Ο ξυλοδαρμός που έβαλε φωτιά στο Λος Άντζελες και έβγαλε την εθνοφρουρά στους δρόμους

Τα τελευταία χρόνια τα περιστατικά αστυνομικής βίας και αυθαιρεσίας έχουν πολλαπλασιαστεί στις ΗΠΑ. Οι αστυνομικοί -ειδικά στις πιο υποβαθμισμένες περιοχές- δεν το έχουν σε τίποτα να πυροβολήσουν κατά ακόμα και άοπλων πολιτών ή στην… καλύτερη να τους ξυλοκοπήσουν άγρια. Αυτό, ωστόσο, δεν είναι σημερινό φαινόμενο. Έρχεται από πολύ πίσω στον χρόνο και -όπως προβλέπουν οι περισσότεροι, με σχετική ευκολία- θα πάει πολύ μπροστά στον χρόνο. Υπάρχουν στιγμές μέσα στο πέρασμα των δεκαετιών, ωστόσο, που η κατάσταση ξεφεύγει από κάθε κρατικό έλεγχο. Οι πολίτες αντιδρούν έντονα και τότε η βία έχει τον πρώτο λόγο. Μια τέτοια περίπτωση, ίσως η χαρακτηριστικότερη όλων, είναι η υπόθεση του αφροαμερικανού Ρόντνεϊ Κινγκ ο οποίος ξυλοκοπήθηκε άγρια από αστυνομικούς επειδή δεν σταμάτησε στο σήμα τους για έλεγχο. Η αθώωση των αστυνομικών στο δικαστήριο αποτέλεσε τη σπίθα που έβαλε φωτιά στο φυτίλι που λίγο έλειψε να ανατινάξει ολόκληρη την Καλιφόρνια. Ήταν τέτοια η έκταση των επεισοδίων που η εθνοφρουρά κλήθηκε να βγάλει τα… κάστανα από τη φωτιά. Πρόκειται για μια υπόθεση που ακόμα και σήμερα αποτελεί ανοιχτή στο σώμα των ΗΠΑ και ανά τακτά χρονικά διαστήματα επανέρχεται στην κουβέντα περί αστυνομικής βίας.

Ένας αστυνομικός έλεγχος και ένας άγριος ξυλοδαρμός

Η ιστορία ξεκινάει στις 13 Μαρτίου 1991. Ο Ρόντνεϊ Κινγκ οδηγεί στους δρόμους του Λος Άντζελες έχοντας αναπτύξει μεγάλη ταχύτητα. Το πλήρωμα ενός περιπολικού τον εντοπίζει και του κάνει σήμα να σταματήσει. Εκείνος -φοβούμενος, όπως είπε αργότερα, πως θα τον ξαναπάνε φυλακή αφού ήταν έξω με αναστολή όντας καταδικασμένος για ληστεία και επίθεση- πατάει το γκάζι και προσπαθεί να διαφύγει. Για κάμποση ώρα ακολουθεί μια καταδίωξη ανάλογη με αυτές που έχουμε δει πολλές φορές να γίνονται στους δρόμους των αμερικάνικων μεγαλουπόλεων. Όπως η συντριπτική πλειονότητα των καταδιώξεων έτσι και αυτή κατέληξε με νικητές τους αστυνομικούς οι οποίοι έχουν ειδοποιηθεί από το πρώτο περιπολικό και έχουν σπεύσει για βοήθεια. Το αυτοκίνητο του Ρόντνεϊ Κινγκ περικυκλώνεται από αστυνομικούς οι οποίοι του ζητάνε να βγει από το αυτοκίνητο, όταν εκείνος αρνείται, εκείνοι τον βγάζουν έξω με τη βία και τον ρίχνουν στο οδόστρωμα. Και εκεί που το λογικό ήταν να γίνουν όλες οι νόμιμες διαδικασίες προκειμένου να συλληφθεί, τέσσερις από τους αστυνομικούς αρχίζουν να τον χτυπούν δίχως κανένα έλεος με τα γκλοπ τους σε όλο του το σώμα. Κάποιοι από αυτούς δεν διστάζουν να τον κλωτσήσουν στο σώμα ή να του πατήσουν το κεφάλι.

