Η συμφωνία-πλαίσιο του Ντόναλντ Τραμπ για το τέλος του πολέμου στη Γάζα και την ανοικοδόμηση των κατεστραμμένων περιοχών φαίνεται να έχει δυναμική.
Σε μεγάλο βαθμό, αυτή η δυναμική προέρχεται από τον ίδιο τον πρόεδρο. Επιπλέον, την υποστηρίζουν σημαντικές αραβικές και ισλαμικές χώρες, όπως η Ιορδανία, η Αίγυπτος, το Κατάρ, η Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το Πακιστάν, η Ινδονησία και η Τουρκία. Και ο πρωθυπουργός του Ισραήλ, Μπενιαμίν Νετανιάχου, που στάθηκε δίπλα στον Ντόναλντ Τραμπ, την αποδέχθηκε επίσης, παρά το γεγονός ότι περιλαμβάνει αναφορές σε μονοπάτι προς μια παλαιστινιακή πολιτεία, το οποίο έχει καταδικάσει επανειλημμένα.
Για να διατηρηθεί η ταχύτητα, ο Τραμπ δηλώνει ότι η Χαμάς έχει «τρεις έως τέσσερις ημέρες» για να αποφασίσει αν θα πει ναι ή όχι.
Αν η απάντηση είναι αρνητική, ο πόλεμος συνεχίζεται.
Η προτεινόμενη συμφωνία μοιάζει πολύ με ένα σχέδιο που είχε προτείνει ο Τζο Μπάιντεν πάνω από ένα χρόνο πριν. Έκτοτε, υπήρξε μαζική σφαγή Παλαιστινίων αμάχων, περισσότερη καταστροφή στη Γάζα και τώρα πείνα, ενώ οι Ισραηλινοί όμηροι στη Γάζα αναγκάστηκαν να υποφέρουν μήνες επιπλέον ομηρίας και βασανιστηρίων.
Υπήρχαν πολλές αναφορές στον ισραηλινό Τύπο ότι η πρωτοβουλία Μπάιντεν απέτυχε επειδή ο Νετανιάχου άλλαξε τους όρους με νέα σειρά απαιτήσεων, υπό την πίεση της σκληρής δεξιάς στην κυβέρνησή του.
Παρά αυτά, το σχέδιο-πλαίσιο αποτελεί σημαντική στιγμή, σύμφωνα με την ανάλυση του ΒΒC. Για πρώτη φορά, ο Ντόναλντ Τραμπ ασκεί πίεση στο Ισραήλ για να τερματίσει τον πόλεμο. Ο Τραμπ έχει καθιερωθεί ως ηγέτης στον οποίο είναι δύσκολο να πει κανείς όχι. Κανείς δεν θέλει να καταλήξει να δεχθεί την επίπληξη που δέχτηκε ο πρόεδρος της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, στον Λευκό Οίκο τον Φεβρουάριο. Αλλά τα πράγματα μπορούν να αλλάξουν όταν οι ηγέτες αποχωρούν από τον Λευκό Οίκο.
Πριν φύγει ο Μπενιαμίν Νετανιάχου από την Ουάσιγκτον για να επιστρέψει στο Ισραήλ, το προσωπικό του τον κατέγραψε να παρουσιάζει τη δική του εκδοχή των γεγονότων. Ένα στοιχείο ήταν η ιδέα μιας ανεξάρτητης Παλαιστίνης δίπλα στο Ισραήλ, η λύση των δύο κρατών που η Βρετανία και άλλες δυτικές χώρες έχουν προσπαθήσει να επαναφέρουν αναγνωρίζοντας την Παλαιστίνη.
Το έγγραφο του Τραμπ δίνει μια ασαφή υπόδειξη για την ιδέα της παλαιστινιακής ανεξαρτησίας. Αναφέρει ότι μετά τη μεταρρύθμιση της Παλαιστινιακής Αρχής, που εδρεύει στη Ραμάλα και ηγείται ο πρόεδρος Μαχμούντ Αμπάς, οι συνθήκες «μπορεί επιτέλους να είναι κατάλληλες για ένα αξιόπιστο μονοπάτι προς την αυτοδιάθεση και την κρατικότητα των Παλαιστινίων, την οποία αναγνωρίζουμε ως την επιδίωξη του παλαιστινιακού λαού».
Διαφορετικές ερμηνείες και προκλήσεις για τον Νετανιάχου
Ακόμη και η ιδέα μιας μακρινής προοπτικής για παλαιστινιακό κράτος ήταν υπερβολική για τον Νετανιάχου, ο οποίος είχε στηρίξει με θέρμη τον Τραμπ στον Λευκό Οίκο, λέγοντάς του στα αγγλικά «Υποστηρίζω το σχέδιό σας να τερματιστεί ο πόλεμος στη Γάζα, το οποίο επιτυγχάνει τους στρατιωτικούς μας στόχους».
Στο βίντεο, στέλνοντας το μήνυμά του στα εβραϊκά στον λαό πίσω στο Ισραήλ πριν από την μακρά πτήση επιστροφής, ο Νετανιάχου ρωτήθηκε αν συμφωνεί με την ύπαρξη παλαιστινιακού κράτους. Ήταν κατηγορηματικός:
«Όχι, απολύτως όχι. Δεν αναφέρεται καν στη συμφωνία. Αλλά είπαμε ένα πράγμα. Ότι θα αντισταθούμε δια της βίας σε ένα παλαιστινιακό κράτος». Ο Τραμπ, είπε, συμφώνησε.
