Η Ελλάδα ετοιμάζεται να αντιμετωπίσει την πιο συμβολική δοκιμασία μέχρι σήμερα στην πορεία της προς την πλήρη επαναφορά στην ευρωζώνη, καθώς ο υπουργός Οικονομικών της Κυριάκος Πιερρακάκης θέτει υποψηφιότητα για την προεδρία του θεσμού που είχε πρωταγωνιστικό ρόλο στην κρίση χρέους της χώρας. Στην ψηφοφορία της Πέμπτης, ο Πιερρακάκης θα αναμετρηθεί με τον Βέλγο, Βίνσεντ βαν Πετέγκεμ, για τη θέση του προέδρου του Eurogroup, του οργάνου των υπουργών Οικονομικών της ευρωζώνης, οι μεταμεσονύκτιες συνεδριάσεις του οποίου πριν από περισσότερο από μία δεκαετία είχαν ως επίκεντρο την Ελλάδα για όλους τους λάθος λόγους.
Οι δύο υποψήφιοι πραγματοποιούν εκστρατεία τις τελευταίες εβδομάδες, αφότου αναδείχθηκαν ως οι μοναδικοί διεκδικητές για τη θέση που έμεινε κενή μετά την αιφνίδια παραίτηση του Πάσκαλ Ντόνοχιου. Ο νικητής θα προεδρεύει στις μηνιαίες συνεδριάσεις και θα εκπροσωπεί την ευρωζώνη παγκοσμίως. Το αποτέλεσμα δεν είναι ακόμη ξεκάθαρο, καθώς οι περισσότερες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες τηρούν σιγή ως προς την προτίμησή τους. Ωστόσο, το αφήγημα εθνικής αποκατάστασης που παρουσιάζει η Αθήνα μετά από πολυετή προσπάθεια συγκράτησης του χρέους αποτελεί πλεονέκτημα που ο αντίπαλος του Πιερρακάκη δεν μπορεί να προσφέρει, τονίζει το Bloomberg. «Θα ήταν μια πραγματική αναγνώριση της επιτυχίας της Ελλάδας να γυρίσει σελίδα και να ηγηθεί στην ευρωζώνη», δήλωσε ο Γερούν Ντάισελμπλουμ, ο πρώην υπουργός Οικονομικών της Ολλανδίας που προήδρευσε του Eurogroup κατά το μεγαλύτερο μέρος της κρίσης χρέους της χώρας. «Όλη η σκληρή δουλειά και οι μεταρρυθμίσεις απέδωσαν. Ένα παράδειγμα για πολλά άλλα κράτη-μέλη», συμπλήρωσε.
Ο Ντάισελμπλουμ είχε την προεδρία σε μία από τις πιο δύσκολες στιγμές της Ελλάδας στο Eurogroup τον Ιούνιο του 2015. Μία ημέρα μετά την αιφνιδιαστική ανακοίνωση της ελληνικής κυβέρνησης για τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος σχετικά με τους νέους όρους του προγράμματος διάσωσης, με προτροπή προς τους πολίτες να τους απορρίψουν, η συνεδρίαση στις Βρυξέλλες έγινε περισσότερο τεταμένη από ποτέ. Όταν ο τότε υπουργός Οικονομικών της Ελλάδας αποχώρησε, τα υπόλοιπα μέλη συνέχισαν συζητώντας πώς θα θωρακίσουν τις οικονομίες τους απέναντι σε αυτό που φαινόταν ως πιθανό ελληνικό Grexit. Τέτοια επεισόδια κατά τη διάρκεια της κρίσης χρέους, η οποία έπληξε μεγάλο μέρος της νότιας Ευρώπης και την Ιρλανδία και οδήγησε σε τρία διαδοχικά προγράμματα διάσωσης για την Αθήνα και δημιούργησαν στο Eurogroup και στους προέδρους του μια αρνητική εικόνα στην ελληνική κοινωνία. Για χρόνια, οι Έλληνες πολίτες το αντιλαμβάνονταν ως έναν από τους βασικούς φορείς που λάμβαναν σκληρές αποφάσεις για τη μοίρα των οικονομικών τους.
Σήμερα, όμως, ευρωπαϊκές δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι η Ελλάδα έχει πλέον το υψηλότερο ποσοστό ψηφοφόρων που επιθυμούν «περισσότερο συντονισμό» στην οικονομική πολιτική μεταξύ των κρατών της ευρωζώνης, παρότι το 28% των συμμετεχόντων εξακολουθεί να θεωρεί το κοινό νόμισμα «κακό πράγμα» για τη χώρα. Σε δημοσιονομικό επίπεδο, η Ελλάδα έχει σημειώσει εντυπωσιακή πρόοδο. Αν και το χρέος της παραμένει το υψηλότερο στην ΕΕ ως ποσοστό του ΑΕΠ, ο δείκτης μειώνεται γρήγορα. Η χώρα είναι μία από τις λίγες στην Ένωση που παράγουν δημοσιονομικά πλεονάσματα, ενώ η οικονομία της αναπτύσσεται ταχύτερα από άλλες, έστω κι αν έχει ακόμη δρόμο να καλύψει μετά από χρόνια χαμένων ευκαιριών ανάπτυξης. Αντίθετα, το Βέλγιο, το οποίο φιλοξενεί τους σημαντικότερους ευρωπαϊκούς θεσμούς και το ΝΑΤΟ, αγωνίζεται να περιορίσει τα ελλείμματα που υπερβαίνουν κατά πολύ το ευρωπαϊκό όριο του 3% του ΑΕΠ. Το χρέος του μάλιστα βρίσκεται σε τροχιά να ξεπεράσει εκείνο της Ελλάδας μέχρι το τέλος της δεκαετίας.
Η αλλαγή ηγεσίας στο Eurogroup πραγματοποιείται σε μια περίοδο αυξανόμενων προκλήσεων, όπως η δυσκολία της ΕΕ να παραμείνει ανταγωνιστική, η ενισχυόμενη οικονομική επιρροή της Κίνας και η αυστηρότερη εμπορική πολιτική των ΗΠΑ. Παράλληλα, τα κράτη αντιμετωπίζουν την επιβάρυνση των δεσμεύσεων του ΝΑΤΟ για δαπάνες ύψους 5% του ΑΕΠ στην άμυνα. Σε αντίθεση με τον πρωταγωνιστικό ρόλο που είχε στο παρελθόν, το Eurogroup δυσκολεύεται πλέον να βρει τη θέση του στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα. Μεταξύ των πιθανών μελλοντικών προτεραιοτήτων συγκαταλέγονται η ενίσχυση του ρόλου του κοινού νομίσματος, η άρση των εθνικών εμποδίων στις αγορές κεφαλαίων και η έκδοση μιας ψηφιακής εκδοχής του ευρώ. Επίσης, η αυξανόμενη σημασία των κρυπτονομισμάτων ενδέχεται να αποτελέσει αντικείμενο συζήτησης, ένας τομέας όπου ο Πιερρακάκης θεωρείται ότι έχει προβάδισμα λόγω της θητείας του ως υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης.
Το Eurogroup έχει μέχρι σήμερα μόλις τέσσερις επικεφαλής από τότε που ο ρόλος έγινε μόνιμος πριν από 20 χρόνια: τον Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ από το Λουξεμβούργο την περίοδο 2005–2013, τον Γερούν Ντάισελμπλουμ για τα επόμενα πέντε χρόνια, τον Πορτογάλο Μάριο Σεντένο και στη συνέχεια τον Πάσκαλ Ντόνοχιου.
