Εταιρεία τεχνολογίας με έδρα τη Γερμανία κατάφερε να εξάγει απόρρητη τεχνολογία στη Ρωσία, ακόμη και μετά την επιβολή του νέου γύρου κυρώσεων από την Ευρωπαϊκή Ένωση κατά του καθεστώτος του Βλαντιμίρ Πούτιν για την εισβολή στην Ουκρανία.

Σύμφωνα με έρευνα του περιοδικού Politico, η εταιρεία Kontron, η οποία δραστηριοποιείται σε ΕΕ, Βρετανία και ΗΠΑ, χρησιμοποίησε τη θυγατρική της στη Σλοβενία για να εξάγει κρίσιμη τεχνολογία τηλεπικοινωνιών αξίας άνω των 3,5 εκατ. ευρώ στο ρωσικό της παράρτημα στα τέλη του 2023.

Και αυτό, παρά το γεγονός ότι αρκετά πακέτα κυρώσεων τέθηκαν σε ισχύ μέσα στο 2023, συμπεριλαμβανομένου του 11ου γύρου τον Ιούνιο, ο οποίος στόχευε στον περιορισμό εξαγωγών προηγμένης και διπλής χρήσης τεχνολογίας προς τη Ρωσία.

Τα έγγραφα των εξαγωγών που εξέτασε το Politico δείχνουν ότι έγιναν 11 αποστολές από τη σλοβενική θυγατρική Kontron d.o.o. προς τη ρωσική Iskra Technologies, μεταξύ Ιουλίου και Νοεμβρίου 2023 – δηλαδή μήνες μετά την έναρξη ισχύος των κυρώσεων του Ιουνίου.

Προϊόντα παρακολούθησης και παρεμβολών

Η τεχνολογία που εξήχθη περιελάμβανε προϊόν διπλής χρήσης, το SI3000, το οποίο μπορεί να παρακολουθεί και να παρεμβαίνει σε τηλεπικοινωνιακή κυκλοφορία.

Η εταιρεία δήλωσε ότι οι αποστολές αυτές ήταν υλοποίηση προγενέστερων παραγγελιών και είχαν εγκριθεί βάσει εξαγωγικών αδειών που της είχε χορηγήσει η κυβέρνηση της Σλοβενίας. Επισήμανε ότι από τον Ιούνιο του 2023 και μετά σταμάτησε κάθε νέα αποστολή.

«Μετά την εφαρμογή του 11ου πακέτου κυρώσεων (Ιούνιος 2023), σταματήσαμε να εξάγουμε νέα προϊόντα και παραδώσαμε μόνο εγκεκριμένες αποστολές βάσει των αδειών, σε συμφωνία με τις ισχύουσες κυρώσεις της ΕΕ», αναφέρεται σε ανακοίνωση της εταιρείας.

Ο Roderich Kiesewetter, βουλευτής της CDU και πρώην στέλεχος ασφαλείας του ΝΑΤΟ, προειδοποίησε ότι η συνεχιζόμενη πρόσβαση της Ρωσίας σε τεχνολογία παρακολούθησης και τηλεπικοινωνιών «ενισχύει τη πολεμική μηχανή του Πούτιν και αποδυναμώνει την ασφάλεια της Ευρώπης».

Οι κυρώσεις της ΕΕ για τεχνολογία διπλής χρήσης ισχύουν για όλα τα νέα και τα υφιστάμενα συμβόλαια – ακόμη κι αν έχουν υπογραφεί πριν την εφαρμογή του σχετικού πακέτου. Υπάρχουν όμως εξαιρέσεις κατά περίπτωση για τεχνολογία στον κυβερνοχώρο, την ιατρική ή την πολιτική προστασία, υπό την προϋπόθεση αδειοδότησης από τις εθνικές αρχές.

Ούτε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ούτε οι γερμανικές τελωνειακές αρχές έχουν υποδείξει τη διεξαγωγή έρευνας για την Kontron.

