Η αγορά ακινήτων δεν παρουσιάζει ομοιογένεια και καθορίζεται από πολλαπλές ταχύτητες. Άλλες τάσεις και πρακτικές συναντάμε στη στέγαση, άλλη στην επαγγελματική στέγη. «Έχουμε φτάσει στο ταβάνι της ανόδου στις τιμές των ενοικίων στις κατοικίες, αλλά δεν υπάρχουν σπίτια», σημειώνει ο Μάνος Κρανίδης στο podcast του Newsbeast.
Ο έμπειρος πολιτικός μηχανικός, μέλος του ΔΣ και Γραμματέας Ενημέρωσης της ΠΟΜΙΔΑ, εξηγεί ποια είναι η εικόνα στη αγορά, σε ό,τι αφορά τα ενοίκια: «Σήμερα, έχουμε χαμηλή διαθεσιμότητα ποιοτικών ακινήτων, με μικρή προσφορά και μεγαλύτερη ζήτηση. Οι τιμές παραμένουν υψηλές. Θέλει πολύ καλή έρευνα αγοράς για να βρεις ένα ακίνητο. Δεν έχουμε κάποια εξέλιξη και θέλει αλλαγές για να δούμε κάποια βελτίωση». Ο κύριος Κρανίδης περιγράφει τι συμβαίνει και στα επαγγελματικά ακίνητα: «Εκεί βλέπουμε μια διαφορετική εικόνα. Έχουμε πολλαπλές ταχύτητες. Αυτά που προβάλλονται, έχουν υψηλές τιμές. Αυτά που δεν προβάλλονται, μένουν άδεια. Βλέπουμε κενά στην αγορά, ειδικά στα καταστήματα. Στα γραφεία, είναι καλύτερη η εικόνα, αλλά όχι αυτή που θα θέλαμε».
Ποια είναι η άποψη ενός παράγοντα της αγοράς για τη στέγαση και την κοινωνική πολιτική; Ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει ήδη ανακοινώσει πως αν κυβερνήσει θα δημιουργήσει ένα υπουργείο αρμόδιο αυτών των σημαντικών θεμάτων. «Είναι μια καλή ιδέα, ειδικά αν συνδυαστεί η οικογένεια με τη στέγαση. Έχουμε τα μεγαλύτερα κόστη στέγης στην Ευρώπη. Μια πρώτη κίνηση θα πρέπει να είναι η κοινωνική κατοικία. Για ευάλωτους και νέα ζευγάρια. Έγινε μια αρχή, με το πρόγραμμα “Στέγη για Νέους”. Έχουμε πολλά δημόσια ακίνητα που κάθονται. Πολλά ακίνητα μπορούν να μπουν στην αγορά, ώστε να κατέβουν και οι τιμές. Επίσης, υπάρχουν και ιδιωτικά ακίνητα κενά. Αξιοποίηση κενών κτηρίων, κοινωνική στέγη, κέντρα για οικογένειες για να λυθεί το δημογραφικό, για να αντιμετωπιστεί και το δημογραφικό. Για παράδειγμα, στους τρίτεκνους και παραπάνω, να δοθεί στέγη και επίδομα», προτείνει ο Μάνος Κρανίδης.
Ο Γραμματέας Ενημέρωσης της ΠΟΜΙΔΑ σημειώνει, βέβαια, πως «έχουμε αργήσει. Αργήσαμε γιατί είχαμε τα μνημόνια. Το κράτος δε λειτουργούσε καθόλου και φτάσαμε στο σημείο μηδέν αλλά υπάρχει το περιθώριο γιατί έχουμε ακίνητα και κενά κτήρια».
Πόσα είναι τα κενά ακίνητα; Έχουμε πλήρη εικόνα της κατάστασης; «Δεν έχουμε πλήρη εικόνα», λέει ο έμπειρος πολιτικός μηχανικός. «Υπάρχουν πολλά. Τελευταία εκτίμηση που είδα, ήταν γύρω στα 200.000 αλλά μπορεί να είναι και παραπάνω. Το μεγάλο πρόβλημα είναι πως το δημόσιο έχει πάρα πολλά ακίνητα, είναι ένα πρόβλημα της δημόσιας περιουσίας. Πρέπει το υπουργείο που θα δημιουργηθεί, μαζί με τις αρμόδιες υπηρεσίες, να κάνει μια σωστή καταγραφή των δημοσίων κενών κτηρίων. Μετά, θα πρέπει να πάει στα ιδιωτικά κενά κτήρια, ώστε με κίνητρα, κάποιος που έχει ένα κενό κτήριο να το αξιοποιήσει και να το βγάλει στην αγορά. Τα κίνητρα που έχουμε προτείνει εμείς είναι, πχ, από κάθε ανακαίνιση ή ενεργειακή αναβάθμιση, να εκπέμπει το 40% του έργου από τη φορολογία ή από τον ΕΝΦΙΑ ή τον φόρο εισοδήματος, κάτι που δεν έγινε δεκτό. Μια άλλη πρότασή μας ήταν το να μπορεί κάποιος να μειωθεί ο φόρος μισθωμάτων από ένα επίπεδο και πάνω».
Ο κύριος Κρανίδης ρωτήθηκε για τα αυξημένα κόστη των καλοκαιρινών διακοπών και απάντησε: «Τα περισσότερα νησιά είναι απρόσιτα. Γι’ αυτό οι περισσότερο προτιμούν την ενδοχώρα. Αυτό φαίνεται και από τις αιτήσεις στον κοινωνικό τουρισμό. Το μόνο που μπορεί να σώσει κάποιον είναι αν έχει ένα δεύτερο σπίτι. Ένα εξοχικό, που κυρίως είναι από τους γονείς. Οι Έλληνες δεν συμμετέχουν στην αγορά εξοχικής κατοικίας, καθώς έχουν ανέβει πολύ οι τιμές. Εδώ υπάρχει ένα μεγάλο ερωτηματικό σχετικά με το τι θα γίνει όταν πέσει η ξένη ζήτηση. Χρειάζεται μια πολιτική, ίσως να διερευνηθούν τα κριτήρια του κοινωνικού τουρισμού γιατί η Ελλάδα είναι υπέροχη και μπορούμε να πάμε και σε άλλα μέρη, πέρα από τα νησιά».
Ποια είναι τα θέματα του real estate που πρέπει να έχουν υψηλή θέση στην ατζέντα της νέας κυβέρνησης; «Στα ακίνητα πρέπει να εξεταστούν 2-3 φόροι, οι οποίοι ακόμα είναι πολύ υψηλοί», απαντά ο κύριος Κρανίδης και συνεχίζει: «Ο πρώτος είναι ο ΕΝΦΙΑ, που παρόλο που έπεσε κατά 33%, χιλιάδες ιδιοκτήτες πληρώνουν παραπάνω. Πρέπει να πέσει τουλάχιστον ένα 30% γιατί δεν είναι παραγωγικός. Εκτός και αν δοθεί στους Δήμους, όπου αν έχει ανταποδοτικές υπηρεσίες, θα είναι κάτι που θα μπορούσαμε να το δούμε αυτό. Θα έχει έσοδα για τους Δήμους, τα οποία θα είναι ανταποδοτικά. Αυτό θέλει μια δημοσιονομική οργάνωση. Επίσης, ο φόρος μισθωμάτων είναι πολύ υψηλός. Πρέπει να τα δούμε συνολικά όλα αυτά. Αυτοί είναι οι σοβαρότεροι φόροι που αφορούν πολύ κόσμο».
Ακούστε την ενδιαφέρουσα συζήτηση με τον Μάνο Κρανίδη στο podcast του Newsbeast