Το πρόβλημα της ανεξέλεγκτης και πολλές φορές παράνομης αλιείας στη χώρα μας επιχειρεί να επιλύσει το νέο νομοσχέδιο που καταθέτει στη Βουλή ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης Κώστας Τσιάρας. Καταρχάς, να σημειωθεί ότι πρόκειται για μια εκτενή δέσμη μέτρων που δεν αφορά μόνο την αλιεία, αλλά συνολικά τον αγροδιατροφικό τομέα, με αλλαγές στην εκπαίδευση, στον έλεγχο φαρμάκων, αλλά και στη λειτουργία οργανισμών όπως ο ΕΛΓΟ – ΔΗΜΗΤΡΑ και το Γεωτεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας.
Η βασική κατεύθυνση του νομοσχεδίου είναι ξεκάθαρη: να σταματήσει η υπεραλίευση και να υπάρχει δίκαιος και αποτελεσματικός έλεγχος για όλους. Μέχρι σήμερα, η επιτήρηση της αλιείας ήταν ελλιπής. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα πολλά σκάφη να αλιεύουν χωρίς όρια ή με παράνομα εργαλεία, να μην καταγράφονται σωστά τα αλιεύματα και να μην εφαρμόζονται ενιαίοι κανόνες σε όλη τη χώρα. Το νομοσχέδιο, λοιπόν, φέρνει νέες διαδικασίες, τεχνολογικά εργαλεία και αυστηρότερες ποινές, ώστε να μπει τάξη σε ένα πεδίο που επηρεάζει όχι μόνο τους επαγγελματίες αλιείς αλλά και το ίδιο το θαλάσσιο περιβάλλον.
Ένα από τα βασικά εργαλεία που εισάγει είναι το «Ολοκληρωμένο Σύστημα Παρακολούθησης Αλιείας» (ΟΣΠΑ). Πρόκειται για μια ηλεκτρονική πλατφόρμα στην οποία θα συγκεντρώνονται όλα τα στοιχεία: άδειες αλιείας, κινήσεις και δραστηριότητες αλιευτικών σκαφών, στοιχεία για τις ζυγίσεις και τις εκφορτώσεις των ψαριών, ακόμη και δεδομένα για τις υδατοκαλλιέργειες. Με τον τρόπο αυτό, θα υπάρχει μια σαφής εικόνα για το τι πραγματικά συμβαίνει στη θάλασσα και θα μπορεί να γίνεται καλύτερος έλεγχος.
Το σχέδιο προβλέπει επίσης Μητρώο Επιθεωρητών Αλιείας και Μητρώο Αλιευτικών Παραβάσεων. Αυτό σημαίνει ότι για κάθε έλεγχο θα ακολουθούνται συγκεκριμένες και τυποποιημένες διαδικασίες, ενώ οι παραβάσεις θα καταγράφονται επίσημα. Έτσι, δεν θα υπάρχουν πια «γκρίζες ζώνες» όπου κάποιος μπορεί να παρανομήσει χωρίς συνέπειες.
Πιο ξεκάθαρες και πιο αυστηρές οι ποινές
Την ίδια ώρα, οι ποινές γίνονται πιο ξεκάθαρες και πιο αυστηρές. Για σοβαρές παραβάσεις προβλέπεται δέσμευση ή ακόμα και κατάσχεση αλιευτικών εργαλείων, σκαφών και αλιευμάτων. Ταυτόχρονα, καθιερώνονται χρηματικά πρόστιμα αλλά και ένα σύστημα μοριοδότησης των παραβατών, όπως ακριβώς ισχύει στην ευρωπαϊκή νομοθεσία. Όσοι εμπλέκονται σε παράνομη ή λαθραία αλιεία, ή τη στηρίζουν με οποιονδήποτε τρόπο, θα βρίσκονται αντιμέτωποι με αυστηρές κυρώσεις.
Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται και στην ερασιτεχνική αλιεία, η οποία μέχρι σήμερα δεν είχε επαρκές πλαίσιο. Πλέον, δημιουργούνται Μητρώα Ερασιτεχνών Αλιέων και Σκαφών Ερασιτεχνικής Αλιείας, ενώ εισάγεται υποχρέωση καταγραφής και αναφοράς των αλιευμάτων που προέρχονται από ψάρεμα για χόμπι. Η εγγραφή στα μητρώα θα είναι δωρεάν μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2026, ώστε να δοθεί χρόνος σε όλους τους ενδιαφερόμενους να ενταχθούν χωρίς οικονομική επιβάρυνση. Έτσι, το Υπουργείο φιλοδοξεί να έχει για πρώτη φορά μια καθαρή εικόνα του μεγέθους της ερασιτεχνικής αλιείας στη χώρα.
Το νομοσχέδιο δεν περιορίζεται όμως μόνο στη θάλασσα. Υπάρχουν σημαντικές ρυθμίσεις και για τις υδατοκαλλιέργειες, όπου μπαίνει τάξη σε ζητήματα μετεγκαταστάσεων και λειτουργίας, αλλά και για τον αγροδιατροφικό τομέα ευρύτερα. Επικαιροποιούνται τα διοικητικά μέτρα συμμόρφωσης και οι κυρώσεις για παραβάσεις που σχετίζονται με τα τρόφιμα, την υγεία και την προστασία των ζώων, καθώς και τη διαχείριση ζωικών υποπροϊόντων. Παράλληλα, προβλέπονται αλλαγές για την καλύτερη επαγγελματική εκπαίδευση στον τομέα του κρέατος και νέες διατάξεις για την ταξινόμηση των γεωργικών φαρμάκων.
Με αυτό το πλέγμα μέτρων, η κυβέρνηση επιδιώκει να δημιουργήσει ένα πιο δίκαιο, πιο αυστηρό και πιο σύγχρονο σύστημα ελέγχου. Το μήνυμα είναι διπλό: αφενός, προστασία των θαλάσσιων πόρων και του περιβάλλοντος, αφετέρου, στήριξη των επαγγελματιών που θέλουν να δουλεύουν με διαφάνεια και νομιμότητα. Όπως σημειώνουν πηγές του Υπουργείου, «δεν μπορεί η θάλασσα να είναι ξέφραγο αμπέλι», γι’ αυτό και οι νέοι κανόνες κρίνονται αναγκαίοι.
