Με το ράλι στις τιμές των ενοικίων να συνεχίζεται και το στεγαστικό πρόβλημα να παραμένει οξύ και να πιέζει τα νοικοκυριά, η κυβέρνηση αναζητά λύσεις, οι οποίες δεν θα επιφέρουν σημαντικό δημοσιονομικό κόστος αλλά θα βοηθήσουν στην κατεύθυνση της αύξησης της προσφοράς ακινήτων και να μπει φρένο στην αύξηση των ενοικίων που «τρέχει» με ρυθμό υψηλότερο από την αύξηση των εισοδημάτων.

Στο πλαίσιο αυτό, προωθούνται παρεμβάσεις για να ανοίξουν τα κλειστά ακίνητα των τραπεζών, τα οποία ξεπερνούν τα 20.000, ενώ δρομολογείται και το νομοσχέδιο για τις σχολάζουσες κληρονομιές, ώστε να δοθεί δυνατότητα διαχείρισης και αξιοποίησης χιλιάδων ακινήτων που σήμερα παραμένουν στα αζήτητα.

Νέο πρόγραμμα

Στον κυβερνητικό σχεδιασμό βρίσκεται και ένα νέο πρόγραμμα για την αντιμετώπιση του στεγαστικού προβλήματος, που θα συνδυάζει την επιδότηση της ανακαίνισης και της ενεργειακής αναβάθμισης παλαιών ακινήτων. Οι πόροι του προγράμματος, το οποίο θα εξαγγείλει η κυβέρνηση αφού λάβει την έγκριση της Κομισιόν, θα προέλθουν από την αναθεώρηση του ΕΣΠΑ, η οποία βρίσκεται σε εξέλιξη. Θα αφαιρεθούν, δηλαδή, από άλλα προγράμματα του ΕΣΠΑ, προκειμένου να μετακινηθούν στη στέγαση, που αποτελεί μία από τις προτεραιότητες της Κομισιόν.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση ανοίγει τον δρόμο για ευρείες ανακατανομές κονδυλίων στο ΕΣΠΑ 2021-2027, δίνοντας τη δυνατότητα στα κράτη-μέλη να αυξήσουν την κοινοτική χρηματοδότηση έως και στο 90%, περιορίζοντας την εθνική συμμετοχή μόλις στο 10%. Η νέα αυτή ευρωπαϊκή «ανάσα» στρέφεται σε δράσεις που αφορούν τη στέγαση.

Αναθεώρηση σχεδίων

Η ελληνική κυβέρνηση έχει περιθώριο έως τα τέλη Δεκεμβρίου να καταθέσει στην Κομισιόν τα αναθεωρημένα σχέδια, ώστε να εξασφαλίσει το «πράσινο φως» για τα νέα προγράμματα. Οι διαπραγματεύσεις με τις Βρυξέλλες βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη, με την Αθήνα να επιδιώκει την ένταξη παρεμβάσεων που θα συνδυάζουν τη στέγαση με την ενεργειακή αναβάθμιση και την ανακαίνιση υφιστάμενων κατοικιών.

Από το συνολικό πακέτο των 25 δισ. ευρώ του ΕΣΠΑ 2021–2027, οι ανακατανομές εκτιμάται ότι θα αγγίξουν περίπου το 10%, δηλαδή 2,5 δισ. ευρώ. Ωστόσο, ένα μέρος αυτών των πόρων έχει ήδη δεσμευθεί ή δαπανηθεί για συναφή προγράμματα, αφήνοντας ανοιχτό το τελικό ύψος των κονδυλίων που θα κατευθυνθούν ειδικά στη στεγαστική πολιτική.

Από τη Σύνοδο Κορυφής, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης υπογράμμισε τον καθοριστικό ρόλο της Ευρώπης στην αντιμετώπιση της στεγαστικής κρίσης, επισημαίνοντας την ανάγκη για μεγαλύτερη ευελιξία στη χρήση των ευρωπαϊκών πόρων.

Όπως δήλωσε, η Ελλάδα ζητά τη δυνατότητα αξιοποίησης ευρωπαϊκών προγραμμάτων όχι μόνο για ενεργειακές αναβαθμίσεις, αλλά και για γενικότερες επισκευές και παρεμβάσεις στέγασης. Παράλληλα, προανήγγειλε ότι η κυβέρνηση ετοιμάζει νέες πρωτοβουλίες προς αυτή την κατεύθυνση, σε συνεννόηση με την Κομισιόν, εκφράζοντας την πεποίθηση ότι η χώρα μπορεί να βρεθεί στην πρώτη γραμμή των ευρωπαϊκών προσπαθειών για προσιτή και ποιοτική στέγη.

Πενιχρά αποτελέσματα

Πάντως, μέχρι στιγμής, τα μέτρα που έχουν ληφθεί για την αντιμετώπιση της στεγαστικής κρίσης δεν έχουν αποδώσει τα αναμενόμενα. Η τριετής φοροαπαλλαγή για ιδιοκτήτες που διαθέτουν κλειστά σπίτια ή ακίνητα βραχυχρόνιας μίσθωσης μέσω μακροχρόνιων συμβολαίων δεν φαίνεται να έχει βρει ανταπόκριση. Όπως αποκάλυψε ο γενικός γραμματέας Δημογραφικής και Στεγαστικής Πολιτικής, Κωνσταντίνος Γλούμης-Ατσαλάκης, στο συνέδριο Prodexpo 2025, μόλις 234 ιδιοκτήτες έχουν κάνει χρήση του μέτρου, αριθμός εξαιρετικά χαμηλός σε σχέση με τις ανάγκες της αγοράς.