Για τον Νετανιάχου, η αποφυγή μιας ειρηνευτικής συμφωνίας μπορεί τώρα να είναι χειρότερη από την αποδοχή της.
Πιθανότητες επιτυχίας και αμφιλεγόμενες λεπτομέρειες της συμφωνίας
Η δυναμική είναι η δύναμη του σχεδίου. Η αδυναμία του είναι η έλλειψη λεπτομερειών, χαρακτηριστικό της διπλωματίας του Τραμπ. Το έγγραφο που επικύρωσαν ο Τραμπ και ο Νετανιάχου, το οποίο υποστηρίζουν επίσης η Βρετανία και άλλες ευρωπαϊκές χώρες, συνοδεύεται από έναν πρόχειρο χάρτη των σταδίων αποχώρησης του IDF, αλλά δεν περιλαμβάνει τις λεπτομέρειες που καθορίζουν αν οι διπλωματικές συμφωνίες για το τέλος ενός πολέμου θα αντέξουν ή θα καταρρεύσουν.
Αν πρόκειται να λειτουργήσει, θα χρειαστούν σκληρές διαπραγματεύσεις. Σε αυτή τη διαδικασία θα υπάρχουν πολλές ευκαιρίες για κατάρρευση.
Τα κύρια κόμματα της αντιπολίτευσης στο Ισραήλ έχουν εγκρίνει το σχέδιο. Έχει επικριθεί από τους εξτρεμιστές υπερ-εθνικιστές στην κυβέρνηση Νετανιάχου, που είχαν ενθουσιαστεί με το σχέδιο «Trump Riviera» που προτάθηκε στην αρχή του έτους, συνοδευόμενο από ένα παράξενο βίντεο που έδειχνε τους ηγέτες του Ισραήλ και των ΗΠΑ σε παραλιακή στολή να πίνουν κοκτέιλ μπροστά σε ένα νέο αστικό τοπίο της Γάζας με γυάλινους πύργους. Η σκληρή δεξιά του Ισραήλ χάρηκε επειδή το σχέδιο Riviera περιλάμβανε την απομάκρυνση όλων των περισσότερων από δύο εκατομμύρια Παλαιστινίων της Γάζας. Οι εβραίοι εξτρεμιστές θέλουν η γη να προσαρτηθεί και οι Παλαιστίνιοι να αντικατασταθούν με εβραίους εποίκους.
Το νέο σχέδιο λέει ότι κανένας Παλαιστίνιος δεν θα αναγκαστεί να φύγει. Ο Μπεζαλέλ Σμοτρίχ, υπερ-εθνικιστής υπουργός Οικονομικών και ηγέτης των εποίκων, το συνέκρινε με τη συμφωνία του Μονάχου, που υπογράφηκε αυτή την εβδομάδα το 1938. Στο Μόναχο, η Βρετανία και η Γαλλία ανάγκασαν την Τσεχοσλοβακία να παραχωρήσει εδάφη και λίγο αργότερα την ανεξαρτησία της στη ναζιστική Γερμανία.
Αν η Χαμάς αποδεχθεί τη συμφωνία και αν ο Νετανιάχου θέλει να βρει τρόπους να ικανοποιήσει τον Σμοτρίχ και τους άλλους εξτρεμιστές που διατηρούν την κυβέρνησή του στην εξουσία, θα έχει πολλές ευκαιρίες να σαμποτάρει τις διαπραγματεύσεις με τρόπους που θα ρίχνουν την ευθύνη στη Χαμάς. Η δομή της συμφωνίας-πλαισίου Τραμπ δίνει στο Ισραήλ πολλές δυνατότητες να ασκήσει βέτο σε κινήσεις που δεν του αρέσουν.
Είναι πιθανό να μην είναι εφικτό να τερματιστεί μια βαθιά ριζωμένη σύγκρουση που διαρκεί πάνω από έναν αιώνα. Μακροπρόθεσμα, η Βρετανία και πολλές χώρες εκτός Ισραήλ και ΗΠΑ θεωρούν ότι οποιαδήποτε προσπάθεια λύσης που δεν οδηγεί στην παλαιστινιακή ανεξαρτησία δεν θα φέρει ειρήνη.
Όταν οι υπουργοί Εξωτερικών των αραβικών και ισλαμικών χωρών εξέδωσαν δήλωση υποστήριξης, ανέφεραν ότι πιστεύουν πως θα οδηγήσει σε πλήρη αποχώρηση του Ισραήλ και ανοικοδόμηση της Γάζας, και «σε ένα μονοπάτι για δίκαιη ειρήνη με βάση τη λύση των δύο κρατών, σύμφωνα με την οποία η Γάζα θα ενσωματωθεί πλήρως με τη Δυτική Όχθη στο παλαιστινιακό κράτος σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο». Αυτό μπορεί να θεωρηθεί κωδικοποιημένη αναφορά στην απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου ότι η κατοχή παλαιστινιακής γης από το Ισραήλ είναι παράνομη.
Ο Νετανιάχου πιστεύει ότι η συμφωνία τον φέρνει πιο κοντά στη φευγαλέα νίκη του Ισραήλ κατά της Χαμάς. Αρνείται οποιοδήποτε παλαιστινιακό δικαίωμα στη γη μεταξύ του Ιορδάνη ποταμού και της θάλασσας.
