά για τον Τραμπ, ήταν ξεκάθαρα έρωτας με την πρώτη ματιά. Στην επιστροφή του στην Ουάσινγκτον, μιλούσε σαν να είχε ήδη εξασφαλίσει το αεροσκάφος. Ένα νέο βάψιμο και μερικές αναβαθμίσεις, πίστευε, θα ήταν αρκετά για να το χρησιμοποιήσει μέσα σε έναν χρόνο.
Οι συνομιλίες για την απόκτησή του εντάθηκαν.
«Δώρο, δωρεάν»
Όταν ο Τραμπ επισκέφθηκε το αεροπλάνο στις 15 Φεβρουαρίου, οι συζητήσεις είχαν αλλάξει: πλέον μιλούσαν για δωρεά, όχι αγορά. Αυτό εξέπληξε τους αξιωματούχους της Πολεμικής Αεροπορίας, οι οποίοι δήλωσαν πως ποτέ δεν πρότειναν να δοθεί δωρεάν το αεροσκάφος.
Ορισμένοι αξιωματούχοι της κυβέρνησης είπαν ότι το Κατάρ συμφώνησε με την ιδέα της δωρεάς όταν προτάθηκε. Άλλοι υποστήριξαν ότι το Κατάρ απλώς έδειξε προθυμία, ενώ η πλευρά του Κατάρ φέρεται να πίστευε πως θα το πουλούσε.
Η αμερικανική στρατιωτική βάση Al Udeid στο Κατάρ είναι κρίσιμη για τις ΗΠΑ και η σχέση των δύο χωρών είναι ήδη στενή. Το Κατάρ έχει επενδύσει πάνω από 8 δισ. δολάρια εκεί και ετοιμάζεται να δαπανήσει άλλα 10 δισ., όπως ανακοίνωσε ο Τραμπ.
Ο Γουίτκοφ έχει στενούς δεσμούς με το Κατάρ και ο πρωθυπουργός της χώρας παραβρέθηκε στον γάμο του γιου του.
Ηθικά και πρακτικά εμπόδια
Η είδηση περί δωρεάς προκάλεσε σάλο. Το αεροσκάφος θα ήταν μία από τις μεγαλύτερες ξένες δωρεές στην ιστορία των ΗΠΑ για χρήση από έναν συγκεκριμένο πρόεδρο, χωρίς έγκριση του Κογκρέσου.
Ο Τραμπ υποστήριξε ότι πρόκειται για δωρεά προς το υπουργείο Άμυνας και ότι μετά τη θητεία του θα δοθεί στη βιβλιοθήκη του, όπως συνέβη με παλαιότερα προεδρικά αεροσκάφη.
Ωστόσο, η ανακατασκευή του αεροσκάφους είναι δύσκολη και δαπανηρή. Για να μετατραπεί σε Air Force One, απαιτείται εξοπλισμός ασφαλείας, συστήματα επικοινωνίας, και προστασία από επιθέσεις με κόστος τουλάχιστον 1 δισ. δολάρια.
Ο Φόλκροντ είπε πως η αναβάθμιση του αεροσκάφους θα πάρει χρόνια και το χρονοδιάγραμμα ξεπερνά το 2027.
«Είναι γελοίο», δήλωσε, συμπληρώνοντας ότι «είναι καλύτερη επένδυση να ολοκληρώσουν τα ήδη υπάρχοντα αεροσκάφη της Boeing. Αυτό έχει περισσότερο νόημα»
Το καταριανό αεροσκάφος βρίσκεται σήμερα στο Σαν Αντόνιο, ενώ το Κογκρέσο δεν έχει εγκρίνει καμία χρηματοδότηση για ανακατασκευή ή λειτουργία του. Εξετάζεται η ανάθεση του έργου στην L3Harris, αλλά το κόστος παραμένει άγνωστο.
Ο Τραμπ θα μπορούσε να παραιτηθεί από κάποιες απαιτήσεις ασφαλείας, αλλά ειδικοί λένε ότι αυτό θα ήταν σοβαρό λάθος, αφού το Air Force One αποτελεί κρίσιμο εργαλείο άμυνας σε περίοδο πολέμου.
