Τρεις μήνες σχεδόν πέρασαν από την τελευταία φορά που τα είπαμε, στα μέσα καλοκαιριού, αλλά καλοκαίρι μοιάζει ακόμα. Η ζέστη καλά κρατεί και δράττομαι της ευκαιρίας για να πω τα καλοκαιρινά μου hints and tips, όπως μου ήρθαν στο μυαλό κι αυτό το καλοκαίρι. Καταρχάς, έχετε κι εσείς φίλους που με το που λέτε «θα πάω εκεί διακοπές», αρχίζουν τα «ααα πρέπει να πας οπωσδήποτε για ψάρι στον Βαγγέλη, για κατσικάκι στην κυρα-Στάσα, για ντολμαδάκια στη συννυφάδα του κύρ-Σταύρου του γκαβού»; Σου λένε και κάνα δυο παραλίες, ίσως ένα μπαράκι, αλλά βασικά αυτό που τους νοιάζει είναι το φαγητό.

Δεν είναι περίεργο -κι εγώ το κάνω. Αν μου πεις πάω Λέρο, θα σου πω να φας στον Μύλο, αν είσαι στο πλοίο για Σίφνο θα σε ζαλίσω για την Cantina, αν έχεις βγει στον δρόμο για Κύθηρα θα σε στείλω στη Φιλιώ, στη Σχοινούσα πας οπωσδήποτε Μπιζέλι, στην Καρδαμύλη για μαγειρευτά στις Ελιές, ενώ χρόνια τώρα ακούω κι εγώ και ανυπομονώ να πάω στην παραδοσιακή κουζίνα του Ντουνιά στη Δρακώνα της Κρήτης, όπου δεν χρησιμοποιείται ούτε μια ηλεκτρική συσκευή. Το φαγητό είναι πολύ σημαντικό ΚΑΙ στις διακοπές. Φέτος δεν ήταν εξαίρεση και έκανα έναν απολογισμό. Υπάρχουν κάποιοι μύθοι γύρω από το φαγητό το καλοκαίρι που πρέπει να καταρριφθούν, αλλά και μερικοί κανόνες που καλό είναι να ακολουθεί κανείς όσον αφορά το τι τρώμε, πού και πότε.

Επειδή είναι καλοκαίρι και πάμε σε νησιά, υπάρχει συνήθως μια αυξημένη ζήτηση για ψάρια και σαλάτες. Επειδή εμείς βρεθήκαμε τώρα κοντά στη θάλασσα, επειδή μας μύρισε το ψαράκι και αφού τρώμε πολύ ας φάμε και μια πρασινάδα. Λογικό ναι, σωστό όχι. Τα φυλλώδη λαχανικά είναι κατεξοχήν χειμωνιάτικα. Ευχαριστηθείτε τις ντοματοσαλάτες που καμία άλλη εποχή του χρόνου δεν είναι τόσο νόστιμες. Φάτε βλήτα, αμπελοφάσουλα, φασολάκια, κολοκύθια, έχουμε μπόλικες νόστιμες καλοκαιρινές σαλάτες.

Κι έπειτα είναι τα ψάρια και τα θαλασσινά, τα οποία επειδή είμαστε σε νησί, θεωρούμε ότι είναι ή απαιτούμε να είναι φρέσκα. Μόνο που δεν ισχύει πάντα. Τα ψάρια δεν κανονίζουν τις εποχές τους ανάλογα με τις διακοπές μας. Στην εποχή τους βρίσκονται κυρίως τα αφρόψαρα (γαύρος, σαρδέλα, κολιός, μαγιάτικο, φαγκρί- τσαούσι, μελανούρι, κέφαλος, ζαργάνα). Α και φυσικά κι ο σκάρος. Οπότε μην πηγαίνετε στην ταβέρνα ζητώντας ό,τι ψάρι ορεχτήκατε, αλλά ό,τι μπορεί να είναι φρέσκο, χωρίς να παραβιάζεται η εποχή αναπαραγωγής του, αλλά και οι κανόνες για το ψάρεμά του.

Εξηγούμαι με μερικά do’s και don’ts που προσπαθώ να έχω εγώ στο μυαλό μου.
Αν θέλω φρέσκια γαρίδα/καραβίδα την ξεχνάω το καλοκαίρι. Προκειμένου να είναι νόστιμες χρειάζονται κρύα νερά.

