Σε μια εποχή που η κλιματική κρίση επανακαθορίζει τη διαχείριση των φυσικών πόρων, η ασφάλεια του νερού αναδεικνύεται σε εθνική προτεραιότητα. Η Αθήνα, μια μητρόπολη με αυξανόμενο πληθυσμό και υψηλές ενεργειακές ανάγκες, καλείται να εξασφαλίσει την επάρκειά της για τις επόμενες δεκαετίες.
Η κυβέρνηση και η ΕΥΔΑΠ παρουσίασαν ένα ολοκληρωμένο σχέδιο ύψους 2,5 δισ. ευρώ, το οποίο συνδυάζει μεγάλα έργα υποδομής με άμεσες παρεμβάσεις στο δίκτυο, με σκοπό να θωρακιστούν οι ταμιευτήρες, να μειωθούν οι απώλειες και να ενισχυθεί η αξιοπιστία του συστήματος ύδρευσης.
Πρόκειται για ένα πλάνο που συνδυάζει τεχνολογική και διοικητική αναβάθμιση με ρεαλιστικό χρονοδιάγραμμα υλοποίησης, ώστε η πρωτεύουσα να μη βρεθεί ποτέ αντιμέτωπη με το φάσμα της λειψυδρίας.
Το έργο «Εύρυτος», κεντρικός πυλώνας για τα επόμενα 30 χρόνια
Στην καρδιά του σχεδίου βρίσκεται το έργο «Εύρυτος», προϋπολογισμού άνω των 500 εκατομμυρίων ευρώ. Πρόκειται για την ενίσχυση του ταμιευτήρα του Ευήνου μέσω μερικής εκτροπής των ποταμών Κρικελλιώτη και Καρπενησιώτη, ένα έργο που αναμένεται να ολοκληρωθεί έως το 2029.
Σύμφωνα με τους υπολογισμούς, το έργο θα εξασφαλίσει σταθερή υδροδότηση στην Αττική για τουλάχιστον 30 χρόνια, ακόμα και υπό τις δυσμενείς συνθήκες της κλιματικής κρίσης.
Ο διευθύνων σύμβουλος της ΕΥΔΑΠ, Χάρης Σαχίνης, υπογράμμισε ότι η εταιρεία διαθέτει εναλλακτικά σχέδια για κάθε ενδεχόμενο. Αν το έργο καθυστερήσει, θα ενεργοποιηθούν οι εφεδρικές λύσεις – μονάδες αφαλάτωσης σε Θίσβη, Νέα Πέραμο και Λαύριο. «Έχουμε plan B και plan C. Δεν θα αφήσουμε την Αθήνα χωρίς νερό», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Μείωση διαρροών και εκσυγχρονισμός των υποδομών
Παράλληλα με το μεγάλο έργο, η ΕΥΔΑΠ υλοποιεί σειρά βραχυπρόθεσμων παρεμβάσεων που έχουν ήδη ξεκινήσει να αποδίδουν. Με επένδυση 100 εκατ. ευρώ, στόχος είναι η μείωση των διαρροών από το 15% στο 11%, ποσοστό που θα φέρει την Ελλάδα κάτω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.
Το σχέδιο περιλαμβάνει εκσυγχρονισμό των συστημάτων τηλεμετρίας και ελέγχου, ώστε οι βλάβες να εντοπίζονται άμεσα, καθώς και ενίσχυση της συντήρησης στους ταμιευτήρες του Μαραθώνα και του Μόρνου. Παράλληλα, η εταιρεία δεσμεύεται να διατηρήσει χαμηλές τιμές για τους πολίτες, παραμένοντας η χώρα με το φθηνότερο νερό στην Ευρώπη, χωρίς να τίθεται σε κίνδυνο η βιωσιμότητα των έργων.
Νέα δομή στη διαχείριση του νερού
Σε θεσμικό επίπεδο, ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Σταύρος Παπασταύρου, ανακοίνωσε την επέκταση και αναδιοργάνωση της ΕΥΔΑΠ και της ΕΥΑΘ, με σκοπό τη δημιουργία δύο ισχυρών πόλων διαχείρισης – για την Αττική και τη Βόρεια Ελλάδα.
Η ΕΥΔΑΠ θα απορροφήσει 14 περιφερειακούς παρόχους σε Βοιωτία, Φωκίδα και Εύβοια, ενώ η ΕΥΑΘ άλλους 13 σε Θεσσαλονίκη και Χαλκιδική. Η ενοποίηση αποσκοπεί σε καλύτερο συντονισμό, μείωση απωλειών και ενιαίο σύστημα ύδρευσης και άρδευσης.
