Ο αναμορφωτής και ανανεωτής του ελληνικού τραγουδιού δεν χρειάζεται φυσικά συστάσεις, καθώς ήταν από τους ανθρώπους που σήκωσαν μουσικά στους ώμους τους ένα ολόκληρο έθνος. Μουσικοσυνθέτης, ποιητής και διανοούμενος, ο μοναδικός Μάνος Χατζιδάκις συνόψισε με τη ζωή και το έργο του την ίδια την έννοια του καλλιτέχνη, του δημιουργού δηλαδή που δεν διστάζει να συγκρουστεί με το κατεστημένο και τα κακώς κείμενα, όντας μέχρι το τέλος βαθύτατα πολιτικός. Αντιπολιτευόμενος, ανατρεπτικός και ποιητικός, ο αεικίνητος Μάνος Χατζιδάκις ασχολήθηκε με τα πάντα: από το παντοτινά αγαπημένο του πεντάγραμμο μέχρι και περιοδικά, ταινίες, παραστάσεις, βιβλία, καλλιτεχνικά δρώμενα, εταιρίες παραγωγής και πολλά πολλά ακόμα. Ο τομέας που θα τον ενθρόνιζε όμως στις συνειδήσεις ενός λαού (αλλά και πολύ πιο μακριά από τα στενά σύνορα της Ελλάδας) δεν θα ήταν άλλος από τη μουσική, εκεί που θα βάλει σκοπό να αναμορφώσει όλο το ελληνικό τραγούδι, ανοιγόμενος σε νέους μουσικούς ορίζοντες και καλώντας ταυτοχρόνως σε μεγαλύτερη ελληνικότητα των τραγουδιών των συγχρόνων του. Αφού πάντρεψε αρμονικά το ελαφρολαϊκό και το ρεμπέτικο με το κλασικό και το λόγιο, ο Χατζιδάκις έγραψε κυριολεκτικά τα πάντα! Ως προσωπικότητα όμως πολύπλευρη και πολυδιάστατη, ασχολήθηκε με πάρα πολλά, περιβάλλοντάς τα όλα με την ευαισθησία και την αναγνωρίσιμη αισθητική του, την αυθεντική λαϊκότητά του δηλαδή που αντιτάχθηκε στον λαϊκισμό και την εμπορευματοποίηση. Κι έτσι θα ήταν ο Χατζιδάκις, και ο Μίκης Θεοδωράκης φυσικά, που θα ηγούνταν της επανάστασης του ελληνικού τραγουδιού, μέσα από την οποία θα αναγεννιόταν καθαρή η ελληνική μουσική, έχοντας πια τις ρίζες της στη βυζαντινή, δημοτική και λαϊκή μας παράδοση και όχι στις ξενόφερτες επιρροές. Ο Χατζιδάκις χάρισε φτερά στη μουσική του τόπου μας, κάνοντας τη να πετάξει ψηλά… Πρώτα χρόνια Ο Μάνος Χατζιδάκις γεννιέται στις 23 Οκτωβρίου 1925 στην Ξάνθη μέσα σε μεσοαστική οικογένεια, ως γιος τοπικού δικηγόρου. Ο μικρός έρχεται από πολύ νωρίς σε επαφή με τη μουσική, καθώς ήδη από τα 4 χρόνια της ζωής του θα βρεθεί να μαθαίνει πιάνο. Η οικογένεια χωρίζει ωστόσο το 1932 και ο Μάνος κατεβαίνει με τη μητέρα του στην Αθήνα, όταν και θα ξεκινήσουν οι οικονομικές περιπέτειες των δυο τους. Ο πατέρας του πεθαίνει το 1938 και ο ίδιος θα βρεθεί να κάνει μια σειρά από δουλειές του ποδαριού για να συντηρεί τον εαυτό του και τη μητέρα του, να χρηματοδοτεί τις σπουδές του στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και τη μόνιμη αγάπη του βεβαίως, τη μουσική εκπαίδευση. Παρά το γεγονός ότι σύντομα θα εγκαταλείψει τις σπουδές φιλοσοφίας, δεν θα κάνει το ίδιο και με το ωδείο που φοιτεί. Ταυτοχρόνως, έρχεται σε επαφή με τη γενιά των καλλιτεχνών και διανοουμένων της εποχής, οι οποίοι λειτουργούν ως μέντορες για τον νεαρό Χατζιδάκι (Σεφέρης, Ελύτης, Γκάτσος, Σικελιανός, Τσαρούχης κ.λπ.). Πρώτες συνθέσεις Ο Χατζιδάκις εμφανίζεται στο προσκήνιο ως μουσικοσυνθέτης το 1944, γράφοντας τη μουσική για το έργο «Τελευταίος Ασπροκόρακας», εγκαινιάζοντας έτσι τη μακρά του συνεργασία με το Θέατρο Τέχνης. Αργότερα θα συνεργαστεί και με το Εθνικό Θέατρο, γράφοντας μουσική για αρχαίες τραγωδίες και κωμωδίες, αλλά και για έργα σύγχρονου ρεπερτορίου. Αναφέρουμε ενδεικτικά τα «Ορέστεια» (1950), «Μήδεια» (1956), «Εκκλησιάζουσες» (1956), «Λυσιστράτη» (1957), «Κύκλωπας» (1959), «Όρνιθες» (1959), αλλά και τα «Λεωφορείον ο Πόθος» (1948), «Ματωμένος Γάμος» (1948), «Το γλυκό πουλί της νιότης» (1960) κ.