Η πρόσβαση των ανηλίκων σε προϊόντα καπνού και νικοτίνης παραμένει ένα σοβαρό κοινωνικό πρόβλημα, που δεν μπορεί να θεωρείται ευθύνη των παιδιών αλλά αποτέλεσμα ελλείψεων στην πρόληψη και την κοινωνική εγρήγορση. Σε αυτό το πλαίσιο, η Παπαστράτος, με σταθερή προσήλωση στο όραμα για έναν κόσμο χωρίς τσιγάρο, ανακοίνωσε μια νέα πρωτοβουλία με τίτλο «Είναι στο χέρι μας να μην είναι στο χέρι τους».
Η πρωτοβουλία υλοποιείται σε συνεργασία με το Υπουργείο Υγείας και το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης και Τεχνητής Νοημοσύνης, και στοχεύει στην αποτροπή της πρόσβασης των ανηλίκων σε προϊόντα καπνού και νικοτίνης μέσα από μια ολοκληρωμένη στρατηγική πρόληψης, εκπαίδευσης και ψηφιακής καινοτομίας.
Ο στόχος είναι η σαφής κατανόηση της πραγματικότητας: των παραγόντων που διευκολύνουν την πρόσβαση των ανηλίκων σε προϊόντα καπνού και νικοτίνης και την κατανάλωσή τους, αλλά και των στάσεις των ενηλίκων – είτε πρόκειται για τους γονείς, είτε για τους εκπαιδευτικούς, είτε για τους επαγγελματίες του λιανικού εμπορίου.
«Η επιτυχία αυτής της προσπάθειας θα μετρηθεί από το κατά πόσο θα καταφέρουμε, ως κοινωνία, να αλλάξουμε στάση. Από το αν θα πούμε ξεκάθαρα πως το να φτάνει ένα προϊόν καπνού και νικοτίνης στα χέρια ενός ανήλικου δεν είναι κακή συγκυρία – είναι αποτυχία όλων μας» σημειώνουν στελέχη της Παπαστράτος.
Oι τρεις πυλώνες της πρωτοβουλίας
Η παρουσίαση της νέας πρωτοβουλίας έγινε τη Δευτέρα 1 Σεπτεμβρίου στην Αίγλη Ζαππείου, παρουσία εκπροσώπων της Πολιτείας, θεσμικών φορέων, λιανοπωλητών και ΜΜΕ.
Η στρατηγική της Παπαστράτος:
- Υπεύθυνες πρακτικές στην αλυσίδα πώλησης: εκπαίδευση και πιστοποίηση περίπου 20.000 λιανοπωλητών και ειδική σήμανση στα σημεία πώλησης.
- Κοινωνική ευαισθητοποίηση: πανελλαδική καμπάνια ενημέρωσης υπό την αιγίδα των Υπουργείων Υγείας και Ψηφιακής Διακυβέρνησης.
- Αξιοποίηση τεχνολογίας: ανάπτυξη «έξυπνων εργαλείων» για την αξιόπιστη επαλήθευση ηλικίας στις online αγορές, με τεχνολογικές λύσεις όπως το Gov.gr Wallet και το Kids Wallet.
Οι πραγματικές διαστάσεις του προβλήματος
Για να χαρτογραφήσει την πραγματική εικόνα του φαινομένου, η Παπαστράτος ανέθεσε στη MRB Hellas μια μεγάλη έρευνα που πραγματοποιήθηκε τον Ιούνιο του 2025 σε δύο στάδια: 1.000 συνεντεύξεις με πολίτες 18–64 ετών και 2.504 συνεντεύξεις με λιανοπωλητές σε όλη τη χώρα.
Η έρευνα ανέδειξε ότι το φαινόμενο της κατανάλωσης προϊόντων καπνού και νικοτίνης από ανηλίκους είναι εκτεταμένο. Σχεδόν 8 στους 10 πολίτες (79,5%) πιστεύουν ότι οι ανήλικοι καπνίζουν παραδοσιακά τσιγάρα, ενώ 7 στους 10 (72,8%) θεωρούν διαδεδομένη τη χρήση ηλεκτρονικών τσιγάρων. Μάλιστα, 6 στους 10 δηλώνουν ότι το πρόβλημα επιδεινώνεται σε σχέση με το παρελθόν. Οι λιανοπωλητές αναγνωρίζουν επίσης το πρόβλημα, αν και σε πιο συγκρατημένα ποσοστά (44,3% για τα τσιγάρα και 53,3% για τα ηλεκτρονικά τσιγάρα).
Στο κομμάτι της γνώσης του θεσμικού πλαισίου, το 75,3% των πολιτών γνωρίζει ότι απαγορεύεται η πώληση τσιγάρων σε ανηλίκους, ενώ μόλις 6 στους 10 γνωρίζουν για την απαγόρευση σε εναλλακτικά προϊόντα. Εντυπωσιακό είναι ότι το 25% των πολιτών δηλώνει πως δεν γνωρίζει καθόλου τις απαγορεύσεις, στοιχείο που αναδεικνύει την ανάγκη για εντατικότερη ενημέρωση. Αντίθετα, σχεδόν όλοι οι λιανοπωλητές (98%) γνωρίζουν τις απαγορεύσεις.
Όταν οι συμμετέχοντες ρωτήθηκαν για το ποιοι έχουν τη μεγαλύτερη ευθύνη:
- Το 81,6% των πολιτών και το 81,4% των λιανοπωλητών έδειξε την Πολιτεία.
- Το 75,6% των πολιτών έριξε το βάρος στους λιανοπωλητές, ενώ μόλις 39,6% των λιανοπωλητών το αναγνώρισε.
