Η Εσθονία ζήτησε επίσημα διαβουλεύσεις με τα υπόλοιπα μέλη του ΝΑΤΟ, έπειτα από την παραβίαση του εναέριου χώρου της την Παρασκευή από ρωσικά πολεμικά αεροσκάφη. Το υπουργείο Εξωτερικών της Εσθονίας καταδίκασε έντονα το περιστατικό, κάνοντάς το λόγο για «κατάφωρη πρόκληση» και διευκρίνισε ότι τρία ρωσικά μαχητικά MiG-31 εισήλθαν στον εναέριο χώρο της χώρας «χωρίς άδεια και παρέμειναν εκεί για συνολικά 12 λεπτά» πάνω από τον Κόλπο της Φινλανδίας.
Εκπρόσωπος του ΝΑΤΟ επιβεβαίωσε το γεγονός, σημειώνοντας ότι η στρατιωτική συμμαχία «αντέδρασε άμεσα και αναχαίτισε τα ρωσικά αεροσκάφη», χαρακτηρίζοντάς το ως «άλλο ένα παράδειγμα της απερίσκεπτης ρωσικής συμπεριφοράς και της ικανότητας του ΝΑΤΟ να ανταποκριθεί». Στο πλαίσιο της αποστολής ενίσχυσης της ανατολικής πτέρυγας, η Ιταλία, η Φινλανδία και η Σουηδία απογείωσαν μαχητικά αεροσκάφη. Αργότερα, η Ρωσία αρνήθηκε κατηγορηματικά την παραβίαση, με το υπουργείο Άμυνας της χώρας να υποστηρίζει ότι τα αεροσκάφη εκτελούσαν «προγραμματισμένη πτήση… σε πλήρη συμμόρφωση με τους διεθνείς κανονισμούς εναέριου χώρου και δεν παραβίασαν τα σύνορα άλλων κρατών, όπως επιβεβαιώνεται από αντικειμενική παρακολούθηση». Σύμφωνα με τη Μόσχα, τα μαχητικά πέταξαν πάνω από ουδέτερα ύδατα της Βαλτικής, σε απόσταση μεγαλύτερη των 3 χιλιομέτρων από το νησί Vaindloo, το οποίο ανήκει στην Εσθονία.
Ο Εσθονός υπουργός Εξωτερικών, Μάργκους Τσαχκνά, δήλωσε ότι η ενέργεια αυτή αποτελεί «ξεκάθαρη πρόκληση» και κάλεσε τα μέλη του ΝΑΤΟ να δείξουν ενότητα στην απάντησή τους. «Παραβίαση 12 λεπτών – σοβαρή παραβίαση – του εναέριου χώρου του ΝΑΤΟ χρειάζεται σταθερή αντίδραση τόσο σε πολιτικό όσο και σε πρακτικό επίπεδο», τόνισε χαρακτηριστικά. Οι εντάσεις ανάμεσα στη στρατιωτική συμμαχία και τη Ρωσία έχουν κλιμακωθεί μετά την εισβολή της Μόσχας στην Ουκρανία το 2022, ενώ την τελευταία εβδομάδα αυξήθηκαν ακόμη περισσότερο, μετά τις καταγγελίες Πολωνίας και Ρουμανίας ότι ρωσικά drones παραβίασαν τον εναέριο χώρο τους. Ως απάντηση, το ΝΑΤΟ δεσμεύτηκε να μετακινήσει στρατιωτικά μέσα, συμπεριλαμβανομένων μαχητικών αεροσκαφών, προς ανατολάς για την ενίσχυση της άμυνας.
