Θεοφανία Παπαθωμά: Ο φασισμός είναι παρών στην εποχή μας σε όλο του το μεγαλείο – Ίσως γι’ αυτό να μας «επισκέφθηκε» και η Βέμπο

Η Θεοφανία Παπαθωμά σε ένα δύσκολο, αλλά σημαντικό εγχείρημα, αναβιώνει επί σκηνής τη ζωή και τα τραγούδια της Σοφίας Βέμπο, με την ίδια να υποδύεται αυτή τη μεγάλη Ελληνίδα, τη Γυναίκα Σύμβολο, που ύψωσε το ανάστημά της απέναντι στον κατακτητή και η φωνή της έγινε η κραυγή της Λευτεριάς!

Εκτός από τον πρωταγωνιστικό ρόλο, στην παράσταση «Σοφία Βέμπο – Η Μεγάλη Ελληνίδα», έχει αναλάβει το κείμενο και τη σκηνοθεσία, με ιδιαίτερη ευαισθησία για το «ιερό» αυτό σύμβολο.

Άλλωστε, όπως λέει στο Newsbeast η Θεοφανία Παπαθώμα, στην κουβέντα που είχαμε μαζί της, «Τα σύμβολα είναι αιώνια, υπάρχουν, δεν μας έχουν ανάγκη, εμείς τα χρειαζόμαστε». Η μουσικοθεατρική αυτή παράσταση, που ήδη έχει κινήσει το ενδιαφέρον των θεατών, οι οποίοι φεύγουν συγκλονισμένοι από το θέατρο, για τη Θεοφανία Παπαθωμά, όπως μας είπε, ήταν «ένα χρέος καρμικό ως προς τη μεγάλη Ελληνίδα».

– Γιατί επιλέξατε να παρουσιάσετε μία παράσταση για τη Σοφία Βέμπο; Ήταν και μια δική σας προσωπική επιθυμία; Ένα προσωπικό στοίχημα, ενδεχομένως;

Ήταν ένα χρέος καρμικό ίσως ως προς τη μεγάλη Ελληνίδα. Ας πούμε ότι το ένιωθα σαν υποχρέωση, να γίνω το όχημα, για να υπάρξει και πάλι ανάμεσά μας. Μια εσωτερική φωνή που με οδήγησε σε αυτό το εγχείρημα. Την ακούω από μικρό παιδί, με συγκινεί, νιώθω μια σύνδεση μαζί της.

– Έχετε γράψει το κείμενο, έχετε αναλάβει τη σκηνοθεσία και υποδύεστε την ίδια στιγμή τη Σοφία Βέμπο. Πώς είναι όλη αυτή η εμπειρία; Φαντάζομαι έχει άγχος, όπως καθετί δημιουργικό, αλλά είναι και πιο «ασφαλές», όταν σε ένα τέτοιο μεγάλο εγχείρημα έχετε τον έλεγχο;

Είναι πιο ασφαλές όταν έχεις τον έλεγχο πάνω στο δημιούργημα. Την υποκριτική, την αισθητική, το συνολικό αποτέλεσμα. Είναι αρκετά κουραστικό, γιατί έχεις και όλους τους άλλους ρόλους να φροντίσεις καθώς και χιλιάδες λεπτομέρειες. Αλλά αν το αποτέλεσμα σε δικαιώσει, είναι μια ανακούφιση.

– Η Βέμπο αποτελεί σύμβολο για την πατρίδα. Τελικά, τα σύμβολα δεν πρέπει να τα αγγίζουμε ή να το κάνουμε, προκειμένου να τα ανακαλύψουν καλύτερα και οι νεότερες γενιές, ενδεχομένως;

Τα σύμβολα είναι αιώνια, υπάρχουν, δεν μας έχουν ανάγκη, εμείς τα χρειαζόμαστε για να φωτίζουν τον δρόμο και να μας οδηγούν. Να μας διδάσκουν με το παράδειγμά τους, να μη χαθούμε στο πουθενά.

– Εσείς πώς προσεγγίζετε στην παράσταση αυτό το «ιερό» σύμβολο;

Με σεβασμό κι αγάπη. Έψαξα να βρω την αλήθεια της. Ήθελα να μας μιλήσει. Να πει αυτά που δεν πρόλαβε ή δεν μπορούσε. Να μας δώσει τη δύναμη της ψυχής της, να αντέξουμε κι εμείς.

– Είναι αυτός ο πιο σημαντικός ρόλος της καριέρας σας; Θα αποτελέσει σημείο αναφοράς για τη Θεοφανία Παπαθωμά η συγκεκριμένη παράσταση;

Σίγουρα είναι μια ώριμη στιγμή της καριέρας μου. Σηματοδοτεί το πέρασμα από την εκτέλεση στη δημιουργία. Ό,τι κάνουμε αφήνει το αποτύπωμά του και πλέον θέλω να έχει τη σφραγίδα μου, την αλήθεια μου, την αισθητική μου, το όραμά μου.

