Μία από τις μεγαλύτερες μαύρες τρύπες που έχουν παρατηρηθεί ποτέ φαίνεται να κρύβεται στο σύστημα του γαλαξία «Cosmic Horseshoe», με μάζα περίπου 36 δισεκατομμύρια φορές μεγαλύτερη από αυτή του Ήλιου, σύμφωνα με νέα μελέτη.
Οι επιστήμονες εντόπισαν το κοσμικό «τέρας» μέσω ενός φαινομένου που ονομάζεται δαχτυλίδι του Αϊνστάιν — ένα είδος βαρυτικού φακού που δημιουργείται όταν ένα υπερμεγέθες αντικείμενο, όπως μια μαύρη τρύπα ή ένα σμήνος γαλαξιών, καμπυλώνει τον χωροχρόνο, μεγεθύνοντας το φως από πιο μακρινά αντικείμενα που βρίσκονται πίσω του.
Η ανακάλυψη δημοσιεύτηκε στις 7 Αυγούστου στην επιστημονική επιθεώρηση Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. Ωστόσο, η μέτρηση τόσο μακρινών και νεαρών μαύρων τρυπών παραμένει γεμάτη αβεβαιότητες, καθώς αυτές δεν είναι ορατές απευθείας — γίνονται αντιληπτές μόνο από την επίδρασή τους στην ακτινοβολία ή σε κοντινά ουράνια σώματα. Οι επιστήμονες βασίζονται σε μοντέλα για να εκτιμήσουν το μέγεθός τους, όμως οι τεράστιες αποστάσεις και τα όρια ακρίβειας αφήνουν πάντα περιθώριο λάθους.
«Είναι μία από τις μεγαλύτερες, αλλά όχι η μεγαλύτερη», δήλωσε ο αστροφυσικός Τόμας Κόνορ από το Κέντρο Αστροφυσικής του Χάρβαρντ και του Σμιθσόνιαν, ο οποίος δεν συμμετείχε στην έρευνα. Υπενθύμισε ότι η μαύρη τρύπα TON 618, που έχει μετρηθεί σε περίπου 40 δισεκατομμύρια ηλιακές μάζες, θεωρείται ακόμη η «βασίλισσα» του Σύμπαντος.
Η σημασία της ανακάλυψης, ωστόσο, δεν περιορίζεται στο μέγεθος. Οι υπερμεγέθεις μαύρες τρύπες σε νεαρούς γαλαξίες αποκαλύπτουν πόσα λίγα γνωρίζουμε για το πρώιμο Σύμπαν. Η επικρατούσα θεωρία υποστηρίζει ότι οι γαλαξίες και οι κεντρικές τους μαύρες τρύπες εξελίσσονται μαζί. Δεν είναι όμως σαφές αν αυτή η «συνεξέλιξη» ισχύει και για τις αποκαλούμενες «υπερμεγέθεις» μαύρες τρύπες.
Οι παρατηρήσεις του Διαστημικού Τηλεσκοπίου James Webb έχουν εντοπίσει αρκετές τέτοιες «κολοσσιαίες» μαύρες τρύπες σε πολύ νεαρή ηλικία του Σύμπαντος, προκαλώντας ερωτήματα για το πώς είναι δυνατόν να σχηματίστηκαν τόσο γρήγορα. Ο Κόνορ παρομοίασε την ύπαρξή τους με το να βρίσκεις «έναν ΛεΜπρον Τζέιμς νηπιακής ηλικίας» σε παιδικό σταθμό — ένα θεωρητικό και υπολογιστικό αίνιγμα.
Μία πιθανή εξήγηση είναι ότι οι γαλαξίες και οι μαύρες τρύπες τους περνούν μια εξαιρετικά έντονη περίοδο «εκρηκτικής» ανάπτυξης στα πρώτα τους στάδια, καταναλώνοντας όλο το διαθέσιμο υλικό και μένοντας στη συνέχεια αδρανείς για δισεκατομμύρια χρόνια. Όμως αυτή η υπόθεση έρχεται σε σύγκρουση με θεμελιώδεις περιορισμούς σχετικά με την ταχύτητα ανάπτυξης τέτοιων αντικειμένων.
Ο ρόλος της σκοτεινής ύλης, που παραμένει σε μεγάλο βαθμό άγνωστος, ίσως αποδειχθεί καθοριστικός στην εξήγηση αυτού του φαινομένου. Η ανακάλυψη στο «Cosmic Horseshoe» έγινε εν μέρει τυχαία, χάρη σε συνδυασμό παρατηρήσεων κίνησης των άστρων και βαρυτικού φακού. Όπως σημειώνει ο Κόνορ, είναι πιθανό να υπάρχουν πολλοί ακόμη τέτοιοι γαλαξίες με υπερμεγέθεις μαύρες τρύπες που δεν μπορούμε να ανιχνεύσουμε εύκολα, καθώς δεν διαθέτουν το πλεονέκτημα ενός φυσικού «μεγεθυντικού φακού».
