Οργή και ανησυχία για την ελευθερία του Τύπου προκαλούν τα τρία σχέδια της ισραηλινής κυβέρνησης. Συγκεκριμένα η κυβέρνηση του Ισραήλ, σχεδιάζει αλλαγές στον κρατικό ραδιοτηλεοπτικό φορέα της χώρας, νομοσχέδιο για την απαγόρευση ξένων τηλεοπτικών δικτύων και επικείμενη αναστολή της λειτουργίας του ραδιοφωνικού σταθμού του στρατού.

Τα μέτρα αυτά βρίσκονται στο τραπέζι στην αρχή μιας εκλογικής χρονιάς, κατά την οποία ο πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου σκοπεύει να επιδιώξει την επανεκλογή του στις βουλευτικές εκλογές που θα διεξαχθούν το αργότερο τον Νοέμβριο του 2026.

Σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, η μεγάλη πλειοψηφία των Ισραηλινών επιθυμεί ο Νετανιάχου να λογοδοτήσει για τον πόλεμο που ξεκίνησε στις 7 Οκτωβρίου 2023, μετά την επίθεση της Χαμάς εναντίον του Ισραήλ.

Τους μήνες που προηγήθηκαν του πολέμου αυτού, η κυβέρνησή του, η πιο δεξιά στην ιστορία του Ισραήλ, είχε διχάσει την ισραηλινή κοινωνία με ένα σχέδιο μεταρρύθμισης του δικαστικού συστήματος, το οποίο είχε προκαλέσει ένα από τα μεγαλύτερα κινήματα λαϊκής διαμαρτυρίας λόγω των ανησυχιών για στροφή προς μια αυταρχική άσκηση εξουσίας.

Οι μεταρρυθμίσεις στο κρατικό δίκτυο ραδιοτηλεόρασης που παρουσίασε ο υπουργός Επικοινωνιών Σλόμο Κάρχι επικρίθηκαν από τη νομική σύμβουλο της κυβέρνησης, την Γκάλι Μπαχαράβ-Μιάρα, η οποία εκτίμησε ότι το νομοσχέδιο αυτό «θέτει σε κίνδυνο την ίδια την αρχή της ελευθερίας του Τύπου».

Η ισραηλινή κυβέρνηση έχει εκκινήσει διαδικασία αποπομπής της Μπαχαράβ-Μιάρα, σφοδρής επικρίτριας πολλών σχεδίων της εκτελεστικής εξουσίας.

Το σχέδιο του Κάρχι έχει στόχο να ενισχύσει τον έλεγχο του κράτους επί του δημόσιου ραδιοτηλεοπτικού φορέα (KAN) με τη δημιουργία μιας νέας αρχής που θα μπορέσει να «ενθαρρύνει τον ανταγωνισμό και να μειώσει τη γραφειοκρατία». Ο υπουργός διαβεβαίωσε στις αρχές Δεκεμβρίου ότι με αυτόν τον τρόπο «το κοινό» θα αποκτήσει «μεγαλύτερη ελευθερία».

«Φίμωση»

Το Συνδικάτο Ισραηλινών Δημοσιογράφων προσέφυγε στο Ανώτατο Δικαστήριο κατά του σχεδίου αυτού, το οποίο οι Δημοσιογράφοι χωρίς Σύνορα (RSF) έχουν χαρακτηρίσει «καρφί στο φέρετρο της συντακτικής ανεξαρτησίας».

«Δεν πρόκειται για μεταρρύθμιση, πρόκειται για μια εκστρατεία υποκίνησης σε μίσος και φίμωσης του ελεύθερου Τύπου», κατήγγειλε ο επικεφαλής της αντιπολίτευσης Γιαΐρ Λαπίντ, κάνοντας λόγο «για επιθετική ανάληψη ελέγχου μέσων ενημέρωσης».

Παράλληλα η Κνεσέτ συζητεί μια τροποποίηση σε νόμο που υιοθετήθηκε τον Απρίλιο του 2024 και είχε στόχο να κλείσει τα γραφεία του τηλεοπτικού δικτύου al Jazeera στο Ισραήλ και να του απαγορεύσει να μεταδίδει στο ισραηλινό έδαφος, κατηγορώντας το ότι είναι «όργανο προπαγάνδας της Χαμάς».