  • Το χταπόδι υπάρχει όλο το χρόνο, αλλά είναι σε μεγαλύτερες ποσότητες και πιο γεμάτο το χειμώνα, φρέσκο το προτιμώ τότε.
  • Ο αστακός τρώγεται μέχρι τέλη Αυγούστου, από Σεπτέμβρη απαγορεύεται ρητά το ψάρεμά του γιατί αναπαράγεται, οπότε απόλυτο όχι σε φρέσκους αστακούς μετά την 1η Σεπτέμβρη.
  • Ανάλογο θέμα υπάρχει και με τα όστρακα. Ξέρατε ότι τα κυδώνια απαγορεύεται να ψαρεύονται από Αύγουστο έως Οκτώβριο; Άρα δεν θα έπρεπε να σερβίρονται όλο τον Αύγουστο; Το ίδιο ισχύει για τις γυαλιστερές Απρίλιο, Μάιο και όλο τον Ιούνιο. Η ζήτηση όμως από εμάς τους καταναλωτές/πελάτες είναι αυτή που ορίζει την αγορά. Αν εμείς δεν τα ζητάμε, κι ακόμα καλύτερα δυσανασχετούμε και το εκφράζουμε στα μαγαζιά που τα παρέχουν, τότε τα πράγματα αλλάζουν. Αλλιώς η δική μας επίμονη ζήτηση δημιουργεί την προσφορά ακόμα και με παράνομους ή παράτυπους τρόπους.
  • Το ίδιο ισχύει και για τα αυγωμένα θαλασσινά. Πολλοί θεωρούν ότι σου κάνουν χάρη όταν σου σερβίρουν αυγωμένο αστακό ή καραβίδα, ενώ στην πραγματικότητα αυτό είναι έγκλημα. Κανονικά τα αυγωμένα πρέπει να πετιούνται ξανά στη θάλασσα από τον ψαρά. Μην τα ζητάτε, μην τα δέχεστε, κάντε παρατήρηση στον ιδιοκτήτη όταν τα βλέπετε να σερβίρονται. Επικροτούμε τη νομιμότητα, καταδικάζουμε την παρανομία, λέμε μπράβο στον εστιάτορα που αρνείται να σερβίρει π.χ. κυδώνια τον Αύγουστο παρά την πίεση που δέχεται από τους πελάτες του.
  • Το αυτό και για τον γόνο. Νόστιμο το γοπάκι, αλλά παράνομο και εγκληματικό, παιδιά. Η αλιεία υπομεγεθών ψαριών είναι πληγή για το θαλάσσιο οικοσύστημα, και όπως έλεγε από παλιά η WWF, «άσε τον γόνο να γίνει γονιός». Νομίζω όλοι μπορούμε να καταλάβουμε ότι π.χ. ένα φαγκρί 30 γραμμάρια είναι γόνος. Το κουτσομουράκι, το μαριδάκι, το μπακαλιαράκι είναι παράνομα.
  • Δεν τρώμε, κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες, πετροσωλήνες. Ωραίος μεζές, αλλά προκειμένου να αλιευθεί, καταστρέφεται το οικοσύστημα, ενίοτε χρησιμοποιείται ακόμα και κομπρεσέρ για να «σπάσουν» τα κοράλλια μέσα στα οποία ζει. Εξού και η αλίευσή του είναι παράνομη καθόλη τη διάρκεια του χρόνου. Δεν αξίζει μια στιγμή πολυτελούς απόλαυσης να κοστίζει τόσο δραματικά στο θαλάσσιο οικοσύστημα.
  • Και στον αχινό λίγο μέτρο, ρε παιδιά, δεν είναι για χόρταση.
  • Όλα αυτά ελπίζω να σας φανούν χρήσιμα, να δοκιμάζετε νέα πράγματα, πάντα με προσοχή και σεβασμό στο περιβάλλον, να τρώτε νόστιμα και καλά, να μαθαίνετε και τα παιδιά σας να κάνουν το ίδιο. Δεν είναι πάντα εύκολο. Δεν ξέρω για τα δικά σας, αλλά τα δικά μου, χρόνια τώρα, κάθε καλοκαίρι, σε όλες τις διακοπές, κάθε μέρα καταλήγουν τα τρώνε ΠΑΝΤΑ κεφτεδάκια με πατάτες. Όχι ότι έχουν άδικο. Σαν το καλό κεφτεδάκι δεν έχει.