ά. Στιγμιότυπο της εποχής η περίφημη πια διάλεξη που δίνει το 1949 στο Θέατρο Τέχνης για το ρεμπέτικο τραγούδι, που θα ξεσήκωνε θύελλα αντιδράσεων στη συντηρητική αστική κοινωνία! Ταυτόχρονα με το θέατρο, ο συνθέτης ασχολείται και με τον κινηματογράφο, συνθέτοντας τελικά μουσική για περισσότερες από 80 ταινίες (ελληνικής και ξένης παραγωγής), εκκινώντας από το 1946, όταν συνεργάζεται στην ταινία «Αδούλωτοι Σκλάβοι». Στο σινεμά η μουσική του Χατζιδάκι θα γίνει ανάρπαστη, δίνοντας έτσι στους σινεφίλ τη δυνατότητα να απολαύσουν τις ξεχωριστές του συνθέσεις στις ταινίες, για να αναφέρουμε μια χούφτα μόνο, «Στέλλα» (1955), «Ο Δράκος» (1956), αλλά και στο «America-America» του Καζάν (1963) και το «Sweet Movie» του Μακαβέγιεφ (1974). Εκτόξευση στη δόξα Ήταν το 1960 όταν ο Χατζιδάκις θα τιμηθεί με Όσκαρ για το τραγούδι «Τα παιδιά του Πειραιά», που ακουγόταν στο φιλμ του Ντασέν «Ποτέ την Κυριακή»! Η βράβευση θα του φέρει παγκόσμια δημοσιότητα, αν και ο ίδιος ποτέ δεν τη θέλησε στη ζωή του. Ο Χατζιδάκις συνεχίζει απερίσπαστος να χαρίζει σημαντικές μουσικές δουλειές, αφήνοντας παρακαταθήκη στον τόπο πριν φύγει για Αμερική την «Οδό Ονείρων, την παράσταση-σταθμό για το ελληνικό μουσικό θέατρο, αλλά και τον μουσικό διαγωνισμό που ο ίδιος χρηματοδοτεί «Διαγωνισμός Σύνθεσης Μάνος Χατζιδάκις», που θα αναδείξει τη μελλοντική γενιά των κορυφαίων ελλήνων δημιουργών (όπως τον Ξενάκη). Το διάστημα 1966-1972 θα βρει τον Χατζιδάκι στη Νέα Υόρκη, όπου θα γράψει άλλη μια σειρά από τα σημαντικότερα έργα του, ερχόμενος πια σε επαφή με τη μουσική σκηνή των ΗΠΑ, όπως το έργο για πιάνο «Ρυθμολογία», τον κύκλο τραγουδιών «Ο Μεγάλος Ερωτικός», αλλά και τη μουσική ιστορία με έντονα αυτοβιογραφικά στοιχεία «Η Εποχή της Μελισσάνθης».

Άλλες δραστηριότητες Ακούραστος και πολυδιάστατος, ο Μάνος Χατζιδάκις αναλαμβάνει διάφορες καλλιτεχνικές δραστηριότητες: ιδρύει και διευθύνει την Πειραματική Ορχήστρα Αθηνών (1964-67), το πειραματικό καφεθέατρο «Πολύτροπο» (1972), σκαρώνει τις «Μουσικές Γιορτές» στα Ανώγεια Κρήτης (1978), τους «Μουσικούς Αγώνες» στην Κέρκυρα (1981), ιδρύει δισκογραφική εταιρεία το 1985 (Σείριος), τη λαμπρή ορχήστρα συμφωνικής μουσικής «Ορχήστρα των Χρωμάτων» (1989), ενώ διηύθυνε μέχρι και τον κρατικό ραδιοσταθμό «Τρίτο Πρόγραμμα» από το 1975-1981. Απ’ όπου κι αν πέρασε, ό,τι κι αν έκανε, το έκανε πάντα με ευαισθησία και καλλιτεχνική ιδιοσυστασία, όπως ταιριάζει άλλωστε σε έναν πραγματικό άνθρωπο της τέχνης και των γραμμάτων. Πολυγραφότατος και δημιουργικός, είχε τη σπάνια ικανότητα να επανεφευρίσκει διαρκώς τον μουσικό εαυτό του. Από την αρχή της παρουσίας του εξάλλου στον ελληνικό μουσικό χώρο έδινε το διαρκές δισκογραφικό «παρών» με δουλειές που θεωρούνται σήμερα κλασικές: «Ο Κύκλος με την Κιμωλία» (1956), «Παραμύθι χωρίς Όνομα» (1959), «Πασχαλιές μέσα απ’ τη νεκρή γη» (1961), «Δεκαπέντε Εσπερινοί» (1964), «Τo χαμόγελο της Τζοκόντα» (1964), «Μυθολογία» (1965), «Καπετάν Μιχάλης» (1966), «Τα Λειτουργικά» (1971), «Αθανασία» (1975), «Τα Παράλογα» (1976), «Σκοτεινή Μητέρα» (1985), «Τα Τραγούδια της Αμαρτίας» (1992) κ.ά.

Στο λογοτεχνικό του κομμάτι, ο Μάνος Χατζιδάκις δημοσίευσε τέσσερα βιβλία με ποιήματα και σχόλια: «Μυθολογία», «Μυθολογία Δεύτερη», «Τα σχόλια του Τρίτου» και «Ο Καθρέπτης και το Μαχαίρι», παραμένοντας πάντα ένας άνθρωπος του καιρού του, ένα βαθύτατα πολιτικό ον δηλαδή που ενδιαφερόταν για τα κοινά. Το απόγευμα της 15ης Ιουνίου 1994, ο Μάνος Χατζιδάκις ταξίδεψε για άλλους κόσμους… Δείτε όλα τα πρόσωπα που φιλοξενούνται στη στήλη «Πορτραίτα» του newsbeast.gr