Μια τάση που εμφανίζεται συχνά στους ανθρώπους, όταν έρχονται αντιμέτωποι με μια ενοχλητική, άβολη ή απειλητική κατάσταση και πληροφορία, είναι να αγνοήσουν την πραγματικότητα. Πρόκειται για το «σύνδρομο της στρουθοκαμήλου», το οποίο αν και προσωρινά προσφέρει ανακούφιση, μπορεί μακροπρόθεσμα να οδηγήσει σε σημαντικά προβλήματα.

Όπως εξηγούν ειδικοί της ψυχικής υγείας στη Huffington Post, πρόκειται για μια γνωστική προκατάληψη, κατά την οποία το άτομο φιλτράρει, αγνοεί ή αποφεύγει αρνητικές ή αγχωτικές πληροφορίες.

Το όνομα προέρχεται από τον μύθο ότι οι στρουθοκάμηλοι κρύβουν το κεφάλι τους στην άμμο όταν φοβούνται, κάτι που δεν ισχύει στην πραγματικότητα, καθώς η συγκεκριμένη ενέργεια του συμπαθούς ζώου συνδέεται με τη φροντίδα των αυγών του ή την αναζήτηση τροφής.

Στους ανθρώπους το «σύνδρομο της στρουθοκαμήλου» είναι όταν «θάβουν το κεφάλι τους», αποφεύγοντας την πραγματικότητα και ελπίζοντας ότι το πρόβλημα θα εξαφανιστεί. Για παράδειγμα, κάποιος μπορεί να αποφεύγει να επισκεφτεί γιατρό από φόβο για τη διάγνωση ή να μην αναφέρει τη δυσαρέσκειά του για να αποφύγει μια αντιπαράθεση.  

Γενικά ένα άτομο μπορεί να «στρουθοκαμηλίζει» γιατί θεωρεί πως η συναισθηματική επιβάρυνση θα είναι μεγάλη, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις σχετίζεται και με τον φόβο αποδόμησης της εικόνας που έχουμε για τον εαυτό μας.

Ποια είναι τα προβλήματα που προκαλεί;

Το βασικό πρόβλημα με το σύνδρομο της στρουθοκαμήλου είναι ότι μπορεί να προσφέρει στιγμιαία ανακούφιση, αλλά επί της ουσίας αφήνει τα προβλήματα να επιδεινώνονται και να διαιωνίζονται. Όταν αποφεύγουμε να αντιμετωπίσουμε μια δυσάρεστη πραγματικότητα, ταυτόχρονα χάνουμε την ευκαιρία να αναλάβουμε δράση ή να ζητήσουμε βοήθεια.

Αποφεύγοντας τις ιατρικές εξετάσεις, μπορούμε να συνεχίσουμε τον τρόπο ζωής που έχουμε συνηθίσει. Αυτό είναι βολικό. Αλλά εάν υπάρχει πρόβλημα, η καθυστέρηση της διάγνωση σημαίνει και καθυστέρηση στη θεραπεία, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.

Μάλιστα, όπως εξηγούν οι ειδικοί στη Huffington Post, το φαινόμενο μπορεί να εμφανίζεται και σε άτομα που χαρακτηρίζονται από υπερβολική αισιοδοξία ή τοξική θετικότητα. Άνθρωποι με ξεκάθαρους στόχους μπορεί επίσης να παγιδευτούν από το σύνδρομο αυτό και να μην προχωρούν σε δράση. Μπορεί επίσης να υπάρχει ένα γενικό υπόβαθρο άγχους για τα πράγματα που αποφεύγονται, το οποίο συμβάλλει στο συνολικό στρες και την υπερφόρτωση.

Το σύνδρομο οδηγεί σε αναβλητικότητα και σε παράλυση σχετικά με τη λήψη αποφάσεων. Το άτομο γνωρίζει ότι πρέπει να πάρει μια απόφαση, να αλλάξει κάτι στη ζωή του, να αντιμετωπίσει κάποιον, αλλά ελπίζει ότι το πρόβλημα θα εξαφανιστεί μόνο του. Τελικά η ψευδαίσθησή του συνθλίβεται όταν η κατάσταση φτάνει στο απροχώρητο.

Υπάρχει και θετική πλευρά του συνδρόμου;

Σε κάποιες περιπτώσεις, όπως εξηγούν οι ειδικοί, το σύνδρομο της στρουθοκαμήλου μπορεί να φαίνεται λειτουργικό. Μπορεί να είναι μια χρήσιμη τακτική σε μια δεδομένη στιγμή και να βοηθά κάποιον να κρατήσει τις ισορροπίες και να επιβιώσει σε ένα δύσκολο περιβάλλον. Όμως οι ειδικοί προειδοποιούν ότι εάν τελικά τα θέματα δεν αντιμετωπιστούν, το συναισθηματικό βάρος μαζεύεται και σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να εκδηλωθεί με άλλους τρόπους. «Πετώντας τη σκόνη κάτω από το χαλί, απλώς μαζεύει περισσότερη σκόνη κάτω από το χαλί», αναφέρουν χαρακτηριστικά.

Πώς θα αποφύγετε το σύνδρομο;

Σύμφωνα με τους ειδικούς, το πρώτο βήμα για την αποφυγή του «συνδρόμου της στρουθοκαμήλου» είναι η αυτοσυμπόνια. Είναι φυσιολογικό να αποφεύγουμε ό,τι μας προκαλεί άγχος ή φόβο. Πρόκειται για ανθρώπινη αντίδραση, όμως αφού την αναγνωρίσετε και αντιληφθείτε το πού και το πώς επηρεάζει τη ζωή σας μπορείτε να δεσμευτείτε στον εαυτό σας πως στο μέλλον θα διαχειριστείτε με διαφορετικό τρόπο την κατάσταση.

Βήμα – βήμα με μικρές ενέργειες μπορείτε να σταματήσετε τον «στρουθοκαμηλισμό» και να αντιμετωπίσετε τα προβλήματα, αντί να τα αποφεύγετε.

Οι ειδικοί συστήνουν επίσης τη χρήση του «κανόνα του τρία»: πάρτε μόνο τρεις γνώμες, επιλέξτε μεταξύ τριών επιλογών και δώστε στον εαυτό σας περιορισμένο χρόνο (π.χ. 3 λεπτά, 3 εβδομάδες ή 3 μήνες, ανάλογα με τη σοβαρότητα της απόφασης). Η καθυστέρηση συχνά σημαίνει περισσότερες δυσκολίες και πόνο στο μέλλον.

Η πιο υγιής ψυχολογική προσέγγιση είναι ένας συνδυασμός συνειδητότητας και ανθεκτικότητας. Όπως συμβαίνει με τα περισσότερα πράγματα στη ζωή, η ισορροπία και η επίγνωση είναι το κλειδί.

Αυτές οι προσεγγίσεις ενισχύουν την αντοχή σε δύσκολες στιγμές. Στην αρχή μπορεί να είναι δύσκολο και πιθανότατα το άγχος να είναι περισσότερο όσο πλησιάζεται στην αντιμετώπιση των προκλήσεων. Άλλα όταν συμβεί αυτό λειτουργεί λυτρωτικά. Αρχίζοντας την επίλυση των προβλημάτων, οι περισσότεροι άνθρωποι βιώνουν λιγότερο άγχος και ενισχύεται η αυτοπεποίθησή τους με αποτέλεσμα… να βγάζουν το κεφάλι από το έδαφος.