Επιστημονική ομάδα στις ΗΠΑ πέτυχε μια εξέλιξη που θεωρούνταν αδύνατη: δημιούργησαν ανθρώπινα έμβρυα σε πρώιμο στάδιο, χρησιμοποιώντας γενετικό υλικό από δερματικά κύτταρα, το οποίο στη συνέχεια γονιμοποιήθηκε με σπερματοζωάρια.

Η πρωτοποριακή αυτή τεχνική, που αναπτύχθηκε στο Oregon Health and Science University, υπόσχεται να αποτελέσει λύση για εκατομμύρια ζευγάρια που αντιμετωπίζουν υπογονιμότητα λόγω ηλικίας ή ασθένειας, καθώς ως «πρώτη ύλη» μπορεί να χρησιμοποιηθεί σχεδόν οποιοδήποτε κύτταρο του σώματος.

Ο καθηγητής Σουκχράτ Μιταλίποφ, διευθυντής του κέντρου εμβρυϊκής κυτταρικής και γονιδιακής θεραπείας του Πανεπιστημίου, δήλωσε χαρακτηριστικά: «Πετύχαμε κάτι που θεωρούνταν αδύνατο».

Πώς λειτουργεί η τεχνική που θυμίζει Ντόλι

Οι επιστήμονες, ξεκινώντας το πείραμα από ένα δερματικό κύτταρο, εφάρμοσαν μια τεχνική με δύο στάδια:

  1. Αφαίρεση και Μεταμόσχευση Πυρήνα: Αφαίρεσαν τον πυρήνα (που περιέχει τον πλήρη γενετικό κώδικα) από το δερματικό κύτταρο και τον τοποθέτησαν σε ένα ωάριο δότριας, από το οποίο είχαν προηγουμένως αφαιρεθεί οι δικές του γενετικές οδηγίες. Αυτή η διαδικασία είναι παρόμοια με εκείνη που χρησιμοποιήθηκε για την κλωνοποίηση του πρώτου θηλαστικού, της Ντόλι, το 1996.
  2. Η Μιτομείωση: Διορθώνοντας τα Χρωμοσώματα: Το «νέο» ωάριο περιείχε 46 χρωμοσώματα, ενώ για τη γονιμοποίηση χρειαζόταν μόνο 23. Για να επιτευχθεί αυτό, οι ερευνητές εφάρμοσαν μια νέα διαδικασία που ονόμασαν «μιτομείωση» (mitomeiosis), πείθοντας το ωάριο να απορρίψει τα μισά του χρωμοσώματα.

Η μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο Nature Communications, κατέδειξε ότι δημιουργήθηκαν 82 λειτουργικά ωάρια, τα οποία γονιμοποιήθηκαν. Παρότι κανένα δεν αναπτύχθηκε πέραν των έξι ημερών, η απόδειξη της αρχής είναι γεγονός.
Η τεχνολογία αυτή εντάσσεται στο νέο πεδίο της δημιουργίας αναπαραγωγικών κυττάρων εκτός σώματος και υπόσχεται να αλλάξει τα δεδομένα:

  • Υπογονιμότητα: Μπορεί να δώσει λύση σε ζευγάρια που δεν έχουν βιώσιμο σπέρμα ή ωάρια, όπως γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας ή άνδρες με προβλήματα σπέρματος.
  • Ιατρικές παθήσεις: Προσφέρει ελπίδα σε άτομα που έμειναν υπογόνιμα λόγω θεραπειών για τον καρκίνο.
  • Ομόφυλα ζευγάρια: Ανοίγει τον δρόμο για ομόφυλα ζευγάρια ώστε να αποκτήσουν παιδί γενετικά συγγενικό και με τους δύο συντρόφους, καθώς μπορούν να χρησιμοποιηθούν και ανδρικά δερματικά κύτταρα για τη δημιουργία του ωαρίου.

Ωστόσο, η τεχνική απέχει ακόμη πολύ από την κλινική εφαρμογή. Έχει χαμηλό ποσοστό επιτυχίας (περίπου 9%), και η επιλογή των χρωμοσωμάτων γίνεται τυχαία, κάτι που εγκυμονεί κινδύνους. «Πρέπει να την τελειοποιήσουμε. Τελικά, νομίζω ότι εκεί θα πάει το μέλλον», δήλωσε ο καθηγητής Μιταλίποφ.