Γιατί πλέον ευχόμαστε με μήνυμα και όχι με τηλεφώνημα; – Δεν έχουμε χρόνο ή απλά βαριόμαστε; – Τι λένε ψυχολόγοι και έρευνες

Τα Χριστούγεννα, η Πρωτοχρονιά και οι ονομαστικές γιορτές κάποτε συνοδεύονταν από ατελείωτα τηλεφωνήματα σε αριθμό αλλά και σε διάρκεια.

Σήμερα, η εικόνα έχει αλλάξει αισθητά. Ένα σύντομο SMS, ένα μήνυμα στο WhatsApp ή μια ευχή στα social media έχουν πάρει τη θέση της τηλεφωνικής κλήσης. Το φαινόμενο δεν είναι τυχαίο, ούτε απλώς θέμα ευκολίας. Αντανακλά μια ευρύτερη μετατόπιση στον τρόπο που οι άνθρωποι διαχειρίζονται την επικοινωνία και τις κοινωνικές τους σχέσεις.

Περισσότερη άνεση, λιγότερη πίεση και… βαρεμάρα

Σύμφωνα με ψυχολόγους και κοινωνιολόγους, τα γραπτά μηνύματα προσφέρουν κάτι που οι τηλεφωνικές κλήσεις δεν μπορούν: χρόνο.

Ο αποστολέας έχει τη δυνατότητα να σκεφτεί τι θα γράψει, να διαμορφώσει την ευχή του χωρίς άγχος και να αποφύγει τη «ζωντανή» αλληλεπίδραση που απαιτεί άμεση ανταπόκριση αλλά και τετριμμένες ερωτήσεις για τα «νέα» των συνομιλητών που συχνά δεν έχουν κανένα πραγματικό ενδιαφέρον. Αντίστοιχα, ο παραλήπτης μπορεί να απαντήσει όποτε το επιθυμεί, χωρίς την πίεση μιας συνομιλίας που ίσως διαρκέσει περισσότερο απ’ όσο υπολόγιζε.

Η τηλεφωνική κλήση, από την άλλη, προϋποθέτει διαθεσιμότητα, συγκέντρωση και συναισθηματική εγρήγορση. Για πολλούς, ειδικά σε περιόδους έντονων κοινωνικών υποχρεώσεων όπως οι γιορτές, αυτό μεταφράζεται σε επιπλέον άγχος.

Η ψηφιακή επικοινωνία ως κοινωνικός κανόνας

Διεθνείς έρευνες αποτυπώνουν τη νέα πραγματικότητα, ιδίως στις νεότερες ηλικίες. Τα γραπτά μηνύματα έχουν καθιερωθεί ως ο βασικός τρόπος επικοινωνίας των νέων. Δεν θεωρούνται απρόσωπα, αλλά λειτουργικά. Η ευχή δεν χάνει απαραίτητα την αξία της επειδή δεν συνοδεύεται από φωνή. Αντίθετα, προσαρμόζεται στον ρυθμό ζωής και τις συνήθειες της ψηφιακής εποχής.

Παράλληλα, τα μηνύματα επιτρέπουν μαζική επικοινωνία. Ένα κείμενο μπορεί να σταλεί γρήγορα σε πολλούς παραλήπτες, κάτι που καθιστά τη διαδικασία πιο πρακτική σε περιόδους αυξημένων κοινωνικών επαφών.

Οι ειδικοί επισημαίνουν και μια ακόμη παράμετρο που έχει να κάνει με τον έλεγχο της εικόνας μας. Στο γραπτό μήνυμα απουσιάζουν ο τόνος της φωνής, οι παύσεις, οι αμήχανες στιγμές. Ο αποστολέας παρουσιάζει τον εαυτό του όπως επιθυμεί, χωρίς τον φόβο μιας αδέξιας συζήτησης. Αυτός ο έλεγχος είναι ιδιαίτερα ελκυστικός σε μια εποχή όπου η κοινωνική αλληλεπίδραση συχνά βιώνεται ως απαιτητική.

Χάνεται κάτι από την ανθρώπινη επαφή;

Παρά τα πλεονεκτήματα, αρκετοί ειδικοί επισημαίνουν ότι η αντικατάσταση της φωνής από το πληκτρολόγιο ενδέχεται να αποδυναμώνει τη συναισθηματική σύνδεση και να επιτείνει την αποξένωση. Το τηλεφώνημα παραμένει πιο άμεσο, πιο προσωπικό και συχνά πιο ουσιαστικό, ειδικά στις στενές σχέσεις.

Ωστόσο, η πραγματικότητα δείχνει πως οι κοινωνικές πρακτικές εξελίσσονται μαζί με την τεχνολογία.

Οι ευχές συνεχίζουν να ανταλλάσσονται, απλώς ταξιδεύουν πια μέσα από οθόνες και ειδοποιήσεις.