Όπως τόνισε ο υπουργός, η Ελλάδα συγκαταλέγεται πλέον στις πιο ευάλωτες χώρες της Ευρώπης σε θέματα υδατικού στρες, γεγονός που επιβάλλει άμεσο εκσυγχρονισμό του πλαισίου λειτουργίας των υπηρεσιών ύδρευσης, με τεχνική υποστήριξη από την ΕΕ.
Στρατηγική σε επτά άξονες
Η εθνική στρατηγική για το νερό βασίζεται σε επτά βασικούς άξονες, οι οποίοι καλύπτουν όλο το φάσμα της διαχείρισης των υδάτινων πόρων – από τα μεγάλα έργα υποδομής έως τον θεσμικό εκσυγχρονισμό των φορέων ύδρευσης.
Στο επίκεντρο βρίσκεται η υλοποίηση σημαντικών έργων για την αντιμετώπιση της λειψυδρίας στην Αττική, με στόχο να εξασφαλιστεί η επάρκεια νερού για τις επόμενες δεκαετίες. Παράλληλα, προβλέπεται η γεωγραφική επέκταση της ΕΥΔΑΠ και της ΕΥΑΘ, ώστε να δημιουργηθούν δύο ισχυροί πυλώνες διαχείρισης – ένας για τη Νότια και ένας για τη Βόρεια Ελλάδα.
Η στρατηγική περιλαμβάνει επίσης τη θεσμική ενίσχυση και τον εκσυγχρονισμό των υπηρεσιών ύδρευσης, αλλά και την αναδιάρθρωση των ΔΕΥΑ, προκειμένου να βελτιωθεί ο συντονισμός και να περιοριστούν οι απώλειες. Σημαντικό ρόλο θα έχει η εφαρμογή νέου ρυθμιστικού πλαισίου, που θα διασφαλίζει ενιαία πρότυπα λειτουργίας και διαφάνειας σε όλους τους φορείς.
Ιδιαίτερη μέριμνα δίνεται στην αντιμετώπιση των προβλημάτων υδροδότησης στα νησιά και τις απομονωμένες περιοχές, όπου οι ανάγκες είναι αυξημένες και η πρόσβαση στους υδάτινους πόρους πιο δύσκολη. Τέλος, η τεχνική βοήθεια από την Ευρωπαϊκή Ένωση θα συμβάλει στη μεταφορά τεχνογνωσίας, στη χρηματοδότηση έργων και στη διαμόρφωση μακροπρόθεσμων πολιτικών βιώσιμης διαχείρισης του νερού.
Ο Στ. Παπασταύρου υπενθύμισε ότι η Ελλάδα βρίσκεται στη 19η θέση παγκοσμίως σε κίνδυνο λειψυδρίας. «Οφείλουμε να δράσουμε συντεταγμένα και χωρίς καθυστερήσεις», σημείωσε, εξηγώντας πως από το 2022 τα αποθέματα νερού μειώνονται, ενώ η κατανάλωση αυξάνεται, ιδιαίτερα στα μεγάλα αστικά κέντρα.
«Η πρόληψη πριν από την κρίση»
Από την πλευρά του, ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, τόνισε ότι το νερό θα παραμείνει δημόσιο αγαθό, με την ΕΥΔΑΠ να ανήκει κατά 51% στο Δημόσιο, αναλογία που «δεν πρόκειται να αλλάξει». «Η ελπίδα δεν είναι στρατηγική», ανέφερε, επισημαίνοντας την ανάγκη για πράξεις και σαφές χρονοδιάγραμμα.
Παράλληλα, δεσμεύτηκε για αυστηρή παρακολούθηση των έργων και επίλυση γραφειοκρατικών εμποδίων, ώστε να μη χαθεί πολύτιμος χρόνος. «Δεν θα επιτρέψουμε στην Αττική να βρεθεί ξανά αντιμέτωπη με κρίση ύδρευσης. Η πρόληψη πρέπει να προηγηθεί της κρίσης», δήλωσε.
Το στοίχημα της επόμενης ημέρας
Το συνολικό σχέδιο επιχειρεί να ισορροπήσει ανάμεσα στην πραγματικότητα των κλιματικών πιέσεων και στην ανάγκη μακροπρόθεσμης ασφάλειας. Η ΕΥΔΑΠ, μέσα από τις επενδύσεις και τη διεύρυνση του ρόλου της, φιλοδοξεί να εξελιχθεί σε κομβικό φορέα διαχείρισης του νερού στην Ελλάδα, διατηρώντας ταυτόχρονα κοινωνικό προσανατολισμό και οικονομική σταθερότητα.
Το μήνυμα είναι σαφές: η Αθήνα δεν μπορεί να βασίζεται στην τύχη για το νερό της. Η προετοιμασία ξεκινά σήμερα, ώστε η πρωτεύουσα να παραμείνει ανθεκτική, ασφαλής και αυτάρκης τις επόμενες δεκαετίες.
