Οι ηγέτες της ΕΕ, στην άτυπη Σύνοδο Κορυφής στην Κοπεγχάγη, συζήτησαν τις αυξανόμενες υβριδικές και άλλες απειλές που αποδίδονται στη Ρωσία. Η πρωθυπουργός της Δανίας, Μέτε Φρεντέρικσεν, τόνισε ότι οι πρόσφατες υπερπτήσεις drones «είναι μόνο η αρχή».

Η Κομισιόν παρουσίασε σχέδιο τεσσάρων κοινών έργων, μεταξύ των οποίων «τοίχο drones», διαστημική ασπίδα, αντιαεροπορική ασπίδα και παρατηρητήριο παρακολούθησης στα ανατολικά σύνορα. Η Επιτροπή θα παρουσιάσει στην επίσημη Σύνοδο Κορυφής, στις 23-24 Οκτωβρίου, αναλυτικό οδικό χάρτη με στόχους και χρονοδιαγράμματα.

Η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, υπογράμμισε την ανάγκη για μια ουσιαστική αλλαγή στον τρόπο με τον οποίο η Ευρώπη αντιμετωπίζει τα ζητήματα άμυνας, κατά την ομιλία της στην Κοπεγχάγη, μετά την άτυπη Σύνοδο Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι ηγέτες της Ε.Ε. συζήτησαν θέματα άμυνας, ασφάλειας και στήριξης της Ουκρανίας.

Παρουσιάζοντας τον νέο οδικό χάρτη «Readiness 2030», με σαφή ορόσημα και στόχους, η φον ντερ Λάιεν τόνισε ότι η Ε.Ε. πρέπει να διασφαλίσει πως «κάθε εκατοστό ευρωπαϊκού εδάφους και εναέριου χώρου είναι ασφαλές», κάνοντας αναφορά στις πρόσφατες παραβιάσεις στα ανατολικά σύνορα.

Το «Τείχος αντι-Drones»

Η πρόεδρος της Κομισιόν επισήμανε τη σημασία του χρηματοδοτικού εργαλείου SAFE, ύψους 150 δισ. ευρώ, που θα επιτρέψει στα κράτη-μέλη να καλύψουν κρίσιμα κενά σε στρατιωτικές δυνατότητες. Μίλησε για τη συγκρότηση «συνασπισμών δυνατοτήτων» με ηγετικό ρόλο ορισμένων κρατών, ώστε κάθε τομέας να έχει σαφή βήματα προόδου. Ως παράδειγμα «ναυαρχίδας» ανέφερε το Eastern Flank Watch και την ανάπτυξη ενός «τείχους αντι-drones», σε συνεργασία με το ΝΑΤΟ και την Ουκρανία, για την προστασία των ανατολικών συνόρων.

Το «Τείχος Drones» αξιοποιεί την εμπειρία της Ουκρανίας στην ταχεία ανίχνευση, αναχαίτιση και εξουδετέρωση απειλών, καλύπτοντας όλο το φάσμα από υβριδικές επιθέσεις έως έλεγχο σκιώδους στόλου. «Η φύση του πολέμου άλλαξε ριζικά», σημείωσε, υπογραμμίζοντας ότι οι Ουκρανοί αναχαιτίζουν καθημερινά 800 drones.

Παράλληλα, επισήμανε την ανάγκη για μια ευέλικτη και καινοτόμο ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία, προαναγγέλλοντας πρωτοβουλίες απλοποίησης της νομοθεσίας και τη δημιουργία «Tech Alliances», που θα συνδέουν startups, πανεπιστήμια και αμυντικούς χρήστες.

Σχετικά με την Ουκρανία, ανακοίνωσε νέο δάνειο ύψους 2 δισ. ευρώ για την ενίσχυση με drones και επανέφερε την πρόταση για ένα «δάνειο αποζημιώσεων» βασισμένο σε παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία, διευκρινίζοντας ότι δεν πρόκειται για κατάσχεση, αλλά για δάνειο με όρους και δόσεις, μέρος του οποίου θα κατευθύνεται σε ευρωπαϊκές προμήθειες.

«Η Ευρώπη χρειάζεται μια ξεκάθαρη, πανευρωπαϊκή στρατηγική. Και αυτήν τη φορά, με μετρήσιμους στόχους και πραγματικά αποτελέσματα», κατέληξε η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.

Σε ανακοίνωση του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Αντόνιο Κόστα, μετά το τέλος της Συνόδου, επισημαίνονται τα εξής:

Πρώτα απ’ όλα, επιτρέψτε μου να ευχαριστήσω την πρωθυπουργό Μέτε Φρεντέρικσεν για τη φιλοξενία μας εδώ στην Κοπεγχάγη γι’ αυτό το άτυπο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.

Η συνάντησή μας σήμερα είχε ένα βασικό θέμα: τη διασφάλιση της ασφάλειας της ηπείρου μας.

Οι Ευρωπαίοι πολίτες δικαίως ανησυχούν για την ολοένα και πιο προκλητική και απερίσκεπτη συμπεριφορά της Ρωσίας. Όταν η Δανία, η Πολωνία ή η Εσθονία ενεργούν εναντίον παραβιάσεων του εναέριου χώρου τους, προστατεύουν τα κοινά μας σύνορα και την επικράτεια, αυτά της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Έχουν την πλήρη στήριξή μας, επειδή είμαστε δεσμευμένοι να αντιμετωπίσουμε μαζί κοινές απειλές, σε όλα τα μέτωπα, είτε συμβατικά, είτε υβριδικά, είτε κυβερνοχώρου, με έναν κοινό σκοπό. Στην πραγματικότητα, αυτός ο σκοπός είναι σαφής από την αρχή του πολέμου της Ρωσίας στην Ουκρανία. Και αυτός ο σκοπός έχει ένα όνομα: να οικοδομήσουμε την άμυνα της Ευρώπης.

