Ο μυστηριώδης διαστρικός επισκέπτης 3I/ATLAS που διασχίζει το ηλιακό μας σύστημα ενδέχεται να αποκαλύψει την αληθινή του φύση μέσα στις επόμενες ώρες, καθώς οι επιστήμονες περιμένουν να εμφανιστεί ξανά πίσω από τον Ήλιο.
Ενώ πολλοί αστρονόμοι είναι πεπεισμένοι ότι το αντικείμενο θα επιβεβαιωθεί ως κομήτης, κάποιοι επιστήμονες έχουν προτείνει ότι ο επισκέπτης μήκους τριών μιλίων θα μπορούσε να είναι μια τεχνητή διαστημική κατασκευή που κινείται μέσα στο ηλιακό σύστημα.
Το 3I/ATLAS παρέμενε κρυμμένο πίσω από τον Ήλιο από την προηγούμενη εβδομάδα, αλλά θα φτάσει στο πλησιέστερο σημείο του στον Ήλιο, το λεγόμενο περιήλιο, στις 29 Οκτωβρίου.
Οι επιστήμονες αναμένουν ότι θα μπορέσουν να διαπιστώσουν ποιο σενάριο είναι σωστό μόλις παρατηρήσουν την ακριβή θέση του αντικειμένου κατά την έξοδό του από το περιήλιο, τονίζοντας ότι μια εμφανής αλλαγή στην τροχιά του αύριο θα μπορούσε να υποδεικνύει ότι το 3I/ATLAS διαθέτει τεχνητή πρόωση.
Στην αστροναυτική, η πιο αποτελεσματική στιγμή για επιτάχυνση ή επιβράδυνση ενός διαστημοπλοίου είναι όταν βρίσκεται κοντά σε μια μεγάλη μάζα. Η εκτόξευση του κινητήρα σε αυτό το σημείο, γνωστή ως «φαινόμενο Oberth», παράγει τη μεγαλύτερη αλλαγή στην ταχύτητα.
Διαστημικός βράχος ή εξωγήινο σκάφος;
Η πλειοψηφία των αστρονόμων θεωρεί ότι το 3I/ATLAS είναι απλώς ένας παράξενος διαστημικός βράχος από ένα μακρινό ηλιακό σύστημα που σχηματίστηκε υπό συνθήκες εντελώς ξένες με τους κομήτες του ηλιακού μας συστήματος.
Μέχρι στιγμής, οι μελέτες του διαστρικού επισκέπτη έχουν δείξει τα κλασικά σημάδια κομήτη, όπως η ουρά και η κόμη, ένα μεγάλο νέφος αερίου και σκόνης που τον περιβάλλει.
Ωστόσο, ορισμένοι ερευνητές επισημαίνουν ότι υπάρχουν ακόμα πολλές ανωμαλίες που δεν μπορούν να αγνοηθούν, όπως η φαινομενική αντίστροφη πρόωση του 3I/ATLAS καθώς κινήθηκε πίσω από τον Ήλιο από την οπτική μας γωνία.
Ο φυσικός του Χάρβαρντ, Άβι Λόεμπ, έχει υποστηρίξει από την ανακάλυψη του αντικειμένου ότι το 3I/ATLAS θα μπορούσε να είναι μια «εξωγήινη μητρική ναυαρχίδα», η οποία τοποθετείται σε αυτό το τυφλό σημείο είτε για να αλλάξει πορεία είτε για να απελευθερώσει μικρότερους ανιχνευτές πριν συνεχίσει το ταξίδι της.
Ο Λόεμπ εξήγησε ότι το 3I/ATLAS θα μπορούσε να εκτελεί μια μανούβρα γνωστή ως φαινόμενο Oberth για να αλλάξει την ταχύτητα και την πορεία του, κάτι που θα αποτελούσε ένδειξη ύπαρξης κινητήρα και ελέγχου από άγνωστη νοημοσύνη.
Οι αστρονόμοι που παρακολουθούν το 3I/ATLAS αποκάλυψαν την προηγούμενη εβδομάδα ότι το αντικείμενο παρουσίασε δραματική αναστροφή της ουράς του, μετατοπιζόμενη από μια ασυνήθιστη «αντί-ουρά» που έδειχνε προς τον Ήλιο, σε μία που δείχνει μακριά από αυτόν.
Παρατηρήσεις υψηλής ανάλυσης από το Βόρειο Οπτικό Τηλεσκόπιο στις Κανάριες Νήσους επιβεβαίωσαν ότι η αντί-ουρά που παρατηρήθηκε τον Ιούλιο και τον Αύγουστο του 2025 εξαφανίστηκε και σχηματίστηκε νέα στην αντίθετη κατεύθυνση μέχρι τον Σεπτέμβριο.