Ο Ρόντνεϊ Κινγκ προσπαθεί να προφυλαχθεί ή να σηκωθεί άλλα κάθε φορά που κινείται το ξύλο γίνεται ακόμα πιο άγριο. Κάποια στιγμή οι αστυνομικοί σταματούν τον άγριο ξυλοδαρμό και μεταφέρουν το Κινγκ στο αστυνομικό τμήμα για τα… περαιτέρω. Όλα θα είχαν τελειώσει εκεί. Αυτό, ωστόσο, που δεν ήξεραν οι αστυνομικοί ήταν πως ένας περίοικος, ο αργεντίνικης καταγωγής Τζορτζ Χόλιντεϊ, είχε καταγράψει με την κάμερά του το περιστατικό. Τις επόμενες ημέρες το βίντεο προβάλλεται παντού, σημειώνονται κάποια επεισόδια και η αφροαμερικανική κοινότητα ζητά την παραδειγματική τιμωρία των τεσσάρων αστυνομικών οι οποίοι μετά τη γενική κατακραυγή συλλαμβάνονται.

Η αθώωση που έβαλε φωτιά στο Λος Άντζελες

Τον Απρίλιο του 1992 γίνεται η δίκη των τεσσάρων αστυνομικών. Εκεί υποστηρίζουν πως αυτό που δεν φαίνεται στο βίντεο είναι πως ο Κινγκ ήταν υπό την επήρεια ναρκωτικών ουσιών και αρχικά τους επιτέθηκε εκείνος. Τίποτα από τα δυο δεν αποδεικνύεται κατά τη διάρκεια της ακροαματικής διαδικασίας, ωστόσο, με μια απόφαση που εξέπληξε τους πάντες (δεδομένου πως υπήρχε το βίντεο-αδιάψευστος μάρτυρας της αστυνομικής βαρβαρότητας) το δικαστήριο αθωώνει τους τέσσερις αστυνομικούς! Κανείς δεν περίμενε αυτό που θα ακολουθούσε. Η απόφαση λειτουργεί σαν πυροδοτικός μηχανισμός και προκαλεί μια άνευ προηγούμενου έκρηξη στην αμερικάνικη μεγαλούπολη. Χιλιάδες κόσμου κατεβαίνει στους δρόμους με πρωτοφανή οργή και σπάει και καίει οτιδήποτε βρίσκεται στο δρόμο του. Η απάντηση της αστυνομίας ήταν άμεση και σκληρή αλλά λειτούργησε με τον ακριβώς τον αντίθετο τρόπο απ’ ό,τι αναμενόταν. Οι εκδηλώσεις οργής γενικεύονται. Ακόμα περισσότερος κόσμος κατεβαίνει στο δρόμο  και πλέον τα επεισόδια λαμβάνουν χαρακτήρα εξέγερσης. Οι αστυνομικές δυνάμεις δείχνουν ανίκανες να ελέγξουν το πλήθος που οργισμένο έχει ως κεντρικό του σύνθημα το «LA LA, f**k the USA»! Είναι ένα σύνθημα που για πολλούς αναλυτές εκείνων των ημερών «αποκάλυψε» και την πραγματική ταυτότητα των εξεγερμένων. Είναι οι κάτοικοι μιας μεγαλούπολης που καμαρώνει για το Χόλυγουντ αλλά στοιβάζει στα γκέτο των ανατολικών συνοικιών νέους, ανέργους, φτωχούς και οικονομικούς μετανάστες.  Από ένα σημείο και έπειτα τα επεισόδια είχαν απλά ως αφορμή τον άγριο ξυλοδαρμό του Κινγκ και την αθώωση των αστυνομικών. Η βαθύτερη αιτία ήταν η εσωτερική κατάσταση στις ΗΠΑ. Τα μεγάλα τηλεοπτικά δίκτυα της χώρας μεταδίδουν εικόνες καταστροφής και βίας σοκάροντας τους αμερικανούς. Διαδηλώσεις (πολλές, μάλιστα, από αυτές βίαιες) πραγματοποιούνται και σε άλλες περιοχές των ΗΠΑ. Τίποτα, ωστόσο, δεν δείχνει ικανό να σταματήσει την οργή των διαδηλωτών που καταστρέφουν και πυρπολούν το ένα κτίριο μετά το άλλο στο Λος Άντζελες. Η αστυνομία δεν μπορεί να αντιδράσει και πλέον είχε έρθει η ώρα για πιο δραστικά μέτρα.

