Αυξανόμενη πίεση δέχεται ο Εμανουέλ Μακρόν από όλο το πολιτικό φάσμα, μετά την πρόσφατη παραίτηση του Σεμπαστιάν Λεκορνί, καθώς οι αντίπαλοί του ζητούν είτε να διορίσει έναν νέο πρωθυπουργό της επιλογής τους είτε να προκηρύξει πρόωρες εκλογές – ενώ δεν λείπουν και οι φωνές που απαιτούν την παραίτησή του.
Οι επιλογές του Γάλλου προέδρου για την έξοδο από την πολιτική κρίση εμφανίζονται περιορισμένες, καθώς η αναταραχή επηρεάζει ακόμα και τους κόλπους της δικής του παράταξης. Οι πολιτικοί ελιγμοί γίνονται ολοένα και πιο δύσκολοι σε ένα κλίμα αβεβαιότητας και εσωκομματικής πίεσης.
Η κατάσταση επιδεινώθηκε με την ξαφνική παραίτηση του πρωθυπουργού Σεμπαστιάν Λεκορνί, μόλις λίγες ώρες μετά την παρουσίαση του νέου υπουργικού συμβουλίου την Κυριακή. Η απόφαση ήρθε μετά από μια τεταμένη συνάντηση διάρκειας σχεδόν δύο ωρών με τον υπουργό Εσωτερικών, Μπρουνό Ρεταϊγιό. Σύμφωνα με πηγές από το κεντροδεξιό Ρεπουμπλικανικό Κόμμα, ο Ρεταϊγιό κατηγόρησε τον Λεκορνί ότι αποφεύγει να τοποθετηθεί σε κρίσιμα ζητήματα και ότι προτείνει αόριστα και ανεπαρκώς τεκμηριωμένα σχέδια.
Το «σοβαρό πολιτικό λάθος»
Παρότι ο Ρεταϊγιό εμφανιζόταν αρχικά πρόθυμος να παραμείνει στην κυβέρνηση, όλα άλλαξαν όταν το Μέγαρο των Ηλυσίων ανακοίνωσε τον διορισμό του Μπρουνό Λεμέρ ως υπουργού Άμυνας – μια κίνηση που προκάλεσε σοκ στις τάξεις των Ρεπουμπλικανών. Ο Λεμέρ, επί επτά χρόνια υπουργός Οικονομικών υπό τον Μακρόν, θεωρείται από πολλούς υπεύθυνος για τη διόγκωση του δημοσιονομικού ελλείμματος της χώρας και η προαγωγή του εξόργισε ακόμα και μερίδα των προεδρικών βουλευτών στην Εθνοσυνέλευση.
Πηγές εντός του κυβερνητικού στρατοπέδου χαρακτηρίζουν τον διορισμό Λεμέρ ως «σοβαρό πολιτικό λάθος», που έρχεται σε αντίθεση με την αλλαγή που ζητούν επίμονα τα περισσότερα κόμματα της αντιπολίτευσης.
Μέσα σε μόλις 24 ώρες από την παραίτηση του Σεμπαστιάν Λεκορνί, η αντιπολίτευση κινήθηκε ταχύτατα για να εκμεταλλευτεί το πολιτικό χάος, εντείνοντας τις πιέσεις για τη διεξαγωγή πρόωρων εκλογών. Στην «πρώτη γραμμή» βρίσκεται, σύμφωνα με το Bloomberg, η ακροδεξιά ηγέτιδα του Εθνικού Συναγερμού, Μαρίν Λεπέν, η οποία βλέπει μια ιστορική ευκαιρία να κεφαλαιοποιήσει τα κέρδη του κόμματός της από τις πρόωρες εκλογές του περασμένου έτους.
Ακόμα πιο ανησυχητική για τον Εμανουέλ Μακρόν είναι η σταδιακή αποστασιοποίηση βασικών συμμάχων του, οι οποίοι αρχίζουν πλέον να τοποθετούνται ξεκάθαρα ενόψει της πολιτικής μετά-Μακρόν εποχής.
Το βράδυ της Δευτέρας, ο Γκαμπριέλ Ατάλ –πρώην πρωθυπουργός και ηγετική φυσιογνωμία του κεντρώου κόμματος Αναγέννηση– δήλωσε σε τηλεοπτική του συνέντευξη πως δεν κατανοεί πλέον τις αποφάσεις του προέδρου. Η δήλωση σηματοδότησε μια σαφή ρήξη με τον Μακρόν, ερμηνεύθηκε, δε, ευρέως ως έμμεση δήλωση πρόθεσης για συμμετοχή στην προεδρική κούρσα του 2027, από την οποία ο Μακρόν αποκλείεται βάσει Συντάγματος.
Ο Ατάλ αναφέρθηκε επικριτικά στην απόφαση του Μακρόν να διαλύσει το κοινοβούλιο και να προκηρύξει πρόωρες εκλογές το 2024, καταλογίζοντάς του «πεισματική προσκόλληση στην εξουσία». Από τους πιο πιστούς κάποτε συμμάχους του Γάλλου προέδρου, ο Ατάλ υπηρέτησε ως υπουργός Παιδείας προτού αναλάβει την πρωθυπουργία –όντας ο νεότερος που κατέλαβε ποτέ το αξίωμα– τον Ιανουάριο του 2024.
Λίγες ώρες μετά την αποδοχή της παραίτησης του Σεμπαστιάν Λεκορνί τη Δευτέρα, ο πρόεδρος Μακρόν του ζήτησε να αναλάβει μια τελευταία αποστολή: να επιχειρήσει, μέχρι το βράδυ της Τετάρτης, τη συγκρότηση μιας λειτουργικής πολιτικής πλειοψηφίας που θα προσφέρει στη Γαλλία την απαραίτητη σταθερότητα.