- Οι καπνοβιομηχανίες κρίνονται υπεύθυνες από το 19,1% των πολιτών αλλά από το 51,2% των λιανεμπόρων.
Ως σημαντικότερα μέτρα για την αποτροπή της πρόσβασης των ανηλίκων σε καπνικά προϊόντα, οι πολίτες αναδεικνύουν:
- περισσότερη ενημέρωση και εκπαίδευση στα σχολεία (68,1%),
- αυστηρότερο νομοθετικό πλαίσιο (62,9%),
- περισσότερους επιτόπιους ελέγχους (62%),
- καλύτερο έλεγχο στις online πωλήσεις (56,7%).
Τέλος, σχεδόν 9 στους 10 πολίτες και λιανοπωλητές (90%) συμφωνούν ότι η αποτροπή της πρόσβασης απαιτεί στενή συνεργασία Πολιτείας και καπνοβιομηχανίας, ενώ το 92% των πολιτών τονίζει ότι η προστασία των ανηλίκων είναι ευθύνη όλων μας.
Τι είπαν Άδωνις Γεωργιάδης, Δημήτρης Παπαστεργίου και Γιώργος Μαργώνης
Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης, οι αρμόδιοι υπουργοί και η διοίκηση της Παπαστράτος ανέδειξαν με τις τοποθετήσεις τους τη σημασία της νέας πρωτοβουλίας, τονίζοντας την ανάγκη συλλογικής δράσης και συνεργασίας για την προστασία των ανηλίκων.
Ο Υπουργός Υγείας κ. Άδωνις Γεωργιάδης τόνισε: «Η προστασία της υγείας των παιδιών και των εφήβων μας αποτελεί ύψιστη προτεραιότητα για το Υπουργείο Υγείας. Η αποτροπή της πρόσβασης των ανηλίκων σε προϊόντα καπνού και νικοτίνης είναι κρίσιμο ζήτημα δημόσιας υγείας και απαιτεί τη συντονισμένη κινητοποίηση όλων μας: της Πολιτείας, της κοινωνίας των πολιτών, των επιχειρήσεων, της αγοράς. Χαιρετίζουμε την πρωτοβουλία της “Παπαστράτος” και τη στρατηγική της προσέγγιση μέσα από την πρόληψη, την εκπαίδευση και την τεχνολογική καινοτομία. Είναι εξαιρετικά σημαντικό που ένα τόσο ευαίσθητο θέμα αντιμετωπίζεται με σοβαρότητα, επιστημονικά δεδομένα και υπευθυνότητα. Η συνεργασία με το Υπουργείο Υγείας στο πλαίσιο αυτής της δράσης αποτελεί ένα ακόμη βήμα προς τη διαμόρφωση μιας κοινωνίας με επίγνωση, γνώση και αξίες. Μόνο μέσα από τέτοιες συμπράξεις μπορούμε να διασφαλίσουμε ένα υγιές μέλλον για τη νέα γενιά».
Από την πλευρά του, ο Υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης και Τεχνητής Νοημοσύνης κ. Δημήτρης Παπαστεργίου ανέφερε: «Η ασφάλεια των νέων είναι υπόθεση όλων μας και είναι απαραίτητο να προχωρούμε, Πολιτεία και ιδιώτες, σε πρωτοβουλίες από κοινού. Μέσα από το Gov.gr Wallet και το Kids Wallet, με έναν ασφαλή μηχανισμό επαλήθευσης ηλικίας με απόλυτη προστασία των προσωπικών δεδομένων, θέτουμε ένα συγκεκριμένο πλαίσιο ελέγχου ώστε να αποτρέπεται η πρόσβαση των ανηλίκων στα προϊόντα καπνού, νικοτίνης, στο αλκοόλ, στα τυχερά παιχνίδια. Συγχρόνως, δημιουργούμε ένα ψηφιακό μητρώο ελέγχου για να διασφαλίζουμε την τήρηση των κανόνων στην αγορά καπνού, αλκοόλ και των συναφών προϊόντων. Στο πλαίσιο των τεχνολογικών λύσεων που θα φέρουμε το αμέσως επόμενο διάστημα είναι και η δημιουργία μιας νέας υπηρεσίας στο gov.gr για την “Αναγγελία Ιδιωτικής Εκδήλωσης”, ώστε να απαγορεύεται η ανεξέλεγκτη είσοδος των ανηλίκων στα νυχτερινά κέντρα. Είναι αισιόδοξο ότι μια μεγάλη εταιρεία, όπως η “Παπαστράτος” πραγματοποιούν μια τόσο σημαντική καμπάνια για την προστασία των παιδιών μας».
Τέλος, ο Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της Παπαστράτος, κ. Γιώργος Μαργώνης, σημείωσε:
«Σε συνεργασία με την Πολιτεία, τα Υπουργεία Υγείας και Ψηφιακής Διακυβέρνησης και Τεχνητής Νοημοσύνης, ενώνουμε δυνάμεις και συγκροτούμε μια ισχυρή συμμαχία για ένα μεγάλο κοινωνικό ζήτημα, την αποτροπή της πρόσβασης των ανηλίκων σε προϊόντα καπνού και νικοτίνης. Όταν το προϊόν φτάνει στα χέρια των ανηλίκων, κάτι δεν λειτουργεί σωστά. Και για να αλλάξει, χρειάζεται συλλογική κινητοποίηση. Η προστασία των ανηλίκων είναι ευθύνη όλων μας, και η Παπαστράτος αναλαμβάνει έμπρακτα τον ρόλο που της αναλογεί μέσα από στοχευμένες δράσεις και συνεργασίες. Είναι στο χέρι μας, να μην είναι τα προϊόντα καπνού και νικοτίνης στο χέρι των ανηλίκων».