Η επέμβαση της εθνοφρουράς και το τέλος του Ρόντνεϊ Κινγκ 

Μετά από μέρες συγκρούσεων και λεηλασιών οι επαγγελματίες στο Λος Άντζελες αποφασίζουν να πάρουν την κατάσταση στα χέρια τους. Οπλίζονται και υπερασπίζονται οι ίδιοι τις περιουσίες τους. Η εικόνα αυτή που παραπέμπει ευθέως σε έναν ακήρυχτο κοινωνικό εμφύλιο κινητοποιεί την πολιτεία της Καλιφόρνια που σε συνεννόηση με την κυβέρνηση των ΗΠΑ αποφασίζουν να βγάλουν στους δρόμους την εθνοφρουρά. Οι διαδηλώσεις ξεκίνησαν την Τετάρτη 29 Απριλίου και τελείωσαν τη Δευτέρα 4 Μαΐου! Τότε ήταν που οι περίπου 2.000 στρατιώτες και 1.500 πεζοναύτες (συνολικά εκείνες τις ημέρες κινητοποιήθηκαν περίπου 10.000 ένστολοι) κατάφεραν να επαναφέρουν την τάξη σε μια πόλη που είχε βυθιστεί στο χάος και τη βία. Σύμφωνα με την εφημερίδα Los Angeles Times περισσότεροι από 60 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους εκείνες τις ημέρες. Οι δέκα από αυτούς πυροβολήθηκαν από ένστολους αξιωματικούς. Ακόμα 44 έχασαν τη ζωή τους σε περιστατικά που συνδέονται με τις ταραχές. Οι υπόλοιποι θάνατοι αποδίδονται στα γεγονότα εκείνων των ημερών. Επιπλέον πάνω από 2.000 άνθρωποι τραυματίστηκαν, περίπου 12.000 άτομα συνελήφθησαν, προκλήθηκαν πάνω από 7.000 πυρκαγιές σε κτίρια, περισσότερες από 3.100 επιχειρήσεις υπέστησαν μικρότερες ή μεγαλύτερες ζημιές, ενώ η οικονομική ζημιά για την πολιτεία υπολογίστηκε πως ξεπέρασε το 1 δισ. δολάρια! Τον Απρίλιο του 1994 ο Ρόντνεϊ Κινγκ, που πλέον από μικροκακοποιός είχε μετατραπεί σε εμβληματική μορφή του κινήματος για τα δικαιώματα των αφροαμερικανών, έλαβε αποζημίωση 3,8 εκατομμυρίων δολαρίων. Παράλληλα, δύο από τους αστυνομικούς που τον χτύπησαν καταδικάστηκαν (από το ανώτατο δικαστήριο) σε 30 μήνες φυλακή για τον ξυλοδαρμό, ενώ οι άλλοι δυο αθωώθηκαν εκ νέου.

Στα χρόνια που ακολούθησαν ο Κινγκ προσπάθησε να ανοίξει μια επιχείρηση αλλά απέτυχε ενώ είχε και πάλι μπλεξίματα με το νόμο. Στις 17 Ιουνίου 2012 ο 47χρονος τότε άνδρας βρέθηκε νεκρός από την αρραβωνιαστικιά του (η οποία ήταν ένορκος στη δίκη του), στον πάτο της πισίνας του σπιτιού του στην Καλιφόρνια. Στην αρχή επικράτησε πανικός υπό τον φόβο να ήταν φόνος. Όπως αποδείχθηκε, ωστόσο, ο Κίνγκ δεν έφερε κανένα σημάδι από τραύμα ή κάτι που να παρέπεμπε σε εγκληματική ενέργεια. Ο φάκελος του Κινγκ έκλεισε με το πόρισμα του ιατροδικαστή πως ο θάνατός του οφείλεται σε πνιγμό.