– Τι είναι αυτό που σας συναρπάζει στη Βέμπο; Και τώρα που τη γνωρίσατε καλύτερα με αφορμή την παράσταση, υπάρχει κάτι καινούριο που ανακαλύψατε για εκείνη;

Την ακούω από παιδί, πάντοτε άγγιζε την καρδιά μου. Νιώθω σύνδεση μαζί της. Με συναρπάζει η Τέχνη της που είναι μεγάλη, αλλά ταυτόχρονα απλή κι αληθινή. Η δύναμη της ψυχής της, η αυτοθυσία της, η ανάγκη να βοηθάει, η βαθιά κατανόηση που είχε για όλους, η απλότητά της και ταυτόχρονα το μεγαλείο της.

– Στην παράσταση συμμετέχει και ο ανιψιός του Μίμη Τραϊφόρου, Βασίλης. Πώς προέκυψε η συνεργασία σας; Και τι σημαίνει για εσάς;

Ο Βασίλης είναι ένας άνθρωπος αφοσιωμένος στο έργο των δύο αυτών ανθρώπων, έγραψε κι ένα πολύ ωραίο βιβλίο με πολλές λεπτομέρειες για τη ζωή και το έργο τους, με τίτλο: «Μίμης Τραϊφόρος – Σοφία Βέμπο, της Ελλάδος παιδιά», στο οποίο βασίζεται και το κείμενο που έγραψα. Είναι η ιστορία, όπως λέω εγώ. Κουβαλάει το DNA των ανθρώπων αυτών. Ήθελα να είναι στην παράσταση, γιατί ξέρω πόσο το ήθελε και πόσο το αγαπάει. Είναι σημαντικό και για αυτόν και για μας.

– Υπάρχει κάποια άγνωστη ιστορία που σας έχει πει για εκείνους και θα θέλατε να μοιραστείτε μαζί μας;

Πολλές που τις αναπαριστούμε και στην παράσταση. Η πιο αστεία είναι εκείνη που ήταν Χριστούγεννα και πήρε 20 κιλά κρέας και το μοίρασε στους ανθρώπους που είχαν ανάγκη κι οι δυο τους έφαγαν μόνο μια σούπα.

– Η Σοφία Βέμπο, εκτός από «τραγουδίστρια της Νίκης», έχει μείνει στην ιστορία και ως η «Φωνή που νίκησε τον φασισμό». Σήμερα έχουμε τέτοιες φωνές; Και τι μορφή έχει για εσάς σήμερα ο φασισμός;

Έχουμε ελάχιστες, που όμως δεν ακούγονται. Ο φασισμός είναι παρών στην εποχή μας σε όλο του το μεγαλείο. Ίσως γι’ αυτό να μας «επισκέφθηκε» και η Βέμπο. Κυβερνητικός φασισμός, όπως έλεγχος των ΜΜΕ, περιορισμός δικαιωμάτων στο όνομα της ασφάλειας, καταστολή διαδηλώσεων, ποινικοποίηση της διαφωνίας. Κοινωνικός φασισμός, όπως σεξισμός, ρατσισμός, βία κατά των διαφορετικών, περιφρόνηση της φτώχειας. Και βέβαια ο ψηφιακός φασισμός που σπέρνει τον φόβο, το μίσος και τον διαχωρισμό και κατασκευάζει εχθρούς.

– Η Βέμπο είναι και η «φωνή» που μας μεγάλωσε. Στο σχολείο από νωρίς μαθαίναμε και τραγουδούσαμε στην επέτειο της 28ης τα τραγούδια της. Γιατί το λέω αυτό. Πριν από λίγες ημέρες είχε προκύψει ένα θέμα, με μία παιδαγωγό, η οποία υποστήριξε ότι πρέπει να σταματήσουμε να γιορτάζουμε τις εθνικές επετείους στους παιδικούς σταθμούς και τα νηπιαγωγεία, επειδή βάζοντας τα μικρά παιδιά να απαγγέλουν ποιήματα, να λένε τραγούδια ή να αναπαριστούν μάχες, τα τραυματίζουμε. Ποια είναι η δική σας άποψη πάνω σε αυτό;

Τι να πω τώρα; Στο σχολείο στα παιδιά λένε ότι τη βραδιά του Πολυτεχνείου το τανκ έριξε την πόρτα και οι φοιτητές τρόμαξαν κι έφυγαν, με το πρόσχημα ότι δεν θέλουν να τα τραυματίσουν. Μεθοδευμένες ενέργειες για να ξεχάσει ο Έλληνας την ιστορία του, να αποσυνδεθεί από τις ρίζες του, να χάσει την ταυτότητά του. Να πάψει να υπάρχει.