Τα τελευταία τρία χρόνια, οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι έχουν αυξήσει σημαντικά τις αμυντικές τους δαπάνες. Νωρίτερα φέτος, συμφώνησαν να αυξήσουν ακόμη περισσότερο τους στόχους των δαπανών τους. Για να στηρίξουμε αυτήν την προσπάθεια σε ευρωπαϊκό επίπεδο, έχουμε θέσει σε εφαρμογή το εργαλείο SAFE, αξίας 150 δισ. ευρώ.

Τον Μάρτιο, οι Ευρωπαίοι ηγέτες συμφώνησαν στις προτεραιότητες ικανοτήτων πάνω στις οποίες πρέπει να επικεντρωθεί η δουλειά μας για την ασφάλεια όλων των Ευρωπαίων: αντιαεροπορική και αντιπυραυλική άμυνα, πυροβολικό, drones και συστήματα κατά των drones, στρατιωτική κινητικότητα, ανθεκτικότητα στον κυβερνοχώρο, μεταξύ άλλων.

Σήμερα, κάναμε ένα βήμα παραπέρα. Χαιρετίζω το έγγραφο προσανατολισμού που παρουσίασαν η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, και η Ύπατη Εκπρόσωπος, Κάγια Κάλας. Οι ηγέτες στήριξαν ευρέως τα πρώτα έργα-ναυαρχίδες που θα ενισχύσουν την ασφάλεια της Ευρώπης, περιλαμβανομένων του Ευρωπαϊκού Τείχους Drones και του Παρατηρητηρίου της Ανατολικής Πτέρυγας. Αυτό είναι ένα βασικό βήμα στον δρόμο μας προς την επίτευξη κοινής αμυντικής ετοιμότητας έως το 2030. Αντικατοπτρίζει την οξεία απειλή υπό την οποία βρίσκεται σήμερα η Ανατολική μας Πτέρυγα. Ταυτόχρονα, είναι σαφές ότι τα σύνορα της Ευρώπης θα είναι ασφαλή μόνο αν όλα τα σύνορα της Ευρώπης είναι ασφαλή, σε μια προσέγγιση 360 μοιρών.

Για να οικοδομήσουμε την Ευρώπη της άμυνας χρειαζόμαστε αποτελεσματική πολιτική εποπτεία και συντονισμό ώστε να παρακολουθούμε πώς προχωράμε. Οι υπουργοί Άμυνάς μας πρέπει να παίξουν ενισχυμένο ρόλο -να προωθήσουν το έργο ανάμεσα στις συνεδριάσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και να παρακολουθούν τα ορόσημα της προόδου.

Προχωρώντας στις συζητήσεις μας για την Ουκρανία. Από τις 24 Φεβρουαρίου 2022, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει σταθεί ακλόνητα στο πλευρό της Ουκρανίας και είμαστε ενεργοί σε όλα τα μέτωπα για να επιτύχουμε μια δίκαιη και διαρκή ειρήνη στην Ουκρανία. Ένα νέο πακέτο κυρώσεων βρίσκεται στο τραπέζι, στοχεύοντας στα έσοδα από το πετρέλαιο, στις τράπεζες, στα κρυπτονομίσματα και στον «σκιώδη στόλο».

Ανοίγουμε επίσης τον δρόμο για την ένταξη της Ουκρανίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η Ουκρανία έχει προχωρήσει σε μεταρρυθμίσεις που σχετίζονται με την ένταξη στην ΕΕ και η Επιτροπή το έχει αναγνωρίσει. Τώρα είναι η σειρά της ΕΕ να ανταποκριθεί. Διότι η διεύρυνση είναι μια διαδικασία που βασίζεται στην αξία. Και διότι η διεύρυνση θα καταστήσει την Ευρώπη ισχυρότερη.

Τέλος, για τη χρηματοδότηση, οι Ευρωπαίοι ηγέτες είχαν σήμερα μια πρώτη συζήτηση για το πώς θα κινητοποιηθούν περαιτέρω πόροι για την Ουκρανία. Και το μήνυμα είναι σαφές: η Ρωσία πρέπει να καταλάβει ότι οι εταίροι της Ουκρανίας, περιλαμβανομένων των Ευρωπαίων εταίρων της, έχουν τη βούληση και τα μέσα να συνεχίσουν να τη στηρίζουν έως ότου επιτευχθεί μια δίκαιη και διαρκής ειρήνη.

Αυτό, λοιπόν, ήταν το αντικείμενο αυτής της άτυπης συνάντησης σήμερα -να προετοιμάσουμε αποφάσεις για την ασφάλεια της ηπείρου μας: αποφάσεις για την Ευρώπη της άμυνας και αποφάσεις για την ενίσχυση της στήριξης προς την Ουκρανία. Σε δύο εβδομάδες, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα παρουσιάσει τον οδικό χάρτη για την αμυντική ετοιμότητα του 2030 και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα συνεδριάσει ξανά σε τρεις εβδομάδες -και τότε θα είναι η ώρα των αποφάσεων.

Ευχαριστώ, αγαπητή Μέτε, που μας προσέφερες αυτήν την ευκαιρία, σε αυτό το άτυπο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, να προετοιμάσουμε τις επόμενες αποφάσεις μας».