Η μετατόπιση πιστεύεται ότι συνέβη επειδή τα σωματίδια σκόνης και πάγου του κομήτη αντέδρασαν διαφορετικά στο ηλιακό φως. Αρχικά, τα μεγάλα και αργά κινούμενα σωματίδια σκόνης διασκόρπισαν το φως προς τον ήλιο, δημιουργώντας την αντί-ουρά. Καθώς το 3I/ATLAS πλησίαζε τον Ήλιο, οι αυξανόμενες θερμοκρασίες απελευθέρωσαν περισσότερα θραύσματα πάγου και μακρόβια σωματίδια σκόνης, παράγοντας την ουρά που τώρα δείχνει μακριά, όπως ένας παραδοσιακός κομήτης που κινείται στο διάστημα.
Ωστόσο, ο Λόεμπ σημείωσε ότι το 3I/ATLAS έχασε ελάχιστη μάζα, καθώς πλησίαζε τον Ήλιο, γεγονός που καθιστά τη χημική σύσταση του αντικειμένου ακόμη μυστήριο. Μέχρι τον Οκτώβριο του 2025, ο υποτιθέμενος κομήτης έχασε περίπου δύο εκατομμύρια τόνους, έναν πολύ μικρό αριθμό σε σχέση με τους 33 δισεκατομμύρια τόνους που έχει υπολογίσει ο Λόεμπ ότι ζυγίζει το γιγάντιο αντικείμενο.
Αίνιγμα το νικέλιο
Επιπλέον, ο Λόεμπ δήλωσε στην Daily Mail ότι οι επιστήμονες δεν μπορούν ακόμη να εξηγήσουν πώς το 3I/ATLAS απελευθερώνει νικέλιο σε αέρια μορφή, καθώς κινείται γύρω από τον Ήλιο. «Κανείς δεν καταλαβαίνει πώς το νικέλιο μπορεί να απελευθερωθεί σε αέρια μορφή, γιατί χρειάζεται μια ειδική διαδικασία και οι θερμοκρασίες δεν είναι αρκετά υψηλές για να απελευθερώσουν το νικέλιο, οπότε αυτό είναι ένα αίνιγμα», εξήγησε ο Λόεμπ.
Το νικέλιο είναι μέταλλο που χρησιμοποιείται από την τεχνολογία διαστημικών σκαφών της Γης για προστασία από την ακραία θερμότητα των κινητήρων εκτόξευσης και το 3I/ATLAS φαίνεται να είναι καλυμμένο με αυτό. Μέχρι σήμερα, οι αστρονόμοι έχουν δει το νικέλιο μόνο μαζί με αποθέσεις σιδήρου στη φύση, αλλά ο Λόεμπ επεσήμανε ότι δεν υπάρχουν σημάδια σιδήρου στο 3I/ATLAS. «Αυτό είναι πρωτοφανές για κομήτες. Δεν είναι τόσο η ύπαρξη του νικελίου, αλλά το νικέλιο χωρίς σίδηρο, που γνωρίζουμε μόνο στο πλαίσιο κραμάτων νικελίου που παράγουμε βιομηχανικά για διαστημόπλοια», πρόσθεσε ο καθηγητής.
Ο Λόεμπ υποστήριξε ότι οποιαδήποτε δραστική αλλαγή στην ταχύτητα, πορεία ή μέγεθος του 3I/ATLAS όταν εμφανιστεί ξανά από τον ήλιο θα αποτελεί σαφή ένδειξη νοημοσύνης. Ωστόσο, άλλοι επιστήμονες εξακολουθούν να πιστεύουν ότι αυτές οι αλλαγές μπορούν να εξηγηθούν με την κανονική συμπεριφορά των κομητών.
Ο Αυστριακός αστρονόμος Μίχαελ Γιέγκερ δήλωσε στην Daily Mail: «Αν και υπήρχαν ορισμένα ασυνήθιστα στοιχεία για αυτόν τον κομήτη, εξακολουθώ να υποθέτω ότι παρατηρούμε έναν κομήτη. Αυτό συμβαίνει γιατί το 3I/ATLAS δεν έχει αλλάξει την πορεία ή την υπολογισμένη ταχύτητά του μέχρι στιγμής».
Ο επιστήμονας σημείωσε ότι, ακόμα και αν το διαστρικό αντικείμενο διασπαστεί καθώς εμφανίζεται από τον Ήλιο, αυτό δεν είναι ασυνήθιστο για κομήτες οι οποίοι έχουν παρατηρηθεί να διασπώνται καθώς ταξιδεύουν στο διάστημα. «Η διάσπαση ενός κομήτη δεν θα ήταν τόσο ασυνήθιστη. Μόλις πριν από μερικές εβδομάδες επιβεβαιώθηκε η διάσπαση του κομήτη 240P/NEAT», κατέληξε ο Γιέγκερ.