– Επίσης, σχολίασε πως «τα παιδιά ηλικίας 2-3 ετών δεν είναι έτοιμα να κατανοήσουν έννοιες, όπως είναι ο ηρωισμός, η πατρίδα ή ο θάνατος. Μπορούμε με πολύ πιο απλό τρόπο να τους μιλήσουμε». Επειδή είστε και μητέρα, με ποιον τρόπο θα μπορούσαμε να μιλήσουμε στα παιδιά αυτής της ηλικίας;

Οι εικόνες, η μουσική, η ποίηση εγγράφονται στην οντότητα των παιδιών και τα διαμορφώνουν. Δεν χρειάζεται να τα κατανοούν νοητικά. Τα εισπράττουν σε ένα άλλο επίπεδο.

– Αλήθεια, βρίσκετε κάποια κοινά σημεία με τη Σοφία Βέμπο;

Την αγάπη για τους ανθρώπους, τη διάθεση για βοήθεια, τη γενναιοδωρία, τη δύναμη ψυχής, την κατανόηση, τη μεγάλη ευαισθησία.

– Φεύγοντας από το θέατρο ο θεατής, τι θα θέλατε να κρατήσει περισσότερο από την παράσταση;

Οι θεατές φεύγουν συγκλονισμένοι κι αυτή είναι η δική μας ανταμοιβή. Φεύγουν με την ψυχή γεμάτη, έχοντας ξυπνήσει μνήμες και συναισθήματα, έχοντας κάνει τη σύνδεση με το παρελθόν, κερδισμένοι πολλαπλώς.

Λίγα λόγια για την παράσταση

Η παράσταση «Σοφία Βέμπο – Η Μεγάλη Ελληνίδα» διατρέχει τα σημαντικότερα γεγονότα της ζωής της και τα ωραιότερα τραγούδια της, με ζωντανή ορχήστρα επί σκηνής και αρχειακές εικόνες και βίντεο που μας θυμίζουν τις ιστορικές στιγμές που σημάδεψαν τη χώρα μας. Ζωντανεύει όχι μόνο τη μουσική κληρονομιά της μεγάλης Ελληνίδας, αλλά και το πάθος, την τόλμη και την αφοσίωσή της στην Πατρίδα και την Τέχνη. Είναι ένα ταξίδι στη ζωή και στο έργο της, μια θεατρική και μουσική εμπειρία που ξυπνά μνήμες και τιμά την αξεπέραστη μορφή της.

Ο Βασίλης Τραϊφόρος, υποδύεται τον θείο του και σύζυγο της Βέμπο, Μίμη Τραϊφόρο, που της έγραψε τα ωραιότερα τραγούδια, φωτίζοντας πτυχές της προσωπικής τους διαδρομής. Ο Τάσος Χρυσόπουλος δίνει ζωή στον αδελφό της, Τζώρτζη Μπέμπο, που τη συντρόφεψε μια ζωή ολόκληρη, αδερφός και μάνατζερ. Η καταξιωμένη αοιδός, Χρυσούλα Στεφανάκη, ερμηνεύει με τη μοναδική φωνή της τα αθάνατα τραγούδια της Σοφίας Βέμπο, που παραμένουν ζωντανά στις καρδιές όλων μας όπως: «Τσιγγάνα μαυρομάτα μου», «Πόσο λυπάμαι», «Στη Λάρισα βγαίνει ο Αυγερινός», τα τραγούδια του έπους του ‘40, «Παιδιά της Ελλάδος Παιδιά», «Βάζει ο Ντούτσε τη στολή του», «Κάνε κουράγιο Ελλάδα μου», αλλά και όλες τις μεγάλες επιτυχίες που ακολούθησαν, όπως: «Η Ταμπακιέρα», «Ας ερχόσουν για λίγο», «Να με παίρνανε τα σύννεφα».

Την παράσταση συνοδεύει επί σκηνής σύνολο εγχόρδων, προσδίδοντας μεγαλοπρέπεια και ατμόσφαιρα στις μελωδίες που αγάπησε και τραγούδησε ολόκληρος ο ελληνικός λαός.

Σκηνοθεσία-Κείμενο: Θεοφανία Παπαθωμά
Σκηνικά: David Negrin
Κοστούμια: Θεοφανία Παπαθωμά
Φωτισμοί: Κατερίνα Μαραγκουδάκη
Βοηθός Σκηνοθέτης: Αχιλλέας Παπατσαρούχας
Φωτογραφίες: Δημήτρης Ευλαμπίδης RedBox Studio
Προβολή & Επικοινωνία: Βάσω Σωτηρίου – We Will
Ερμηνεία: Θεοφανία Παπαθωμά, στον ρόλο της Σοφίας Βέμπο
Βασίλης Τραϊφόρος, στον ρόλο του Μίμη Τραϊφόρου
Τάσος Χρυσόπουλος, στον ρόλο του Γιώργου Μπέμπου
Τραγουδάει η Χρυσούλα Στεφανάκη

Παραστάσεις: Κάθε Κυριακή και Τετάρτη στις 20.00
Διάρκεια: 120’
Εισιτήρια: 25, 20, 17, 15 ευρώ.
Προπώληση: more.com
Πού: Θέατρο Coronet, Φρύνης 11 Παγκράτι Τηλ: 210 7012123