Η τροποποίηση που συζητείται τώρα θα επιτρέπει το κλείσιμο οποιουδήποτε ξένου τηλεοπτικού δικτύου που κρίνεται εχθρικό προς το Ισραήλ ανεξαρτήτως αν η χώρα βρίσκεται σε κατάσταση πολέμου, μια απαραίτητη προϋπόθεση του αρχικού νόμου.

Η Μπαχαράβ-Μιάρα εξέφρασε την αντίθεσή της σε αυτή την τροποποίηση που θα επέτρεπε στο υπουργείο Επικοινωνιών να κλείνει ένα τηλεοπτικό δίκτυο χωρίς να υπάρχει σχετική δικαστική απόφαση.

«Η αλυσίδα παραγωγής της τρομοκρατίας ξεκινά από τα μυαλά και ιδιαίτερα από τα μέσα ενημέρωσης, τα οποία δημοσιεύουν απόρρητες πληροφορίες και δηλητηριάζουν τις καρδιές με μίσος και αντισημιτική προπαγάνδα», δήλωσε στις αρχές Δεκεμβρίου ο συντάκτης της τροπολογίας, ο βουλευτής Άριελ Κέλνερ, μέλος του δεξιού κόμματος Λικούντ του Νετανιάχου.

«Περισσότερο από παράλογο»

Όπως το νομοσχέδιο για το ΚΑΝ, έτσι και η τροπολογία του Κέλνερ εγκρίθηκε σε πρώτη ανάγνωση από το ισραηλινό κοινοβούλιο και πλέον την επεξεργάζεται κοινοβουλευτική επιτροπή προτού διεξαχθεί στην Κνεσέτ η τελική ψηφοφορία για την υιοθέτησή της.

Ακόμη ένας λόγος ανησυχίας: η απόφαση του υπουργού Άμυνας Ίσραελ Κατς να κλείσει τον ραδιοφωνικό σταθμό του στρατού. Είναι «αντίθετη στις θεμελιώδεις αρχές του κράτους δικαίου και πλήττει την ελευθερία του Τύπου», εκτίμησε το Ισραηλινό Ινστιτούτο για τη Δημοκρατία (IDI), ένα κεντρώο think tank.

O Galei Tsahal, που ιδρύθηκε το 1950, είναι ένας ραδιοφωνικός σταθμός γενικού περιεχομένου, γνωστός για το ειδησεογραφικό του πρόγραμμα. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, είναι ο τρίτος πιο δημοφιλής σταθμός στο Ισραήλ με μερίδιο ακροαματικότητας 17,7%, πίσω από τον KAN με 18,8%. Πρώτος σε ακροαματικότητα είναι ο μουσικός ραδιοφωνικός σταθμός του στρατού, ο Gal Galatz (23,6%), ο οποίος δεν επηρεάζεται από το νομοσχέδιο του Κατς.

Ο Ισραηλινός υπουργός έχει δηλώσει ότι ο Galei Tsahal θα πάψει να μεταδίδει στις αρχές Μαρτίου 2026, αφού παρουσίασε τα σχέδιά του στο υπουργικό συμβούλιο στις αρχές Δεκεμβρίου.

Τέλος, η ισραηλινή κυβέρνηση εξακολουθεί να απαγορεύει την ελεύθερη πρόσβαση δημοσιογράφων στη Λωρίδα της Γάζας, περισσότερα από δύο χρόνια μετά την έναρξη του πολέμου.

Για τον λόγο αυτό η Ένωση Ξένου Τύπου (FPA) προσέφυγε στις 9 Δεκεμβρίου στο Ανώτατο Δικαστήριο του Ισραήλ και κατήγγειλε μια κατάσταση «περισσότερο από παράλογη», αφού οι δικαστές έδωσαν νέα διορία στην κυβέρνηση.

«Αυτές οι επανειλημμένες αναβολές στερούν από τον κόσμο μια πιο ολοκληρωμένη άποψη της κατάστασης στη Γάζα», τόνισε η FPA.