Σύμφωνα με πηγές του προεδρικού περιβάλλοντος, ο Λεκορνί έχει κληθεί να εστιάσει αποκλειστικά στην επεξεργασία προγραμματικών συγκλίσεων και όχι σε πρόσωπα ή νέα σύνθεση υπουργικού συμβουλίου. Ωστόσο, καμία εναλλακτική δεν φαίνεται προς το παρόν ρεαλιστική.
Το ενδεχόμενο συνεργασίας
Το Σοσιαλιστικό Κόμμα και οι σύμμαχοί του στον αριστερό συνασπισμό, οι οποίοι κατέλαβαν τις περισσότερες έδρες στις πρόωρες εκλογές του 2024 –αποτέλεσμα της αμφιλεγόμενης απόφασης Μακρόν να διαλύσει τη Βουλή– απαιτούν πλέον τον διορισμό πρωθυπουργού από τις δικές τους τάξεις.
Παράλληλα, τόσο η Αριστερά όσο και οι κεντροδεξιοί Ρεπουμπλικάνοι αποκλείουν κατηγορηματικά τη συμμετοχή τους σε μια κυβέρνηση εθνικής ενότητας. Ωστόσο, δύο ανώτερα στελέχη του κόμματος του Ρεταϊγιό δήλωσαν κατ’ ιδίαν στο Bloomberg πως δεν θα αντιταχθούν απαραίτητα σε μια κυβέρνηση με επικεφαλής τους Σοσιαλιστές – υπό την προϋπόθεση ότι η ριζοσπαστική αριστερά της «Ανυπότακτης Γαλλίας» θα παραμείνει εκτός του κυβερνητικού σχήματος.
Από την πλευρά της προεδρικής πτέρυγας, αρκετοί βουλευτές εμφανίζονται διατεθειμένοι να στηρίξουν μια περιορισμένη συνεργασία με τη μετριοπαθή Αριστερά, εφόσον αυτό εξυπηρετεί την πολιτική σταθερότητα. Ένας από αυτούς, μιλώντας υπό καθεστώς ανωνυμίας, ανέφερε ότι οι Μακρονικοί είναι ακόμα και πρόθυμοι να εξετάσουν το ενδεχόμενο στήριξης προτάσεων όπως η επαναφορά του φόρου περιουσίας – πάγιο αίτημα της Αριστεράς.
«Άλλοι 18 μήνες είναι πάρα πολύς χρόνος»
Σε μια συγκαλυμμένη προειδοποίηση μετά την παραίτηση του Λεκορνί, ο πρόεδρος Μακρόν διεμήνυσε –μέσω στενών συνεργατών– πως, αν δεν επιτευχθεί συμφωνία έως το βράδυ της Τετάρτης, θα «αναλάβει την ευθύνη». Η φράση ερμηνεύεται ευρέως ως απειλή για νέα διάλυση της Εθνοσυνέλευσης – ένα σενάριο που επισείει τον κίνδυνο παράτασης ή και επιδείνωσης της πολιτικής κρίσης.
Νομοθέτες από διαφορετικά πολιτικά στρατόπεδα εκτιμούν πλέον ότι μια νέα προσφυγή στις κάλπες μοιάζει όλο και πιο πιθανή. Όμως ακόμα και μια πρόωρη εκλογική αναμέτρηση δεν εγγυάται διέξοδο, καθώς οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι κανένα κόμμα δεν μπορεί να εξασφαλίσει απόλυτη κοινοβουλευτική πλειοψηφία.
Ο μόνος πολιτικός σχηματισμός με ρεαλιστικές πιθανότητες, σύμφωνα με το Bloomberg για μια καθαρή εντολή φαίνεται να είναι ο ακροδεξιός Εθνικός Συναγερμός της Μαρίν Λεπέν – ένα ενδεχόμενο που θα άφηνε τον Μακρόν αντιμέτωπο με την πραγματικότητα πως άνοιξε ο ίδιος τον δρόμο για την άνοδο της ακροδεξιάς στην εξουσία.
Μια πρόωρη ψηφοφορία που θα οδηγούσε απλώς σε ένα ακόμη «κρεμασμένο κοινοβούλιο» θα μπορούσε να μετατρέψει την παρούσα πολιτική κρίση σε μια «κρίση καθεστώτος», όπως προειδοποίησε ο Ζαν Μπελίν του European Council on Foreign Relations (ECFR), επισημαίνοντας ότι η ίδια η προεδρική θητεία του Μακρόν ενδέχεται τότε να τεθεί υπό αμφισβήτηση.
Ταυτόχρονα το σενάριο της παραίτησης Μακρόν, αν και παραμένει ένα μακρινό ενδεχόμενο, πλέον συζητείται πιο ανοιχτά από ποτέ. Ακόμη και ο πρώην πρωθυπουργός του, Εντουάρ Φιλίπ –ένας από τους πιο σταθερούς συμμάχους του και πιθανός διεκδικητής της προεδρίας το 2027– φέρεται να πρότεινε στον Μακρόν να εξετάσει την προκήρυξη πρόωρων προεδρικών εκλογών μετά την έγκριση του προϋπολογισμού του 2026, ως τρόπο αποφόρτισης της κρίσης.
«Άλλοι 18 μήνες είναι πάρα πολύς χρόνος», φέρεται να είπε χαρακτηριστικά ο Φιλίπ.