Μιλώντας αργότερα την Παρασκευή, ο Εσθονός πρωθυπουργός Κρίστεν Μίκαλ ανακοίνωσε ότι η κυβέρνησή του αποφάσισε να ζητήσει «διαβουλεύσεις βάσει του Άρθρου 4 του ΝΑΤΟ» σε κατεπείγουσα συνεδρίαση. «Η αντίδραση του ΝΑΤΟ σε κάθε πρόκληση πρέπει να είναι ενωμένη και ισχυρή. Θεωρούμε ουσιώδες να συμβουλευτούμε τους συμμάχους μας για να διασφαλίσουμε κοινή επίγνωση της κατάστασης και να συμφωνήσουμε στα επόμενα κοινά βήματα», είπε χαρακτηριστικά. Το Άρθρο 4 της συνθήκης του ΝΑΤΟ προβλέπει την επίσημη έναρξη επειγόντων διαβουλεύσεων εντός της 32μελούς συμμαχίας, που συνδέει τις Ηνωμένες Πολιτείες και πολλές ευρωπαϊκές χώρες σε ένα σύστημα συλλογικής άμυνας. Πρόκειται για τη δεύτερη φορά σε διάστημα μίας εβδομάδας που μέλος του ΝΑΤΟ ζητά διαβουλεύσεις βάσει του συγκεκριμένου άρθρου, μετά την Πολωνία που είχε υποβάλει αντίστοιχο αίτημα εξαιτίας παραβίασης του εναέριου χώρου της από ρωσικά drones.
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, δήλωσε σε δημοσιογράφους ότι θα ενημερωνόταν για το περιστατικό αργότερα την Παρασκευή. «Δεν μου αρέσει καθόλου αυτό. Δεν μου αρέσει όταν συμβαίνει κάτι τέτοιο. Μπορεί να είναι μεγάλο πρόβλημα. Θα σας ενημερώσω αργότερα», ανέφερε χαρακτηριστικά. Την ίδια στιγμή, το υπουργείο Εξωτερικών της Εσθονίας κάλεσε τον Ρώσο επιτετραμμένο «για να υποβάλει διαμαρτυρία» για την εισβολή της Παρασκευής, ενώ η ύπατη εκπρόσωπος της ΕΕ, Κάγια Κάλας, χαρακτήρισε το περιστατικό «εξαιρετικά επικίνδυνη πρόκληση».
Σύμφωνα με τις εσθονικές αρχές, τα ρωσικά αεροσκάφη εισήλθαν από τα βορειοανατολικά και αναχαιτίστηκαν από φινλανδικά μαχητικά πάνω από τον Κόλπο της Φινλανδίας. Όταν μπήκαν στον εσθονικό εναέριο χώρο, ιταλικά μαχητικά F-35 που εδρεύουν στην Εσθονία απογειώθηκαν στο πλαίσιο της αποστολής Baltic Air Policing του ΝΑΤΟ για να τα συνοδεύσουν εκτός. Η κυβέρνηση της χώρας ανέφερε ότι τα ρωσικά μαχητικά δεν διέθεταν σχέδια πτήσης, είχαν απενεργοποιημένους τους πομποδέκτες τους και δεν είχαν επικοινωνία δύο κατευθύνσεων με τον εσθονικό έλεγχο εναέριας κυκλοφορίας. Ο υπουργός Άμυνας της Εσθονίας, Χάνο Πέβκουρ, δήλωσε στο BBC: «Είναι πρωτοφανές ότι για 12 λεπτά οι Ρώσοι βρίσκονταν στον εναέριο χώρο μας. Σε αυτή την κατάσταση, το μόνο σωστό που μπορεί να γίνει είναι να τους εκδιώξουμε από τον εναέριο χώρο της Εσθονίας».
Ο πρωθυπουργός Μίκαλ πρόσθεσε ότι η ρωσική εισβολή στον εναέριο χώρο δείχνει πως ο πόλεμος επιθετικότητας της Μόσχας στην Ουκρανία δεν εξελίσσεται όπως είχε σχεδιάσει το Κρεμλίνο. «Ο στόχος είναι να αποσπάσουν την προσοχή και τη βοήθεια από την Ουκρανία, αναγκάζοντας τα κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ να επικεντρωθούν περισσότερο στην άμυνα των δικών τους εδαφών», υπογράμμισε. Σε ανάρτησή της στην πλατφόρμα Χ, η Κάγια Κάλας, η οποία είναι Εσθονή πολιτικός, δήλωσε ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση «θα συνεχίσει να στηρίζει τα κράτη-μέλη στην ενίσχυση της άμυνάς τους με ευρωπαϊκούς πόρους». Παράλληλα, κατηγόρησε τον Ρώσο πρόεδρο, Βλαντίμιρ Πούτιν, ότι «δοκιμάζει την αποφασιστικότητα της Δύσης» και τόνισε: «Δεν πρέπει να δείξουμε αδυναμία». Στο ίδιο πνεύμα, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, έγραψε στην ίδια πλατφόρμα: «Θα απαντάμε σε κάθε πρόκληση με αποφασιστικότητα, επενδύοντας παράλληλα σε μια ισχυρότερη ανατολική πτέρυγα. Όσο οι απειλές κλιμακώνονται, τόσο θα εντείνεται και η πίεσή μας».
