Καθώς ο Αύγουστος του 2026, ο μήνας λήξης του Ταμείου Ανάκαμψης, πλησιάζει επικίνδυνα, η πίεση στο οικονομικό επιτελείο αυξάνεται επικίνδυνα. Με τον χρόνο να μετρά αντίστροφα, η κυβέρνηση κινείται γρήγορα για να μην χαθούν πολύτιμα ευρωπαϊκά κονδύλια.

Την περασμένη εβδομάδα, υποβλήθηκε στην Κομισιόν νέα, μεγάλη αναθεώρηση του ελληνικού προγράμματος, ύψους περίπου 1,5 δισ. ευρώ. Πρόκειται για τη δεύτερη αλλαγή μέσα σε λίγους μήνες – είχε προηγηθεί μία τον Ιούλιο, περίπου 800 εκατ. ευρώ — με στόχο να διασφαλιστεί ότι η Ελλάδα θα προλάβει να απορροφήσει 5,82 δισ. ευρώ επιχορηγήσεων και 6,3 δισ. ευρώ δανείων που απομένουν.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κάλεσε όλα τα κράτη-μέλη να «ξεφορτωθούν» τα έργα που δεν πρόκειται να ολοκληρωθούν εγκαίρως και να τα αντικαταστήσουν με άλλα πιο ώριμα. Σύμφωνα με πληροφορίες, η ίδια η Επιτροπή δέχθηκε πίεση από το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο για αυστηρότερους ελέγχους στις εκταμιεύσεις, καθώς το Ταμείο Ανάκαμψης — το μεγαλύτερο χρηματοδοτικό εγχείρημα στην ιστορία της Ε.Ε. — βρίσκεται πλέον στο τελευταίο στάδιο υλοποίησης.

Έτσι, μια αναθεώρηση που αρχικά επρόκειτο να είναι μικρή και διορθωτική, εξελίχθηκε σε ευρεία αναδιάρθρωση έργων και κονδυλίων.

Σύμφωνα με αρμόδιες πηγές, 150 εκατ. ευρώ κόπηκαν από τις λεγόμενες «εμβληματικές επενδύσεις» που στόχευαν στην πράσινη οικονομία και την υψηλή τεχνολογία. Το ίδιο ποσό μεταφέρθηκε στο πρόγραμμα «Προλαμβάνω» για προληπτικές ιατρικές εξετάσεις — σημαντική κοινωνική δράση, αλλά όχι αμιγώς παραγωγική, όπως παραδέχονται κυβερνητικά στελέχη.

Το πρόγραμμα «Απόλλων» (100 εκατ. ευρώ) που θα παρείχε φθηνό ρεύμα μέσω ΟΤΑ απεντάχθηκε πλήρως, ενώ αντίστοιχο ποσό κατευθύνεται σε έργα επεξεργασίας λυμάτων.
Επίσης, 130 εκατ. ευρώ από έργα ΣΔΙΤ αρδευτικών δικτύων μεταφέρονται σε ενεργειακές επενδύσεις, ενώ 200 εκατ. ευρώ ενισχύουν το πρόγραμμα «Αντώνης Τρίτσης» για δημοτικά έργα – από ύδρευση έως ηλεκτροκίνηση.

Νέα έργα, περικοπές και ανακατανομές

Στα νέα έργα του Ταμείου εντάσσεται το μητρώο δημοτικών οδών σε όλη τη χώρα, που θεωρείται κρίσιμο βήμα για την επίλυση του θέματος της εκτός σχεδίου δόμησης.

Το πρόγραμμα «Αναβαθμίζω το Σπίτι μου», που ξεκίνησε φιλόδοξα με 400 εκατ. ευρώ, δεν προχώρησε όπως αναμενόταν και ο προϋπολογισμός του μειώνεται δραστικά στα 60 εκατ. ευρώ. Το υπόλοιπο ποσό κατευθύνεται στο InvestEU και στην Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα Επενδύσεων.

Παράλληλα, ενισχύεται το πρόγραμμα Antinero για τη δασική προστασία, το Ψηφιακό Σχολείο διευρύνεται με τεχνολογίες τεχνητής νοημοσύνης και επεκτείνεται το Gigabit Voucher, που φέρνει την οπτική ίνα μέχρι το σπίτι. Αντίθετα, περικοπές γίνονται στις ιδιωτικές επενδύσεις αποθήκευσης ενέργειας.

Ο στόχος: να μη μείνει ούτε ευρώ αναξιοποίητο

Η Ελλάδα αναμένει τώρα το οριστικό «πράσινο φως» της Κομισιόν για την 6η δόση επιχορηγήσεων ύψους 2,1 δισ. ευρώ. Με αυτήν, οι συνολικές εκταμιεύσεις επιχορηγήσεων θα φτάσουν τα 12 δισ. ευρώ, ενώ ήδη έχουν εισπραχθεί 11,4 δισ. ευρώ δανείων.

Συνολικά, μετά και την 6η δόση, η χώρα θα έχει αντλήσει 23,44 δισ. ευρώ, δηλαδή το 65% του συνολικού προϋπολογισμού του Ταμείου Ανάκαμψης.

Η τελική έγκριση της αναθεώρησης αναμένεται να δοθεί στο ECOFIN της 12ης Δεκεμβρίου, ενώ μέσα στον ίδιο μήνα η κυβέρνηση σχεδιάζει να καταθέσει το 7ο αίτημα επιχορηγήσεων και το 6ο αίτημα δανείων.

Όπως παραδέχονται στελέχη του υπουργείου Οικονομικών, «κάθε μέρα μετρά». Καθώς πλησιάζει ο Αύγουστος του 2026, η φράση «να μη χαθεί ούτε ευρώ» δεν είναι πλέον σχήμα λόγου, αλλά καθημερινή αγωνία στις Βρυξέλλες και στην Αθήνα.