Πώς τα καταφέρνει;

Ωστόσο, η υπόθεση προκαλεί νέα ερωτήματα για την ικανότητα της Ρωσίας να αποκτά κρίσιμη τεχνολογία παρά τις κυρώσεις, και ενισχύει τις φωνές που ζητούν αυστηρότερο έλεγχο στο παγκόσμιο καθεστώς κυρώσεων.

Ο Kiesewetter τόνισε: «Η έλλειψη δυτικής τεχνολογίας είναι σοβαρό πλήγμα για την πολεμική οικονομία της Ρωσίας. Γι’ αυτό και προσπαθεί διαρκώς να αποκτήσει τέτοια τεχνολογία μέσω κυκλωμάτων».

Ο Konstantin von Notz, βουλευτής των Πρασίνων και πρόεδρος της κοινοβουλευτικής επιτροπής εποπτείας των γερμανικών μυστικών υπηρεσιών, ζήτησε αυστηρή επιτήρηση των κυρώσεων και τόνισε: «Οι αρμόδιες αρχές σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο πρέπει να παρακολουθήσουν το ζήτημα στενά και να προχωρήσουν με αποφασιστικότητα».

Ζήτησε επίσης το κλείσιμο όλων των «παραθύρων» στα καθεστώτα κυρώσεων της ΕΕ.

Ο Bill Browder, Βρετανοαμερικανός επενδυτής και ακτιβιστής υπέρ των κυρώσεων κατά Ρώσων παραβιαστών ανθρωπίνων δικαιωμάτων, τόνισε: «Οι κυρώσεις δεν σημαίνουν τίποτα χωρίς τη δύναμη επιβολής τους. Η Δύση πρέπει να σταματήσει τη ροή τεχνολογίας διπλής χρήσης προς τη Ρωσία».

Η Kontron είχε δηλώσει τα προηγούμενα χρόνια ότι αποσύρεται από τις ρωσικές δραστηριότητες. Η ετήσια έκθεση του 2021 καταδίκαζε την «τεράστια ανθρώπινη δυστυχία» από την εισβολή και υποσχόταν ότι δεν θα επενδύσει ξανά στη Ρωσία. Ωστόσο, διατηρεί παρουσία μέσω της θυγατρικής Iskra Technologies, η οποία μπήκε σε καθεστώς κυρώσεων από την ΕΕ τον Δεκέμβριο του 2024. Η Kontron εξακολουθεί να ελέγχει πλήρως την εταιρεία αυτή, μέσω της σλοβενικής θυγατρικής της.

Από τον Ιούνιο του 2023, η Kontron δρομολόγησε τουλάχιστον 49 αποστολές εξοπλισμού SI3000 και ανταλλακτικών στο παράρτημά της στο Καζακστάν, χώρα που συνορεύει με τη Ρωσία και θεωρείται στενός της σύμμαχος. Η Kontron ανέφερε ότι οι εξαγωγές αυτές προορίζονταν αποκλειστικά για χρήση εντός Καζακστάν.

«Όλος ο εξοπλισμός προοριζόταν για έργα που υλοποιούνται στο Καζακστάν. Η χώρα απαγορεύεται να επανεξάγει εξοπλισμό ΕΕ προς τη Ρωσία και η Kontron έχει εσωτερική πολιτική συμμόρφωσης με τις κυρώσεις», σημειώνει η εταιρεία.

Οι κυρώσεις της ΕΕ απαγορεύουν σε εταιρείες να παρέχουν οικονομική βοήθεια σε κυρώσιμες οντότητες. Η Kontron δήλωσε ότι τα δάνεια είναι ενεργά, αλλά έχουν ελεγχθεί ως προς τη συμμόρφωσή τους με τις κυρώσεις.

Ο Kiesewetter κάλεσε τις γερμανικές αρχές να ερευνήσουν άμεσα την υπόθεση, τονίζοντας ότι η Γερμανία μέχρι στιγμής έχει «αδύναμη στάση» στην επιβολή κυρώσεων.

Ο εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για οικονομικές υπηρεσίες, Olof Gill, είπε: «Δεν μπορούμε να σχολιάσουμε μεμονωμένες περιπτώσεις εφαρμογής κυρώσεων. Η ευθύνη ανήκει στα κράτη-μέλη της ΕΕ.»