Ο Εσθονός πρεσβευτής στο Ηνωμένο Βασίλειο, Σβεν Σάκκοβ, υπογράμμισε μιλώντας στο BBC ότι «χρειάζονται σαφή και πρακτικά βήματα» για την ενίσχυση της προστασίας του εναέριου χώρου πάνω από την ανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ, μετά το περιστατικό της Παρασκευής. «Αν έπρεπε να αντιμετωπίσουμε μόνοι μας τέτοιες εποχές όπως αυτές που ζούμε τώρα, θα ήμασταν εξαιρετικά ανήσυχοι», δήλωσε, προσθέτοντας ωστόσο, ότι οι Εσθονοί παραμένουν «αποφασισμένοι» να υπερασπιστούν τους εαυτούς τους.
Την περασμένη εβδομάδα, ο πολωνικός στρατός ανακοίνωσε ότι κατέρριψε τουλάχιστον τρία ρωσικά drones, με τον πρωθυπουργό Ντόναλντ Τουσκ να σημειώνει ότι 19 drones καταγράφηκαν να εισέρχονται στον πολωνικό εναέριο χώρο. Η Ρωσία επέμεινε ότι το περιστατικό δεν ήταν εσκεμμένο, με το υπουργείο Άμυνας να υποστηρίζει ότι δεν υπήρχε «κανένα σχέδιο» να πληγούν εγκαταστάσεις σε πολωνικό έδαφος. Η Λευκορωσία, στενός σύμμαχος της Μόσχας, ισχυρίστηκε ότι τα drones μπήκαν στον πολωνικό εναέριο χώρο κατά λάθος, καθώς τα συστήματα πλοήγησής τους είχαν υποστεί παρεμβολές.
Λίγες ημέρες αργότερα, το υπουργείο Άμυνας της Ρουμανίας ανακοίνωσε ότι εντόπισε ρωσικό drone την ώρα που δύο μαχητικά F-16 περιπολούσαν στα σύνορα της χώρας με την Ουκρανία, μετά από «ρωσικές αεροπορικές επιθέσεις σε ουκρανικές υποδομές στον ποταμό Δούναβη». Το υπουργείο ανέφερε ότι το drone εξαφανίστηκε στη συνέχεια από τα ραντάρ, ενώ η Ρωσία δεν έχει σχολιάσει το περιστατικό. Ως απάντηση στις ρωσικές παραβιάσεις σε Πολωνία και Ρουμανία, το ΝΑΤΟ ανακοίνωσε ότι θα μετακινήσει στρατεύματα και μαχητικά προς ανατολάς. Αεροσκάφη από το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γαλλία, τη Γερμανία και τη Δανία συμμετέχουν ήδη σε αποστολές αεράμυνας πάνω από την Πολωνία, ενισχύοντας την ανατολική πτέρυγα της συμμαχίας.
Ο Εσθονός υπουργός Άμυνας, Χάνο Πέβκουρ, επισήμανε ότι το ΝΑΤΟ πρέπει να «επικεντρωθεί περισσότερο στην ανατολική πτέρυγα» και τόνισε ότι «πρόκειται για τη γραμμή κοινής μας απάντησης, εδώ στην Εσθονία κρατάμε την μπροστινή πόρτα κλειστή». Τη Δευτέρα, γαλλικό μαχητικό απογειώθηκε για να αναχαιτίσει πιθανή παραβίαση από ρωσικά drones, με το ΝΑΤΟ να δηλώνει ότι ο συναγερμός έληξε γρήγορα.
